Στην Ελλάδα, όπως είδαμε σε προηγούμενο σημείωμα, η πρόσβαση των ασθενών σε πληροφορίες για τους πάροχους ιατρικής φροντίδας (γιατρούς-νοσοκομεία) είναι περίπου μηδαμινή και κατα συνέπεια οι επιλογές τους γίνονται στο «σκοτάδι».
Στο άλλο άκρο βρίσκονται οι ΗΠΑ, που είναι σήμερα η χώρα με το υψηλότερο επίπεδο στην πληροφόρηση των ασθενών. Καταλυτικό ρόλο εδώ έχει παίξει η ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες πληροφόρησης, που παρέχουν στους πολίτες σημαντικές πληροφορίες για τους πάροχους ιατρικών υπηρεσιών.
Στον τομέα της υγείας, αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 60 ηλεκτρονικά sites πληροφόρησης και αξιολόγησης γιατρών και νοσοκομείων. Άλλα, όπως το ZonDoc ή το Vitals, ασχολούνται αποκλειστικά με τους παρόχους υγείας. Άλλα, όπως η περίφημη Angie’s List, δημοσιεύει πληροφορίες όχι μόνο για γιατρoύς αλλά για όλα τα επαγγέλματα – υδραυλικους, δικηγόρους, εστιάτορες κ.λπ.
Στα sites αυτά δημοσιεύονται αναλυτικά αφενός τα βιογραφικά του κάθε γιατρού μιας πόλης, αφετέρου επώνυμα σχόλια από τους ασθενείς. Δίπλα στο όνομα και τη φωτογραφία κάθε γιατρού υπάρχουν τα αστεράκια που συνιστούν την τελική του αξιολόγηση – όπως ακριβώς συμβαίνει και και με τα sites που αξιολογούν ξενοδοχεία ή εστιατόρια.
Oρισμένα από αυτά, όπως το ZonDoc, δημοσιεύουν πέρα από τα βιογραφικά απλώς τα σχόλια των ασθενών. Άλλα πάλι, όπως το Vitals, ζητούν από τους ασθενείς πέρα από τα γενικά σχόλια να βαθμολογήσουν τους γιατρούς σε συγκεκριμένους τομείς. Αυτοί είναι:
– Ευκολία ραντεβού
– Σωστή Διάγνωση
– Bedside Manners (γενική συμπεριφορά του γιατρού)
– Χρόνο που δαπανά ο γιατρός με τον ασθενή
– Ενδιαφέρον και μετά την επίσκεψη
– Ευγενικοί συνεργάτες
Φυσικά, τα σχόλια που δημοσιεύονται σε πολλές περιπτώσεις είναι αρνητικά για τον γιατρό. Ένας ασθενής π.χ. γράφει: «Ο γιατρός δεν έκανε απλά τη λάθος διάγνωση αλλά ήταν αγενής και δογματικός. Σας παρακαλώ ούτε να τον πλησιάσετε! Θα πρέπει να αποσυρθεί το ταχύτερο δυνατόν από το επαγγελμα!».
Πάντως, σε γενικές γραμμές, τα περισσότερα σχόλια που δημοσιεύονται είναι θετικά. Την τελική αξιολόγηση του κάθε γιατρού την κάνει το site στη βάση ενός αλγορίθμου που διαμορφώνεται είτε αποκλειστικά από τις κρίσεις των ασθενών είτε στη βάση τόσο των σχολίων των ασθενών όσο και των τυπικών προσόντων του γιατρού.
Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, αυτά τα sites όταν πρωτοεμφανίσθηκαν αντιμετωπίσθηκαν με ιδιαίτερη δυσπιστία από το ιατρικό κατεστημένο – και οι μηνύσεις και αγωγές εναντίον τους ήταν ένα συνηθισμένο φαινόμενο.
Μια άλλη προσπάθεια φίμωσης των ασθενών έπαιρνε την εξης μορφή: Ορισμένοι γιατροί ζητούσαν ως προυπόθεση για να δεχτουν κάποιον ως ασθενή, να υπογράψει ένα έγγραφο με το οποίο παραιτείτο του δικαιώματός του να δημοσιεύσει αξιολόγηση του γιατρού.
Όμως αυτές οι προσπάθεις φίμωσης των ασθενών δεν πήγαν πολύ μακριά, κυρίως επειδή το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης τυχαίνει ιδιαίτερα ισχυρής προστασίας στις ΗΠΑ. Έτσι, η πιθανότητα να κερδίσει ο γιατρός μια αγωγή εναντίον ενός ασθενή για αρνητικό δημοσίευμα είναι περίπου μηδαμινή, και θα έχει ως μοναδικό αποτέλεσμα να μάθουν όλοι τα αρνητικά σχόλια που έκανε ο ασθενής.
Ανάλογη ήταν και η τύχη των συμβολαίων που υπέγραφαν οι ασθενείς, υποσχόμενοι ότι δεν θα γράψουν αρνητικά σχόλια. Το τμήμα πολιτικών δικαιωμάτων του υπουργείου Υγείας έκρινε ότι αυτά τα συμβόλαια ήταν άκυρα και δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να μπορέσει. για παράδειγμα, ένας γιατρός να ζητήσει την απόσυρση ενός αρνητικού σχολίου.
Παρόλες αυτές της δυσκολίες ο τροχός της ιστορίας δεν γυρνάει πίσω. Σήμερα η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Σε ολοένα μεγαλύτερο βαθμό οι γιατροί, τα νοσoκομεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν αποδεχθεί τη νέα κατάσταση και συνεργάζονται. Μια έρευνα που έγινε πέρυσι έδειξε ότι το 85% των γιατρών της χώρας επισκέπτεται τακτικά το ZonDοc για να δει τις αξιολογήσεις του. Ορισμένοι πάροχοι ιατρικών υπηρεσιών -όπως το Πανεπιστήμιο της Utah που έχει 4 κλινικές- έχουν φτιάξει τις δικές τους ηλεκτρονικές πλατφόρμες αξιολόγησης γα τα σχόλια των ασθενών. Έρευνες έδειξαν ότι η ικανοποίηση των ασθενών αυξήθηκε αισθητά από τη στιγμή που μπορούσαν να δημοσιεύουν τα σχόλιά τους.
Φυσικά, υπάρχουν και προβλήματα. Ένα τέτοιο προβλημα είναι ο δισταγμός των ασθενών να γράψουν αρνητικά σχόλια – με αποτέλεσμα να υπερτερούν οι θετικές αξιολογήσεις. Αυτό οφείλεται εν μέρει στον φόβο τους «να μην μπλέξουν». Επίσης όταν κάποιος ζει σε μια μικρή πόλη διστάζει να γράψει αρνητικά σχόλια για κάποιον τον οποίο πιθανότατα ανταμώνει συχνά σε κοινωνικές εκδηλώσεις.
Ένα άλλο πρόβλημα αφορά τις φαρμακευτικές εταιρείες που μπορούν να προωθούν μέσω των sites τους γιατρούς που προωθούν τα προϊόντα τους. Άλλο πρόβλημα είναι τα κατευθυνόμενα σχόλια- που γράφουν τάχα ασθενείς που θέλουν για πολλούς και διαφόρους λόγους είτε να πλήξουν είτε να εγκωμιάσουν έναν γιατρό ή ένα νοσοκομείο.
Όμως ανάλογα προβλήματα υπήρξαν στην αρχή και με άλλα sites, που παρέχουν άλλα προϊόντα και υπηρεσίες, τα οπoία με το πέρασμα του χρόνου ξεπεράσθηκαν. Διότι μακροπρόθεσμα τα sites τα οποία επιβιώνουν είναι αυτά τα οποία είναι αξιόπιστα. Σήμερα, oι πλατφόρμες ηλεκτρονικής πληροφόρησης για ιατρικές υπηρεσίες έχουν περάσει τον Ατλαντικό και αρχίζουν να εμφανίζονται όχι μόνο σε χώρες όπως η Αγγλία και η Ολλανδία αλλά και στην Ινδία και την Κίνα.
