Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΤΗ
Η Στέγη της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων στον Περισσό στηρίζει από το 1972 ορφανά και εγκαταλειμμένα παιδιά. Σήμερα κινδυνεύει με λουκέτο λόγω περικοπών στην κρατική επιχορήγηση, που ήταν μόλις 130.000 ευρώ το χρόνο. Τα εγκατέλειψε… Κι ένα χειμωνιάτικο βράδυ, έξι χρόνια πριν, περαστικοί τα βρήκαν να ξυλιάζουν το ένα αγκαλιά στο άλλο… Δύο ψυχές κουβαράκι, καταγής, ανάμεσα σ’ ένα περίπτερο κι ένα ψυγείο παγωτών. Κάλεσαν το «Εκατό», ειδοποιήθηκε ο εισαγγελέας ανηλίκων. Και τα δύο αδέρφια βρέθηκαν στη Στέγη της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων Αθηνών (ΕΠΑΑ, υπάγεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης).
Σήμερα ο μεγάλος σπουδάζει σε ΤΕΙ της επαρχίας. Και κάθε Σαββατοκύριακο επιστρέφει στο σημείο αναφοράς του: στη Στέγη. Εκεί όπου ζει ακόμη ο μικρός του αδερφός, μαθητής πια του λυκείου.
Εκεί όπου, από το 1972, παιδιά σαν κι αυτά βρίσκουν σπίτι, φροντίδα, δασκάλους, ψυχοκοινωνική στήριξη από ειδικούς. Η λειτουργία της Στέγης ανεστάλη μόνο για δύο χρόνια, τα τελευταία ζοφερά της χούντας.
Εχει φιλοξενήσει εκατοντάδες παιδιά. Παρατημένα, κακοποιημένα, που ήταν μια ανάσα από το χείλος της παραβατικότητας, που δεν είχαν πάει καν σχολείο. Κι έμαθαν γράμματα, πήραν βραβεία σε διαγωνισμούς, μετάλλια σε αθλήματα, πέρασαν στο πανεπιστήμιο.
Παιδιά που σε λίγον καιρό κινδυνεύουν να επιστρέψουν εκεί απ’ όπου ξέφυγαν: στον δρόμο… Γιατί η πολιτεία κάνει οικονομίες. Και, ελέω της οικονομικής κρίσης, στο μεγάλο παζάρι της εκποίησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της κοινωνικής πρόνοιας, αποφάσισε να γυρίσει την πλάτη στη μοναδική κρατική δομή προστασίας ανηλίκων.
Στον καιρό της έξαρσης της εγκληματικότητας, λόγω και της οικονομικής κρίσης, το υπουργείο Δικαιοσύνης ενημέρωσε εγγράφως την ΕΠΑΑ ότι «είναι αδύνατη η επιχορήγηση των ΕΠΑ από τον Ιούλιο και εξής» (σε όλη την Ελλάδα λειτουργούν επτά εταιρείες Προστασίας Ανηλίκων).
Ποια είναι η συνεισφορά του κράτους στο έργο της ΕΠΑΑ; Την επιχορηγούσε με το… ιλιγγιώδες ποσόν των 130.000 ευρώ, ετησίως. Επιχορήγηση που φέτος μειώθηκε κατά 30% και έχουν μέχρι στιγμής καταβληθεί τμηματικά μόνο 70.000 ευρώ, με αποτέλεσμα η Στέγη να χρωστά σε ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, το ΙΚΑ των υπαλλήλων της, να αδυνατεί να καλύψει καίριες βιοτικές ανάγκες όπως τα τρόφιμα και το πετρέλαιο θέρμανσης. Μόνο η μηνιαία μισθοδοσία του μόνιμου προσωπικού, που υποστηρίζονται από εθελοντές και χορηγούς, αγγίζει τα 16.000 ευρώ.
Την τελευταία εβδομάδα τα τρόφιμα που μπήκαν στο ψυγείο ήταν προσφορά ιδιώτη. Από χορηγίες προέρχεται ο εξοπλισμός του κτιρίου (έπιπλα, κομπιούτερ, παιχνίδια) και τα ρούχα των παιδιών. Τούτη τη στιγμή η Στέγη είναι το σπίτι 20 αγοριών, Ελλήνων και αλλοδαπών. Τα έξι είναι μαθητές δημοτικού.
Ο μεγαλύτερος είναι ένα ψηλό, λιγνό, ευγενέστατο 18χρονο παλικάρι. Πέρασε, όπως ακόμη ένα παιδί της Στέγης, σε σχολή της επαρχίας. Δεν υπήρχαν λέφτα για τα έξοδα της διαμονής τους. Φοιτούν πλέον στη Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων στην Ανάβυσσο.
Ζει στη Στέγη από τα εννιά του… Προέρχεται από έναν τόπο που έχει αιματοκυλιστεί. Ο πατέρας του σκοτώθηκε μπροστά στα μάτια του. Ηρθε στην Ελλάδα με τη μητέρα του, που συνελήφθη και κλείστηκε στη φυλακή. Χρόνια ολόκληρα, βρέξει χιονίσει, μια από τις γυναίκες που δίνουν την ψυχή τους και τον οβολόν τους για τα παιδιά, τον συνόδευε σε κάθε επισκεπτήριο. Μέχρι που εξέτισε την ποινή της και απελάθηκε. Ο νεαρός βαφτίστηκε χριστιανός και δεν θέλει πια να φύγει από την Ελλάδα. «Πολλοί άνθρωποι -λέει- δεν επιλέγουν τις συνθήκες στις οποίες θα ζήσουν, σε άλλους η ζωή βάζει τόσες τρικλοποδιές και εμπόδια έτσι ώστε να χρειάζεται να αρχίσουν από την αρχή… Προσπαθώ να σταθώ στα πόδια μου, να αντιμετωπίσω τη ζωή… Ενα από τα λίγα πράγματα που χρειάζομαι είναι ασφάλεια. Να μην ενοχλούμαι από τη σκέψη πως θα χρειαστεί να εγκαταλείψω το σχολείο, τη ζωή μου εδώ και να γυρίσω εκεί όπου δεν έχω καμία τύχη…»
Επισκέφθηκα τη Στέγη, έναν προσεγμένο χώρο στον Περισσό. Συνάντησα την εισαγγελέα Ειρήνη Πανταζή-Μελίστα, πρόεδρο του δ.σ. της ΕΠΑΑ, που μας μιλάει για την «αδιανόητη περικοπή».
«Ειδικά σήμερα -επισημαίνει- που η παραβατικότητα των ανηλίκων είναι σε έξαρση και η εξεύρεση δωρητών και εθελοντών έχει περιοριστεί δραστικά λόγω της οικονομικής συγκυρίας».
Εκεί ήταν και η γενική γραμματέας του δ.σ., δικηγόρος Νίνα Τζέλη. Και τα επτά μέλη του συμβουλίου δουλεύουν αμισθί. Οι θέσεις είναι τιμητικές για άτομα που έχουν διακριθεί για τις ευαισθησίες τους.
Γνώρισα όλα τα παιδιά τους… Και την κυρία Ελένη, που χρόνια τώρα είναι η «μανούλα» τους. Τα φροντίζει, τα πηγαίνει στους γιατρούς, ψάχνει εθελοντές για φροντιστήρια, ανιχνεύει τα ταλέντα τους και τα προτρέπει να τα καλλιεργήσουν. Τρέχει όλη μέρα και τη φωνάζουν «Ελένη-Κεντέρης». Την αγαπάνε.
Τα ρωτάνε τι τους λείπει, ελέγχουν τις μαθητικές τους επιδόσεις, τη συμπεριφορά. Αναζητούν εθελοντή για μαθήματα ζωγραφικής στον σοκολατένιο πιτσιρίκο που σκιτσάρει απίθανα και δάσκαλο για πολεμική τέχνη σε ένα άλλο παιδάκι. Τους μιλούν για την οικονομική κρίση για να εξηγήσουν τις ελλείψεις. Ενας 17χρονος ζητάει για δώρο Χριστουγέννων ένα ταξίδι σε παραμεθόρια πόλη για να δει τη γιαγιά του. Οι τρεις γυναίκες αναζητούν τρόπο για να εξοικονομήσουν τα χρήματα.
«Είσαι η πριγκίπισσά μου» λέει ένας πιτσιρίκος στη δικηγορίνα και της στρώνει τα μαλλιά. Ενα άλλο αγοράκι ονειρεύεται ένα εισιτήριο για ματς του Ολυμπιακού, ενώ ο τυπάκος με το μαλλί καρφάκια αναρωτιέται τι να γίνει όταν μεγαλώσει: «σεφ ή χασάπης;»
«Εγώ θα γίνω κομμωτής, γιατί θέλω να ‘μαι με γυναίκες» ανακοινώνει ο αποφασισμένος της παρέας. Παιδιά από οκτώ μέχρι δεκαεννιά ετών που δεν σου πάει ο νους από τι συμπληγάδες πέρασε κι ακόμη περνά η ψυχή τους. Παιδιά που αναζητάνε τη φυσική τους μάνα. Πριν από λίγον καιρό άνθρωποι της εταιρείας εντόπισαν μια μητέρα και της έδωσαν χρήματα για να επισκεφθεί το παιδί της. Δεν εμφανίστηκε ποτέ.
Παιδιά που δεν ξέρουν ότι κινδυνεύουν να χάσουν τη στέγη τους. Γιατί κάποιοι αποφάσισαν ότι «κοστίζουν» στην πολιτεία… Κάποιοι που φαντάζουν μικροί μπροστά στο ανάστημα του 18χρονου ενοίκου της Στέγης που μας γράφει:
«Ολα τα παιδιά έχουν δικαίωμα εκπαίδευσης, δικαίωμα σε ένα σπίτι. Εγώ βρήκα το “δικό μου” σπίτι και δεν θα το αντάλλασσα με τίποτε, γιατί είναι ανεκτίμητο, το μεγαλύτερό μου στήριγμα. Ξέρω πως δεν καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό, δεν το έχετε ζήσει. Κάποιος δεν είναι οικογένειά σου επειδή έχετε το ίδιο αίμα, οικογένεια είναι όποιος είναι δίπλα σου ενώ δεν έχει να κερδίσει τίποτε από σένα αλλά θα έκανε ό,τι χρειαστεί για σένα. Εγώ την αγάπη τη βρήκα στο πρόσωπο των “αδερφών” μου, που έχουν αγάπη, ενώ δεν την έχουν λάβει, που δεν τους έτυχε και η καλύτερη ζωή αλλα τώρα πια όλα είναι ένα κυματάκι μπροστά στη φουρτούνα που έχουν ζήσει… Γιατί η κοινωνία κάνει τα παιδιά φονιάδες, πρεζόνια, κλέφτες. Γιατί ενώ δεν το θέλουν δεν έχουν άλλη επιλογή».
Το υπουργείο Δικαιοσύνης, πάντως, επιχειρεί σε συνεργασία με άλλα υπουργεία να λύσει τα προβλήματα που δημιουργούν οι ξαφνικές νέες περικοπές του υπουργείου Οικονομικών, χωρίς ωστόσο να το έχει καταφέρει ακόμη.
