Την αισιοδοξία του για ένα δημόσιο σύστημα Υγείας, το οποίο θα βασίζεται στην ισότητα και την αποδοτικότητα, εκφράζει σήμερα με συνέντευξή του στο protagon ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ) Δημήτρης Νιάκας. Ο καθηγητής, με τον «αέρα» της πρόσφατης δημοσίευσης άρθρου του για τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) σε κορυφαίου κύρους και εμβέλειας διεθνές ιατρικό περιοδικό, ανατρέπει σειρά στερεοτύπων της λεγόμενης «κοινής λογικής» και τονίζει με έμφαση ότι η αποδιάρθρωση του δημοσίου συστήματος Υγείας στη χώρα μας ξεκίνησε πριν από την κρίση την οποία βιώνουμε σήμερα.
– Κύριε καθηγητά, κατά την άποψή σας, θα μπορούσε να εφαρμοσθεί μία ριζικά διαφορετική πολιτική σχετικά με τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), με δεδομένες τις «αιματηρές» περικοπές δαπανών οι οποίες επιβάλλονται; Υπάρχει άλλος δρόμος για το 2014, για παράδειγμα, με δεδομένο ότι η δημόσια εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη έχει συμφωνηθεί να «κλείσει» αυστηρώς στα 2 δισ. ευρώ;
Υπό τις παρούσες εξελίξεις στις υπηρεσίες υγείας, ο ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να απεμπλακεί από τη νοσοκομειακή περίθαλψη, την οποία οφείλει να αναλάβει το Υπουργείο Υγείας. Επομένως, ο ΕΟΠΥΥ, που είναι ένας κατά βάση ασφαλιστικός οργανισμός με περιορισμένα έσοδα, θα πρέπει να παραμείνει ως τέτοιος και μάλιστα αυτοδιαχειριζόμενος και θα είναι υπεύθυνος για την παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, η οποία θα καλύπτει όλον τον πληθυσμό χωρίς εξαιρέσεις. Προφανώς ο ΕΟΠΥΥ οφείλει να αξιοποιήσει τις υπάρχουσες δομές και τους εργαζόμενους γιατρούς και άλλους επαγγελματίες υγείας που προέρχονται από τα ασφαλιστικά Ταμεία, όπως το ΙΚΑ και να εντάξει στο δίκτυό του και τα Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία του ΕΣΥ, τα οποία οφείλουν να αποτελέσουν ενιαία δομή υπό τον ΕΟΠΥΥ για όλους τους κατοίκους. Έτσι ο ΕΟΠΥΥ θα εξελιχθεί σε έναν πραγματικό Εθνικό Οργανισμό Πρωτοβάθμιας Φροντίδας που με βάση τις περιφερειακές και τοπικές συνθήκες μπορεί να αξιοποιεί όλες τις δομές και ταυτόχρονα να χρησιμοποιεί τον ιδιωτικό τομέα (γιατρούς και εργαστήρια) αν και εφόσον χρειάζεται ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες. Με άλλα λόγια θα έχει τη δυνατότητα να είναι οικονομικά βιώσιμος και να επιβάλλει τους όρους του στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και στο φάρμακο επειδή θα αποτελέσει ένα αυτοδιαχειριζόμενο δημόσιο μονοψώνιο.
– Υπάρχουν δυνατότητες, ακόμη και εν μέσω της δημοσιονομικής στενότητας της χώρας, για να αντιμετωπισθούν με ριζικά διαφορετικό τρόπο οι χρονίως πάσχοντες συνάνθρωποί μας, οι χρονίως πάσχοντες ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ, ή οι οριζόντιες πολιτικές αποτελούν μονόδρομο στα πλαίσια των δραματικών περικοπών δαπανών στην Υγεία;
Φυσικά υπάρχει η δυνατότητα, αν οι κυβερνώντες αντιληφθούν ότι χρειάζεται αλλαγή πολιτικής. Οι χρόνιοι ασθενείς δεν είναι δυνατό να συμμετέχουν με επιβαρύνσεις στα φάρμακα γιατί αυτοί είναι συνήθως και οικονομικά αδύναμοι. Οριζόντιες πολιτικές είναι πάντα σε βάρος των οικονομικά αδυνάτων και πρέπει να αποφεύγονται.
– Γιατί είναι τόσο δύσκολη στη χώρα μας η θεαματική αύξηση του όγκου της συνταγογράφησης των γενοσήμων (αντιγράφων) φαρμάκων στο σύνολο της συνταγογράφησης των φαρμακευτικών σκευασμάτων; Υπάρχει καμία ιδιαιτερότητα της χώρας η οποία εμποδίζει τη ραγδαία εισαγωγή των γενοσήμων στη συνταγογράφηση;
Αγαπητέ κ. Βενιζέλο, όλη η συζήτηση περί γενοσήμων γίνεται γιατί η φαρμακοβιομηχανία έχει συμφέροντα και επιχειρεί να τα προωθεί μέσα από το ιατρικό κυρίως σώμα επηρεάζοντας τον τρόπο συνταγογράφησης. Τα συμφέροντα βέβαια επηρεάζουν όχι μόνο τους γιατρούς, αλλά και την πολιτική που παίρνει αποφάσεις για τον τρόπο εισαγωγής, διάθεσης, συσκευασίας και βεβαίως τιμολόγησης των φαρμάκων. Αν αυτά τα συμφέροντα υποχωρήσουν ή αποδυναμωθούν με ανοικτές πολιτικές και διαδικασίες, να είστε σίγουρος ότι η συζήτηση αυτή θα είναι παρελθόν, όπως είναι στις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Σουηδία κ.λπ. Η αυτοδιαχείριση του ΕΟΠΥΥ ως εκπροσώπου των πολιτών είμαι βέβαιος ότι μπορεί να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση.
– Εάν θεωρήσουμε ότι είναι αναγκαίο να λειτουργήσει και στην Ελλάδα ένας ενιαίος φορέας πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ποια είναι η δική σας γνώμη για τον ενδεδειγμένο μελλοντικό ρόλο του ΕΟΠΥΥ; Θα έλεγε κανείς ότι το σχέδιο του υπουργού Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη για την ενοποίηση των πολυιατρείων του ΕΟΠΥΥ με τα Κέντρα Υγείας και τα περιφερειακά ιατρεία του ΕΣΥ αποτελεί μία καλή βάση εκκίνησης για τη διαμόρφωση του ενιαίου φορέα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ή όχι;
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω επακριβώς τα σχέδια του Υπουργείου Υγείας. Εχω ακούσει για παράδειγμα από τα χείλη του κ. Γεωργιάδη ότι ο ΕΟΠΥΥ πρέπει να είναι μόνο αγοραστής των υπηρεσιών υγείας γιατί σε καμία χώρα του κόσμου ένας ασφαλιστικός οργανισμός δεν μπορεί να είναι αγοραστής και πάροχος των υπηρεσιών υγείας. Πληροφορώ λοιπόν τους αναγνώστες σας και τους εν δυνάμει συμβούλους του κ. Γεωργιάδη, ότι τα ολοκληρωμένα συστήματα ασφάλισης και παροχής υπηρεσιών υγείας είναι από τα πλέον αποδοτικά.
Οι Οργανισμοί Διατήρησης Υγείας Health Maintainance Organisations (HMOs) στις ΗΠΑ βασίζονται σε αυτό το υπόδειγμα και είναι άκρως επιτυχημένοι. Και επειδή ο κ. Γεωργιάδης ενδιαφέρεται για τον ιδιωτικό τομέα όπως αναφέρει, ας πάει σε μια επιτυχημένη ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία, για να του δείξουν οι ιθύνοντές της, πως παρέχοντας οι ίδιοι υπηρεσίες υγείας καθετοποιημένες (Π.Φ.Υ. και νοσοκομειακή) έχουν καταφέρει να μειώσουν το κόστος της παροχής των υπηρεσιών σε σχέση με το παρελθόν που αγόραζαν υπηρεσίες υγείας από ιδιώτες και ιδιωτικά νοσοκομεία. Αν πάλι στα σχέδιά του είναι να δημιουργήσει ένα νέο οργανισμό ΠΦΥ ο οποίος θα συμβάλλεται με τον ΕΟΠΥΥ, το μόνο που θα επιτύχει λόγω και του μεγάλου ιδιωτικού τομέα υγείας, είναι να αυξήσει το κόστος της παροχής των υπηρεσιών με την αύξηση του διοικητικού κόστους των συναλλαγών χωρίς κανένα όφελος για τον πολίτη. Η λύση που προτείνω σας την περιέγραψα στην πρώτη σας ερώτηση.
– Είναι πολλοί εκείνοι οι οποίοι υποστηρίζουν ότι, εάν η χώρα δεν βρισκόταν σε διαρκή βαθιά ύφεση, αλλά σε αναπτυξιακή τροχιά, τότε τα έσοδα του ΕΟΠΥΥ θα ήταν επαρκή για την ικανοποιητική λειτουργία του. Λένε, δηλαδή, ότι το μοντέλο του ΕΟΠΥΥ είναι σωστό, αλλά οι δημοσιονομικές δυσκολίες της χώρας είναι εκείνες οι οποίες εμφανίζουν τον Οργανισμό να βρίσκεται σε οριακό σημείο, αν όχι σε διαδικασία κατάρρευσης. Πως αντιμετωπίζετε εσείς αυτή την τοποθέτηση, κύριε καθηγητά;
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές του 2000 η χώρα ήταν σε αναπτυξιακή τροχιά. Ομως το ΙΚΑ και οι άλλοι ασφαλιστικοί οργανισμοί ήταν ελλειμματικοί. Θα σας θυμίσω ότι οι οργανισμοί αυτοί δεν πλήρωναν τα νοσήλια στα δημόσια νοσοκομεία. Τα νοσοκομεία είχαν ελλείμματα, δεν πληρωνόντουσαν οι προμηθευτές και μετά διαμαρτυρίες των τελευταίων και απειλών για εμπάργκο διάφορων υλικών και φαρμάκων, ερχόταν η πολιτεία και έκανε ρυθμίσεις καλύπτοντας τα ποσά. Με δεδομένο ότι τα χρόνια αυτά οι δημόσιες δαπάνες ήταν γύρω στο 6% του ΑΕΠ και από αυτό το ποσοστό μόνο το 3% ήταν δαπάνες ασφαλιστικών οργανισμών υγείας, προκύπτει το συμπέρασμα ότι όποιος υποστηρίζει την παραπάνω άποψη δεν έχει υπόψη του τα δεδομένα.
– Είστε αισιόδοξος για το μέλλον του ΕΣΥ και του ΕΟΠΥΥ ή ανήκετε στους πανεπιστημιακούς της Υγείας οι οποίοι εκφράζουν φόβους για ολοκληρωτική αποδιάρθρωση του δημοσίου συστήματος Υγείας; Είναι δυνατόν η χώρα να απομείνει με ένα δημόσιο σύστημα Υγείας σκιά του εαυτού του ή το ενδεχόμενο πολιτικό, κοινωνικό και επιδημιολογικό κόστος είναι τέτοιο που καμία κυβέρνηση και καμία τρόικα δεν θα τολμήσουν να καταστρέψουν το δίκτυο των δημοσίων δομών Υγείας στη χώρα μας;
Φυσικά είμαι αισιόδοξος κ. Βενιζέλο και γι’ αυτό δημοσίευσα τις απόψεις μου για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις σε ένα διεθνές περιοδικό. Για να δείξω ότι υπάρχουν μεταρρυθμίσεις που ωφελούν τους πολίτες, αρκεί να πιστέψουμε ότι θέλουμε ένα δημόσιο σύστημα υγείας και να χρησιμοποιήσουμε εκείνες τις μεθόδους και πολιτικές που στοχεύουν στην ισότητα και αποδοτικότητα. Η αποδιάρθρωση του υγειονομικού μας συστήματος υπήρχε και πριν από την κρίση. Γιατί μάλλον έλλειπε η πολιτική βούληση για τη δημιουργία κανόνων στη λειτουργία όλων των δομών του και κυρίως στο φάρμακο. Οι επιχειρήσεις της φαρμακοβιομηχανίας, εγχώριες και διεθνείς, δημιουργούν ισχυρά λόμπι και έχουν συχνά αφανείς υποστηρικτές όχι μόνο στους γιατρούς και στους πολιτικούς που προσπαθούν να επηρεάσουν, αλλά ακόμη και σε επιστήμονες του χώρου μας, αφού αποτελούν τους εν δυνάμει χορηγούς διάφορων ευγενών δραστηριοτήτων τους.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών
” Η αποδιάρθρωση του υγειονομικού μας συστήματος υπήρχε και πριν από την κρίση. Γιατί μάλλον έλλειπε η πολιτική βούληση για τη δημιουργία κανόνων στη λειτουργία όλων των δομών του και κυρίως στο φάρμακο. ”
Σπανιως ακους αληθειες στη χωρα της υποκρισιας .
Γιατι η αληθεια ειναι οτι η ελλειψη πολιτικης βουλησης για την επιβολη και την τηρηση των κανονων σε ολους τους τομεις σε αυτη τη χωρα, μαζι με τη ελλειψη της Παιδειας, την οδηγησαν εδω που βρισκεται .
Δεν θελει πολυ φιλοσοφια να καταλαβει κανεις οτι σε αυτη τη χωρα “εκπαιδευομαστε” να ειμαστε απατεωνες .
Γιατι διαφορετικα πως θα επιβιωναμε ;
Με το σταυρο στο χερι ;;;
Γι’ αυτο και ειναι δυσκολο να αλλαξουν δομες και συνηθειες αιωνων στη χωρα της υποκρισιας. Μας ειναι εξαιρετικα δυσκολο να κατανοησουμε πως λειτουργει μια ευνομουμενη κοινωνια γιατι ΠΟΤΕ δεν ζησαμε σε μια τετοια !