Αν και ζουν κοντά στη φύση, με ένα χαλαρό ρυθμό ζωής, οι κάτοικοι της Ελαφονήσου Λακωνίας, στην πλειοψηφία τους έχουν περιττά κιλά, πάσχουν από υπέρταση και έχουν υψηλή χοληστερόλη, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία της πενταετούς μελέτης PERSEAS, που εκπονεί η Εταιρεία Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα (Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν).
Η PERSEAS [Prospective Evaluation of vascular Risk Surrogates: the Elafonisos Area Study] αποτελεί την πρώτη μελέτη που σε βάθος χρόνου καλείται να αποτυπώσει τους καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου ενός πληθυσμού. Παρόμοιες μελέτες παρατήρησης έχουν γίνει σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας, όπως είναι οι ATTICA και IKARIA, οι οποίες όμως, τουλάχιστον εξ’ αρχής, δεν είχαν προοπτικό σχεδιασμό, καθώς επίσης και μελέτες που στόχευαν αποκλειστικά στην υπέρταση όπως οι DIDIMA, HYPERTENSHELL και NAOUSA.
Σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες μελέτες, ο PERSEAS στοχεύει στο σύνολο των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου (υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, διαβήτης, παχυσαρκία) σε συνάρτηση με τις συνήθειες ζωής (κάπνισμα, άσκηση, διατροφή, συνήθειες ύπνου) του πληθυσμού της Ελαφονήσου. Επίσης, σε βάθος χρόνου ο PERSEAS θα καταγράφει ανά έτος τις μεταβολές των παραγόντων κινδύνου και τις συνήθειες του τρόπου ζωής.
Τέλος, η ετήσια αλληλεπίδραση της ιατρικής ομάδας του προγράμματος PERSEAS με τον πληθυσμό της Ελαφονήσου μέσω εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε θέματα υγείας, στοχεύει στη βελτίωση της πρωτογενούς πρόληψης καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Η μελέτη
H πρώτη επιστημονική επίσκεψη της ερευνητικής ομάδας του PERSEAS στην Ελαφόνησο πραγματοποιήθηκε στις 8-13 Οκτωβρίου 2012 και με βάση το σχεδιασμό της μελέτης, η επίσκεψη αυτή θα επαναλαμβάνεται κάθε έτος περίπου την ίδια χρονική περίοδο. Οι ερευνητές, στην πρώτη τους επίσκεψη στο νησί, είχαν τη δυνατότητα να εξετάσουν και να ενημερώσουν σε θέματα καρδιαγγειακής πρόληψης περισσότερα από 400 άτομα.
Από στατιστικής άποψης, τα αποτελέσματα της μελέτης PERSEAS μπορούν, ποιοτικά και ποσοτικά, να γενικευτούν στο σύνολο του ελληνικού πληθυσμού με στατιστική απόκλιση 5 ποσοστιαίων μονάδων χωρίς σημαντικό κίνδυνο σφάλματος ή διαφοροποιήσεων.
Τα πρώτα αποτελέσματα
Οι γυναίκες αποτελούν το 52% του συνολικού πληθυσμού των περίπου 1.000 κατοίκων της Ελαφονήσου. Ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 52 έτη, ενώ το 31% του πληθυσμού είναι άνω των 65.
Το 60% δηλώνει ότι κοιμάται το μεσημέρι, το 30% καπνίζει, ενώ μόνο το 1/3 του πληθυσμού υιοθετεί καθημερινή άσκηση (κυρίως περπάτημα). Περισσότεροι από το 70% έχουν υπερβάλλον βάρος, 22% είναι παχύσαρκοι και 14% νοσηρώς παχύσαρκοι. Το 25% κάνει καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τα όσπρια καταναλώνονται από το 70% των νησιωτών τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα, ενώ για τους περισσότερους τα ψάρια αποτελούν σταθερή διατροφική συνήθεια τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Αντιθέτως, περισσότεροι από το 50% καταναλώνουν κόκκινο κρέας 1-2 φορές εβδομαδιαίως, ενώ με την ίδια συχνότητα καταναλώνει άσπρο κρέας (κυρίως πουλερικά) το 60%.
Το ελαιόλαδο αποτελεί βασική διατροφική συνήθεια στο σύνολο των ερωτηθέντων, όμως δεν ισχύει το ίδιο και για τα γαλακτοκομικά.
Στο πλαίσιο των παραδοσιακών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, το 37,5% του πληθυσμού γνωρίζει ότι πάσχει από υπέρταση, το 37% γνωρίζει ότι πάσχει από κάποιας μορφής δυσλιπιδαιμία, ενώ το 10% γνωρίζει ότι έχει σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ. Επιπλέον, το 10% του πληθυσμού έχει ιστορικό στεφανιαίας νόσου, 11% περιφερικής αγγειακής νόσου και μόλις 3% αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Άρα στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Ελαφονήσου (περίπου 90%, σε αυτούς δηλαδή που δεν έχουν υποστεί κάποιο καρδιαγγειακό επεισόδιο) μπορούν να εφαρμοστούν μέτρα πρωτογενούς πρόληψης, ενώ στους υπόλοιπους (περίπου 10% του πληθυσμού που ήδη έχουν υποστεί καρδιαγγειακό επεισόδιο) η συνεχής ευαισθητοποίηση πάνω σε θέματα καρδιαγγειακής υγείας μπορεί να συμβάλλει στη βελτιστοποίηση της δευτερογενούς πρόληψης.
Το 45% του πληθυσμού παρουσιάζει υψηλές τιμές χοληστερόλης (πέρα του φυσιολογικού). Αν και μόνο το 10% γνωρίζει ότι έχει σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ υπό φαρμακευτική αγωγή, φαίνεται ότι οι μισοί εξ’ αυτών είναι αρρύθμιστοι με υψηλές τιμές σακχάρου. Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι το εύρημα ότι το 34% έχει προδιαβητικά επίπεδα σακχάρου νηστείας. Τέλος, ενώ όπως προαναφέρθηκε, το 37% δηλώνει ότι πάσχει από υπέρταση, οι μετρήσεις στο νησί δείχνουν ότι το 50% του πληθυσμού έχει τιμές αρτηριακής πίεσης πέραν του φυσιολογικού.
Η μελέτη PERSEAS πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας, του Δήμου Ελαφονήσου, την αιγίδα του Ιατρικού Συλλόγου Λακωνίας.
health.in.gr
