Η ψωρίαση είναι ίσως ένα από τα πιο γνωστά δερματολογικά νοσήματα, μετά τα εκζέματα και τις ακμές. Αφορά το 2-3% του γενικού πληθυσμού και είναι άρα συχνότατο. Στην αιτιοπαθογένειά του μεγάλο ρόλο παίζει η κληρονομικότητα. Παράγοντες που το επιδεινώνουν θεωρούνται ο ψυχολογικός, η κατανάλωση οινοπνεύματος και το κάπνισμα.
Για να έχετε άποψη για την κλινική εικόνα της νόσου, επισκεφτείτε τον δερματολογικό μου άτλαντα στο http://www.hellenicdermatlas.com.
Είναι ένα νόσημα που η κλινική του πορεία είναι εντελώς απρόβλεπτη, χρόνια, με υφέσεις και εξάρσεις. Μπορεί να πρωτοεμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Οι ερυθηματολεπιδώδεις πλάκες μπορεί να προκαλέσουν μεγάλη ψυχολογική επιβάρυνση στον ασθενή, με αποτέλεσμα ο δείκτης ποιότητας ζωής των ψωριασικών, να είναι χειρότερος και από αυτόν άλλων σοβαρών ομάδων όπως εμφραγματιών. Θυμάμαι μια ασθενή που μου είχε στείλει ένα συγκλονιστικό mail από την Αθήνα. Ηταν δασκάλα και ψωριασική. «Παρακαλώ το Θεό» μου έγραφε, «να μου πάρει τη ψωρίαση και να μου δώσει σάκχαρο κι ας κάνω ενέσεις κάθε μέρα στο σπίτι μου να μη με βλέπει κανείς». Παρακαλούσε δηλαδή να εξαφανιστεί η ψωρίαση και να πάρει τη θέση της ένα δυνητικά θανατηφόρο νόσημα! Το ότι τα δερματικά νοσήματα ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ, είναι πολύ στρεσσογόνο και «ταμπού» για τη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών.
Οι ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ είναι φυσικά συντηρητικές, εφόσον μιλάμε για ένα γονιδιακής προελεύσεως νόσημα. Τις διακρίνουμε σε :
Τοπικές: βιταμίνη D (calcipotriol, ©Cipocal), βιταμίνη D σε συνδυασμνό με κορτικοστεροειδή (calcipotriol+betamethasone, ©Dovobet, ©Xamiol), κορτιζονούχες κρέμες ή φτιαχτές (γαληνικά σκευάσματα). Σημαντική θέση στην δική μου συνταγογραφία σε ότι αφορά εντοπίσεις σε ευαίσθητες περιοχές (πτυχές, πρόσωπο, δηλ. στην ανάστροφη ψωρίαση, όπου οι κορτιζονούχες προκαλούν συχνά ανεπιθύμητες ενέργειες), έχουν και τα μη κορτιζονούχα σκευάσματα pimecrolimus (©Elidel, Aregen) και tacrolimus (©Protopic).
Φωτοθεραπείες : Δεν είναι απόλυτα γνωστός ο τρόπος δράσης της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα, ωστόσο είναι γνωστό ότι το φυσικό φως και οι διάφορες μορφές θεραπείας με UV ακτινοβολία μπορούν να βελτιώσουν την ψωρίαση. Η UV ακτινοβολία χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μέτριων προς σοβαρών περιπτώσεων ψωρίασης, οι οποίες παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στις τοπικές κρέμες και αλοιφές. Η φωτοθεραπεία συνήθως πραγματοποιείται σε δερματολογικές κλινικές. Υπάρχουν διαφορετικά είδη θεραπείας με υπεριώδη ακτινοβολία (UV):
Θεραπεία UVB Η θεραπεία πραγματοποιείται σε θάλαμο ακτινοβολίας, ενώ απαιτούνται προστατευτικά γυαλιά και άλλα προστατευτικά μέσα. Το δέρμα εκτίθεται σε UVB ακτινοβολία για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η θεραπεία με UVB ακτινοβολία θα πρέπει να πραγματοποιείται από έμπειρο δερματολόγο. Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται 18-30 θεραπείες προκειμένου να έχουν το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Θεραπεία PUVA (φωτοχημειοθεραπεία). Η θεραπεία PUVA είναι ο συνδυασμός της έκθεσης σε UVA ακτινοβολία και σε φωτοευαισθητοποιητικό παράγοντα (χορηγείται ξεχωριστά). Η θεραπεία PUVA είναι αποτελεσματική, ωστόσο πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η παρατεταμένη χρήση της αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.
Θεραπεία στενού φάσματος UVB ή φωτοθεραπεία με laser: αυτές τις θεραπείες, η UV ακτινοβολία εκπέμπει σε πιο στενό φάσμα μήκους κύματος. Η στενού φάσματος UVB είναι περισσότερο αποτελεσματική από την UVB (ευρέως φάσματος).
Το καλοκαίρι λοιπόν στη θάλασσα και τον ήλιο, το 90% των ασθενών βελτιώνεται ενώ το 10% επιδεινώνεται.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ. (Ο όρος «συστηματική» αναφέρεται στην οδό χορήγησης της θεραπείας, η οποία φθάνει στα κύτταρα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος). Αυτές θα τις διαιρούσα σε ΚΛΑΣΣΙΚΕΣ και ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ.
Οι κλασσικές συμπεριλαμβάνουν συνήθως την methotrexate, acitretin (©Neotigason) και κυκλοσπορίνη (©Sandimun Neoral).
ΟΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ είναι η τελευταία εξέλιξη στη θεραπεία των μέτριων και βαριών μορφών ψωρίασης.
Οι βιολογικοί παράγοντες παράγονται από ζωντανά κύτταρα και δρουν στο ανοσοποιητικό σύστημα. Οι βιολογικές θεραπείες είναι πρωτεΐνες και ελέγχουν κάποια από τα κύτταρα που εμπλέκονται στο μηχανισμό της παθογένειας της ψωρίασης ή μπλοκάρουν κάποιες ουσίες που λέγονται κυτοκίνες και είναι υπεύθυνες για την πρόκληση της φλεγμονής.
Κάποιες βιολογικές θεραπείες εφαρμόζονταν ήδη για αρκετά χρόνια σε άλλες παθήσεις (ρευματοειδής αρθρίτιδα κλπ.). Πρόσφατα εγκρίθηκαν για την θεραπεία της μέτριας-σοβαρής ψωρίασης, όταν οι κλασικές συστηματικές θεραπείες δεν έχουν ανταποκριθεί ή δεν είναι ανεκτές.
Οι βιολογικές θεραπείες που έχουν εγκριθεί από τον Ελληνικό Οργανισμό Φαρμάκων, έως σήμερα, με χρονολογική σειρά, είναι:
Ετανερσέπτη (©Enbrel), χορηγείται σε δόση 25 ή 50 mgr, υποδορίως, δυο φορές την εβδομάδα είτε από τον ασθενή που έχει εκπαιδευτεί είτε απο τον δερματολόγο. Η ανταπόκριση είναι γρήγορη με σημαντική κλινική βελτίωση τόσο της ψωρίασης όσο και της ψωριασικής αρθρίτιδας. Υπάρχουν στοιχεία για μακροχρόνια ασφάλεια του φαρμάκου σε μεγάλους αριθμούς ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Το μοναδικό μέχρι στιγμής με έγκριση και για παιδιά.
Ινφλιξιμάμπη (©Remicade), χορηγείται ενδοφλεβίως σε δόση 5 mg/kg βάρους σώματος, αρχικά σε 2 εβδομάδες από την πρώτη θεραπεία, κατόπιν σε ένα μήνα και στην συνέχεια κάθε 2 μήνες. Η θεραπεία διαρκεί περίπου 2 ώρες και γίνεται στο νοσοκομείο. Είναι πολύ καλή η ανταπόκριση της ψωριασικής αρθρίτιδας και της ψωρίασης. Εχει πολύ καλά αποτελέσματα και στη Νόσο Crohn.
Ανταλιμουμάμπη (©Humira), χορηγείται υποδορίως, από τον ίδιο τον ασθενή ή από τον δερματολόγο, σε δόση 40 mg, κάθε 15 ημέρες. Έχει ένδειξη τόσο στην ψωρίαση όσο και στην ψωριασική αρθρίτιδα, με πολύ καλό προφίλ ασφάλειας και αποτελεσματικότητας.
Ουστεκινουμάμπη (©Stelara), πρόκειται για μια νέα κατηγορία βιολογικού παράγοντα, που προς το παρόν έχει ένδειξη μόνο για την ψωρίαση και όχι για την αρθρίτιδα. Χορηγείται υποδορίως, σε δόση 45 ή 90 mg, κάθε 3 μήνες. Εχει εντυπωσιακά αποτελέσματα και η τρίμηνη χορήγηση κάνει πραγματικά τον ασθενή να «ξεχνά» εντελώς το νόσημά του!
Ας σημειωθεί τελειώνοντας ότι το ετήσιο κατά προσέγγισιν κόστος θεραπείας με βιολογικούς παράγοντες είναι περίπου 20.000€.
Κωνσταντίνος Δ. Βέρρος
Σχης (ΥΙ) ε.α, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος
(Web: http://www.cverros.gr, e-mail: cverros@vip.gr)
