Θάνος Χαλαζωνίτης. Σχετικά με την προκλητή ζήτηση των απεικονιστικών εξετάσεων

Θάνος Χαλαζωνίτης

Είναι γεγονός ότι η προκλητή ζήτηση των απεικονιστικών εξετάσεων αποτελεί εδώ και αρκετά χρόνια (φαινόμενο του οποίου θα προσδιόριζα την έναρξή στα τέλη της δεκαετίας του ’90) ένα ουσιαστικό θέμα στη διαχείριση των ασθενών. Οι αιτίες της προκλητής ζήτησης είναι δύο κατά την άποψή μου. Πρώτη αιτία αποτελεί το πιθανό όφελος των κλινικών ιατρών που εντέλλουν την εξέταση και η στήριξη που έτυχαν από τα μεγάλα διαγνωστικά κέντρα και ιδιωτικές κλινικές. Δεύτερη αιτία αποτελεί το όφελος από αυτή την ίδια την εξέταση. Όφελος το οποίο φυσικά αποζημιώνει όλους τους εμπλέκοντες στη διαδικασία και είναι φυσικά θεμιτό. Σε κάθε περίπτωση όμως η πρώτη αιτία, η προκλητή ζήτηση δηλαδή, αποτελεί ενέργεια αντίθετη προς την ιατρική δεοντολογία. Επίσης θα πρέπει εδώ, να θίξω και το θέμα της εκτέλεσης μιας συγκεκριμένης απεικονιστικής πράξης, ενώ στην πραγματικότητα είχε συνταγογραφηθεί μια ή περισσότερες άλλες, αφού για πάνω από είκοσι χρόνια έχει να γίνει ολοκληρωμένη επικαιροποίηση και καταγραφή των απεικονιστικών εξετάσεων και συνεπώς η αιτούμενη εξέταση απλά για τον ΕΟΠΥΥ δεν υπάρχει. Για την ιστορία αναφέρω ότι σήμερα είναι κοστολογημένη, επι παραδείγματι, η αεροκοιλιογραφία εγκεφάλου, εξέταση η οποία καταργήθηκε με την έλευση της υπολογιστικής τομογραφίας, εδώ και τριάντα χρόνια περίπου. Αντιθέτως το triplex σπληνοπυλαίου άξονα δεν υφίσταται ως εξέταση και για την εκτέλεσή απαιτείται η συνταγογράφηση κάποιων άλλων υπερηχογραφημάτων…

Εκτός βέβαια από την προκλητή ζήτηση, υπάρχει η σύγχυση, ή η άγνοια των κλινικών ιατρών περί της απόλυτης, ή της σχετικής ένδειξης κάθε απεικονιστικής εξέτασης αφενός και η ανασφάλεια τους αφετέρου ως προς την έκβαση της πορείας του εξεταζόμενου.

Επειδή έγινε σχόλιο (από του συμμετέχοντες στη συζήτηση) αναφορικά με το ρόλο των ελεγκτών ιατρών, επιτρέψτε μου να θυμίσω σε όλους μας τη διαδικασία με την οποίο διορίζονταν και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαν οι συνάδελφοι ιατροί των διαφόρων ασφαλιστικών οργανισμών, εναρμονιζόμενοι φυσικά με τη γενικότερη κατάσταση, η οποία και χαρακτήριζε τον κλάδο μας.

Στα δύο παραπάνω (προκλητή ζήτηση και υπερσυνταγογράφηση δηλαδή) πρέπει να προσθέσουμε και την ισχύουσα «ατολμία» των Ακτινολόγων να τροποποιήσουν, ή ακόμη και να ακυρώσουν μια εξέταση που θα έχει ελάχιστο ή και κανένα κλινικό όφελος για τον ασθενή. Να τονίσω ότι τα αίτια αυτής της «ατολμίας» είναι πολλαπλά και δεν εμπίπτουν στην παρούσα συζήτηση. Όμως είναι βασικό να γνωρίζουν όλοι οι ιατροί, ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία της Euroatom, αλλά και την ισχύουσα Ελληνική Νομοθεσία οι Ακτινολόγοι έχουν καθήκον να εκφράζουν άποψη περί των εντελλόμενων εξετάσεων και να προβαίνουν στην εκτέλεση, την τροποποίηση, ή τέλος την ακύρωση αυτών κατά το δοκούν. Αυτό βέβαια με ασφάλεια θα το επιτύχουν όταν είναι παρόντες εκεί όπου χρειάζονται 24 ώρες την ημέρα και 365 ημέρες το χρόνο απαντώντας σε κλινικά ερωτήματα και επιλύοντας διαγνωστικά προβλήματα με αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία (εύκολα εδώ γίνεται ο συνειρμός με το επίπεδο εκπαίδευσης των νέων Ακτινολόγων και το επίπεδο συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των παλαιοτέρων).

Και επειδή το πρόβλημα της απεικονιστικής διαχείρισης των εξεταζομένων με είχε και εμένα και στο παρελθόν απασχολήσει, οφείλω να σας γνωστοποιήσω, ότι είχα τότε προτείνει στον τότε Καθηγητή της Ακτινολογίας και εν συνεχεία είχα συμμετάσχει ενεργά στη συγγραφή των «Διαγνωστικών Πρωτοκόλλων στην Ακτινολογία». Ο κορμός των Πρωτοκόλλων αυτών βασίζεται σε ανάλογη οδηγία του Βρετανικού Κολλεγίου της Ακτινολογίας. Πρέπει δε να επισημάνω ότι το παρόν βοήθημα, είχε με δική μου πρόνοια μοιρασθεί, στους συμμετέχοντες συγγραφείς των Ελληνικών Πρωτοκόλλων.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσω ότι η Γαλλική Εταιρεία Ακτινολογίας, έχει ήδη από έτους, προχωρήσει στη δημιουργία ενός αυστηρού ηλεκτρονικού εργαλείου συνταγογράφησης απεικονιστικών εξετάσεων, το οποίο όμως δεν επιτρέπει σχεδόν καμία παρέμβαση από την μεριά των Κλινικών ιατρών (περισσότερες πληροφορίες στο site της Γαλλικής Εταιρείας).

Ακόμη να αναφέρω την ιεράρχηση των απεικονιστικών εξετάσεων με βάση το επίπεδο σημαντικότητας αναλόγως των προς διερεύνηση κλινικών προβλημάτων από το Αμερικανικό Κολλέγιο Ακτινολογίας. (περισσότερες πληροφορίες στο site του Αμερικανικού Κολλεγίου).

Η δική μου πρόταση μου, αναφορικά με το ερώτημα που έθεσε ο συνάδελφος κ. Ελευθερίου, περιλαμβάνει την ένταξη των «Διαγνωστικών Πρωτοκόλλων στην Ακτινολογία» (με την απαιτούμενη επικαιροποίηση αυτών) στο ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης του ΕΟΠΥΥ, αφού προηγηθεί η καταγραφή όλων των σύγχρονων απεικονιστικών πράξεων. Επίσης προτείνω διαχωρισμό της τεχνολογικής πράξης από τη διάγνωση του ιατρού Ακτινολόγου, αλλά και τη διαφορετική κοστολόγηση αυτών. Παράλληλα προτείνω την κοστολόγηση του θεσμού της δεύτερης γνωμάτευσης, σε ήδη γνωματευμένη απεικονιστική πράξη. Τέλος αναγκαία θεωρώ την ενεργοποίηση της Νομοθεσίας της Euroatom όπως και τη συλλογή του αριθμού των διενεργουμένων απεικονιστικών πράξεων από όλα τα Εργαστήρια, για περαιτέρω αξιολόγηση αυτών (αριθμός, ποιότητα και διαγνωστική ακρίβεια).

Επειδή πλέον έχουμε ήδη ως ιατρική κοινότητα ξεπεράσει την εποχή της Evidence Based Ιατρικής και διανύουμε πλέον την εποχή της Εξατομικευμένης Ιατρικής, θεωρώ ότι η εφαρμογή των κάθε είδους πλαφόν, αποτελεί μέτρο «πυροσβεστικού» χαρακτήρα το οποίο θα οδηγήσει σε οπισθοδρόμηση της άσκησης της ιατρικής με αποτέλεσμα την πτώση του επιπέδου των παροχών φροντίδας της υγείας.

Θάνος Χαλαζωνίτης

Συντονιστής Διευθυντής ΕΣΥ

Μέλος Δ.Σ. Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας