Ο κύβος ερρίφθη. Το ΠΕΔΥ είναι πλέον νόμος του Κράτους. Αποτελεί την πιο σημαντική θεσμική αλλαγή στο χώρο της υγείας μετά τη δημιουργία του ΕΣΥ και προφανώς αν η κυβέρνηση πετύχει, τότε θα έχουν μπει τα θεμέλια για την ορθολογική αναδιοργάνωση του συστήματος υγείας. Ωστόσο, ο νόμος έχει κενά και αδυναμίες, που αν δεν υπερκεραστούν, θα σημάνουν την ολοκληρωτική κατάρρευση της ιατρικής περίθαλψης της χώρας, που ήδη πνέει τα λοίσθια.
Πολλά γράφτηκαν και ειπώθηκαν για το νομοσχέδιο, που έφερε στη Βουλή ο Άδωνις Γεωργιάδης. Ακούστηκαν αφορισμοί από τους συνδικαλιστές γιατρούς – κυρίως του πρώην ΙΚΑ – ενώ ο ίδιος έκανε λόγο για την ολοκλήρωση του συστήματος υγείας. Θα συμφωνήσω πλήρως με τη γνωμοδότηση που κατέθεσε η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ), αλλά πέρασε στα ψιλά.
Αναφέρει επί λέξει: “Δυστυχώς διαπιστώνεται ότι το παρόν σχέδιο νόμου, παρόλο που ως προς τους στόχους που θέτει, κινείται στη σωστή κατευθυνση, παρουσιάζει σημαντικά κενά στο σχεδιασμό με αποτέλεσμα να δημιουργείται έντονος προβληματισμός για το κατά πόσο μπορεί να οδηγήσει σε ένα αποτελεσματικότερο, καθολικό σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο οποίο θα επιτυγχάνεται η καθολική πρόσβαση των πολιτών και η προώθηση της υγείας και κοινωνικής ευημερίας”.
Πού εντοπίζονται τα κενά και που ουσιαστικά είναι τα σημεία κλειδιά, που θα κρίνουν την τύχη του νέου νόμου; Θα ξεκινίσω από την πιο καίρια επισήμανση της ΟΚΕ. Θεωρεί ότι ένα ζήτημα που χρήζει ιδιαίτερης μνείας είναι η παντελής απουσία από το νομοσχέδιο οποιασδήποτε πρόβλεψης για τους ανασφάλιστους, οι οποίοι σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΕΟΠΥΥ έχουν ξεπεράσει τα 3 εκατ.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στο άρθρο 1 παρ. 3 του νόμου, που αναφέρει ότι «οι υπηρεσίες ΠΦΥ παρέχονται ισότιμα σε κάθε πολίτη ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική του κατάσταση …», λείπει ο όρος “ασφαλισττκή κατάσταση”, έλλειψη που παρατηρείται αντίστοιχα και στο άρθρο 8 παρ.1, όπου αναφέρεται ο ΕΟΠΥΥ ως αγοραστής υπηρεσιών υγείας «για τους ασφαλισμένους, τους συνταξιούχους καθώς και τα προστατευόμενα μέλη των οικογενειών τους».
Ακόμη, επισημαίνει ότι το νομοσχέδιο παραπέμπει τη ρύθμιση πολλών θεμάτων του Πρωτοβάθμιου Εθνικού Δικτύου Υγείας, σε πληθώρα Υπουργικών Αποφάσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και η μεταφορά των πρωτοβάθμιων δομών υγείας του ΕΟΠΥΥ στο ΕΣΥ, «τελεί» υπό την έγκριση σκοπιμότητας του Υπουργού Υγείας (άρθρο 3), όπως και ένα πλήθος ζητημάτων που άπτονται της περιοχής ευθύνης των κέντρων υγείας, του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας τους, με τον οποίον ορίζονται ο τρόπος και η διαδικασία λειτουργίας των υπηρεσιών τους, η στελέχωση κατά κατηγορία, κλάδο και ειδικότητα, τα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις του προσωπικού τους και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
Παράλληλα, εκφράζει επιφυλάξεις για τις επιπτώσεις της διαθεσιμότητας του προσωπικού. Όπως αναφέρει, η πρόβλεψη για τη διαθεσιμότητα του συνόλου του προσωπικού του ΕΟΠΥΥ, σε συνδυασμό με την απουσία οποιασδήποτε προετοιμασίας της διάδοχης θεσμικά κατάστασης, σημαίνει ότι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα οι δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας θα είναι σε αναστολή, καθώς ούτε συγκεκριμένες οργανικές θέσεις γιατρών και λοιπού υγειονομικού προσωπικού έχουν συσταθεί στις ΔΥΠΕ, ούτε επαρκής χρόνος υπάρχει (1 μήνας) για να γίνουν τα απαιτούμενα διοικητικά βήματα απορρόφησης όλου του υπηρετούντος ανθρώπινου δυναμικού.
Ειδικά στο θέμα της διαθεσιμότητας/κινητικότητας προσωπικού, είναι σαφές ότι οποιεσδήποτε μεταβολές προκύψουν μέσα από την χωρική αναδιάταξη των μονάδων του ενιαίου φορέα ΠΦΥ (συγχώνευση μονάδων, κατάργηση λόγω επικάλυψης λειτουργιών) δεν θα πρέπει οδηγήσουν σε απώλεια θέσεων εργασίας και επιδείνωση των όρων εργασίας των υγειονομικών αλλά σε καλύτερη αξιοποίηση του υφιστάμενου δυναμικού.
Ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης έχει δείξει ότι δεν “κολώνει” να λάβει αποφάσεις και να συγκρουστεί με συντεχνίες. Όπως μάλιστα έχω επισημάνει, η εξέλιξη εφαρμογής του νόμου θα παίξει ρόλο στον προεκλογικό αγώνα. Άλλωστε ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας τον περιμένουν στη γωνία μετά το κάζο με την τροπολογία για τα φάρμακα.
Μεγάλος του εχθρός όμως δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε οι γιατροί του ΕΟΠΥΥ. Αλλά το ίδιο το σύστημα διοίκησης του υπουργείου Υγείας και του ΕΟΠΥΥ, που θα επωμιστούν την υλοποίηση του νόμου και την αντιμετώπιση των προβλημάτων που θα προκύψουν στο μεταβατικό διάστημα μέχρι ότου ολοκληρωθεί η λειτουργία του ΠΕΔΥ σε όλη τη χώρα.
Μέχρι σήμερα, η δημόσια διοίκηση δεν έχει δείξει ότι μπορεί να φέρει σε πέρας τέτοιου μεγέθους θεσμικές αλλαγές. Άλλωστε, τρεις δεκαετίες τώρα είναι προσανατολισμένη στην μικροκομματική εξυπηρέτηση πράσινων και γαλάζιων ημετέρων. Και δεν ξέρω αν είναι τυχαίο πάντως την Κυριακή ανοίγει το τριώδιο…
Το κακό είναι ότι ακόμη και αν σε θεσμικό επίπεδο ο Άδωνις τα καταφέρει, και πάλι δεν κρατά την τύχη στα χέρια του. Αν η χώρα δεν καταφέρει να βγει από τη στενωπό της ύφεσης και με την πάροδο του χρόνου συρρικνωθούν περαιτέρω οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι για τον ΕΟΠΥΥ και το ΠΕΔΥ, τότε θα τιναχτεί στον αέρα το σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στη χώρα. Ότι και να γίνει με τον νόμο…
