Αυτή είναι η δικτατορία που μας έχει διαβρώσει τελείως. Αυτή η δικτατορία του light, έριξε το συναισθηματικό IQ μας. Γι’ αυτό μέχρι τώρα κοιτούσαμε μόνο την πάρτι μας. Γιατί, συναισθηματικό IQ σημαίνει και αλληλεγγύη, σημαίνει και να μην προσβάλλεις τον άλλον, σημαίνει να δεις και τα πράγματα βαθύτερα… Δεν αρκεί, δηλαδή, να έχεις μυαλό μόνο για να λύνεις εξισώσεις και να είσαι εξειδικευμένος σε κάτι. Το βασικό είναι να είσαι άνθρωπος και να έχεις συναίσθημα […] Η τραγουδοποιός Ευσταθία, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη, εφ’ όλης της ύλης, με αφορμή το Διάδρομο(μία υπαρξιακή, προφητική σάτιρα), συμμετέχοντας συγχρόνως και στη δημοσιογραφική – ποιοτική έρευνα για την κρίση, που δημοσιεύεται στο tvxs.gr από το 2010.
Ευστ.: Είμαι παιδί του διαμερίσματος και των πολυκατοικιών. Γεννήθηκα στην Αθήνα, μέσ’ στο κέντρο, και μεγάλωσα… στο κέντρο, κάτω απ’ το Λυκαβηττό, πίσω απ’ το γήπεδο του Παναθηναϊκού.
Δεν έχω συνηθίσει να παίζω σε αλάνες, παρά μόνο στις διακοπές που πηγαίναμε στο χωριό του μπαμπά, στο Καρπενήσι, και έτσι παίζαμε λίγο εκεί.
Γιατί αλλιώς, το παιχνίδι το δικό μας, εκτός διαμερίσματος, έπρεπε να γίνεται με ραντεβού! Δηλαδή, κάποιος να σε πάρει και να σε πάει στην παιδική χαρά. Λίγο, σαν επισκεπτήριο…
Γενικά, τα παιδικά χρόνια ήταν καλά. Κι όπως είπα, μές στο διαμέρισμα. Από τη μια με αυτές τις βαθιές ανάσες της όμορφης επαρχίας το καλοκαίρι, από την άλλη με το σχολείο που σιχαινόμουνα…
Με το ωδείο, με το φροντιστήριο, με το φορτωμένο πρόγραμμα που είχαν τα παιδιά εκείνης της εποχής… με τη σάκα στον ώμο που βάραινε, και πήγαινες στο σχολείο, και μετά είχες ένα κάρο άλλα πράγματα να κάνεις. Κατά τα’ άλλα καλά… Αργότερα μετακομίσαμε στο Χολαργό, και έκτοτε μένω βόρεια.
Κρ.Π.: Τελειώνοντας το σχολείο; Τι έγινε;
Ευστ.: Στην αρχή ήθελα να σπουδάσω Γυμναστική Ακαδημία, αλλά μετά είδα τα μαθήματα και δεν μου άρεσαν καθόλου, και έτσι βρήκα τα μαθήματα της Θεολογικής πιο ενδιαφέροντα. Έτσι σπούδασα εκεί.
Τελειώνοντας ήθελα να κάνω ακαδημαϊκή καριέρα. Είχα διαλέξει έναν τομέα που μου άρεσε πολύ, και ήθελα να συνεχίσω εκεί, αλλά με.. παρέσυρε το ρέμα. Δηλαδή, το τραγούδι.
Κρ.Π.: Ποιόν τομέα είχες διαλέξει;
Ευστ.: Τη φιλοσοφία.
Κρ.Π.: Λαμβάνοντας υπόψιν τους στίχους σου, δεν θα εκπλαγεί κάποιος αν το ακούσει…
Ευστ.: Πιστεύω ότι η Θεολογική με βοήθησε πάρα πολύ σ’ αυτόν τον τρόπο που βλέπω τα πράγματα και που σκέφτομαι. Και δεν θα την άλλαζα. Δεν το ‘χω μετανιώσει που πήγα, κι ας συνάντησα κλειστές πόρτες μετά, επαγγελματικής απορρόφησης.
Γιατί, πλέον, είναι πιο εύκολο να φτάσεις να κάνεις καριέρα στο εξωτερικό σαν τραγουδίστρια, παρά να διοριστείς σε ένα σχολείο ως θεολόγος στην Ελλάδα.
Οπότε, ενώ ήθελα πολύ να δουλέψω σαν θεολόγος σε σχολείο, γιατί μου άρεσε πολύ αυτή η εμπειρία της διδασκαλίας, δεν κατόρθωσα ποτέ να το κάνω.
Κρ.Π.: Κι όμως… με κάποιον τρόπο το κατόρθωσες…
Ευστ: Είναι κάτι παραπλήσιο σ’ αυτό…
Κρ.Π.: Δεν είσαι, άλλωστε, μόνο ερμηνεύτρια. Γράφεις και μουσική και στίχους.
Ευστ.: Ξεκίνησα έτσι. Αλλά, φυσικά, ναι, πιστεύω ότι είμαι δημιουργός πιο πολύ.
Κρ.Π.: Και μέσα σ’ αυτά που γράφεις υπάρχει ο προβληματισμός. Και ουσιαστικά οι δάσκαλοι, δεν είναι εκείνοι που εμφυσούν στους μαθητές τους την έμπνευση για γνώση και τον προβληματισμό; Το ερωτηματικό;
Ευστ.: Τους δείχνουν ένα μονοπάτι… έναν τρόπο, ώστε να φτάσουν κάπου μόνοι τους. Και αυτό που είπες είναι πολύ ωραίο, ότι το θέμα είναι να εμπνέουν οι δάσκαλοι…
Κρ.Π.: Απ’ ότι θυμάμαι κάτι τέτοιο είχε πει ο Κάρολος Κουν. Ότι δάσκαλος είναι αυτός που εμπνέει τους μαθητές για να μάθουν κάτι. Κι όχι αυτός που τους βοηθά να συσσωρεύουν, απλώς, γνώσεις.
Ευστ.: Πολύ σημαντικό. Γιατί από μόνος σου μετά κάνεις μια προσωπική πορεία. Δεν μπορεί κάποιος να σε πάρει απ’ το χεράκι και να σε πάει…
Κρ.Π.: Και τώρα που είπαμε για τον Κουν… Δεν υπάρχει παρθενογένεση. Δηλαδή, όλοι από κάπου δεν εμπνεόμαστε, πιανόμαστε για να προχωρήσουμε; Και το θέμα είναι τι επιλογές κάνουμε, και από πού πιανόμαστε. Γι αυτό και σε ρωτάω όλα αυτά…
Ευστ.: Χαίρομαι που εντόπισες τη φιλοσοφική ανησυχία στα τραγούδια μου, γιατί κάποιος που θα τα’ ακούσει, επειδή θα παρατηρήσει λέξεις της καθημερινότητας, πολύ προσγειωμένες, μπορεί εκ πρώτης όψεως να μην το καταλάβει… Αλλά, μέσα από το απλό και το καθημερινό μπορείς να βγάλεις πάρα πολλά πράγματα, απ’ ότι από ένα θολό, κουλτουριάρικο τοπίο.
Κρ.Π.: Η φιλοσοφία, βασίζεται κυρίως στο απλό ερώτημα: Τί νόημα έχει η ζωή… τέλος πάντων;
Ευστ.: Ενώ η επιστήμη ερευνά το πώς, η φιλοσοφία ερευνά το γιατί. Ποιο είναι το νόημα της ύπαρξής μας;
Σε βοηθά, να συλλάβεις το νόημα του πεπερασμένου της ύπαρξής σου, και έτσι σε ανακουφίζει κιόλας, από το να βαραίνεις το μυαλό σου με ανούσια πράγματα. Γιατί, όταν σου λέει, κοίταξε, δεν είμαστε τίποτα, είμαστε ένας κόκκος… ούτε ένας κόκκος…, είμαστε η ελάχιστη ποσότητα στο σύμπαν. Δεν ξέρω, εγώ αισθάνομαι μία ανακούφιση με αυτό.
Κρ.Π.: Πώς ξεκίνησες να γράφεις;
Ευστ.: Πάντα έγραφα αλλά δεν ήταν πάντα σχηματοποιημένα. Ήταν σκόρπια πράγματα. Μετά από το σχολείο ξεκίνησα να γράφω στίχους, και ο σκοπός μου ήταν να γράφω για να γίνουν τραγούδια. Μέχρι εκεί. Δηλαδή, όχι να τα τραγουδάω η ίδια.
Μετά, όμως, επειδή περιπλανήθηκα πολλές φορές με μια κασέτα στο χέρι σε διάφορες εταιρείες ψάχνοντας να βρω κάποιον να τα τραγουδήσει, και τρώγοντας πόρτα… σκέφτηκα να τα τραγουδήσω εγώ τελικά. Δηλαδή, από χυλόπιτες τραγουδιστών, κατέληξα να τραγουδάω.
Βέβαια, μετά τη σχολή, το είχα σαν επάγγελμα, και ζούσα από αυτό. Δηλαδή, πήγαινα σε διάφορα κέντρα, και στην επαρχία, και τραγουδούσα. Αλλά με απασχολούσε πιο πολύ το γράψιμο.
Κρ.Π.: Και το… μπαμ έγινε με το φεστιβάλ;
Ευστ.: Ενώ είχα βγάλει ήδη τον πρώτο μου δίσκο, το 2003, που λέγοταν Φιλανθρωπικό γκαλά, ο πολύς κόσμος με έμαθε από το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Και ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία. Κουραστική μεν…
Κρ.Π.: Το τραγούδι που βραβεύτηκε τότε, ήταν…
Ευστ.: Το Χωρίς Εσένα. Το γνωστό στους… κακοποιούς κύκλους και ως… Ζαμπόν χωρίς λιπαρά. Μου λέγανε: Πες μας το Ζαμπόν… Κι έμεινε έτσι.
Κρ.Π.: Και μετά από αυτό, ξεκίνησαν και άλλες σημαντικές συνεργασίες…
Ευστ.: Ναι, μετά συνεργάστηκα στο Μετρό με την Τάνια Τσανακλίδου, μετά με τον Πλιάτσικα, τους Όναρ και τον Φάμελο σε περιοδεία. Είχε προηγηθεί βέβαια και στη δισκογραφία με τον Πλιάτσικα ένα ντουέτο που κάναμε, το Θέλει Μαγκιά…
Και πριν από το φεστιβάλ, είχα συνεργαστεί με αξιόλογους καλλιτέχνες, όπως είναι ο Μιχάλης Δέλτα, που είχα κάνει και μία συμμετοχή στο Oυράνιο Τόξο, στο cd του.
Επίσης, έχω συνεργαστεί με τον Αντώνη Τουρκογιώργη στο Σταυρό του Νότου, με τον Ζουγανέλη, με τον Ζιώγαλα και τον Δρογόση, με τον Βαγγέλη Γερμανό.
Μετά είχα μια πιο μοναχική πορεία, έκανα πιο πολύ μόνη μου εμφανίσεις.
Κρ.Π.: Μαζί με τους Ασταθείς;
Ευστ.: Έτσι είχαμε ονομάσει το γκρουπ για… ισορροπία. Και σιγά σιγά, έκανα και μία εξέλιξη με τη μπάντα, συνεργάστηκα και με άλλους μουσικούς. Γιατί, οι μουσικοί σου διαμορφώνουν και τον ήχο, και σε οδηγούν στην εξέλιξη… Είναι πολύ σημαντικοί συνοδοιπόροι.
Κρ.Π.: Και εσύ συνθέτεις. Σπούδασες μουσική…
Ευστ.: Είχα πάει στο ωδείο μικρή, μερικά χρόνια. Πιάνο σπούδασα. Τη μουσική τη γράφω στο πιάνο, απλά, δεν βγαίνω να παίξω μόνη μου, γιατί δεν είμαι πολύ σίγουρη γι αυτά που παίζω… Στην ουσία, τραγουδοποιός είμαι.
Κρ.Π.: Έχεις μια ψύχραιμη ματιά στα πράγματα, που όμως επί της ουσίας είναι και αιχμηρά.
Ευστ.: Για μένα η προϋπόθεση, όταν κάποιος ακούσει τα κομμάτια μου, είναι να προσέχει το στίχο. Και εγώ όταν ακούω τραγούδια, η πρώτη μου προσοχή, πέφτει πάνω στο λόγο. Και αυτό είναι ίδιον των λαών της Μεσογείου, της νότιας Ευρώπης. Δεν ασχολούνται πολύ οι βόρειοι με το στίχο. Εμείς έχουμε και παράδοση… Μας εκφράζει, μας αγγίζει ο στίχος. Και το κακό είναι, ότι πια δεν υπάρχει ελληνικός στίχος. Δηλαδή, φθίνει όλο και περισσότερο. Κι αυτό για μένα είναι πολύ στενάχωρο.
Κρ.Π.: Και έχουμε και παράδοση αλλά και πολύ υψηλό επίπεδο στους στίχους… και από την ποίηση και από την στιχουργική.
Ευστ.: Και αυτό αρχίζει να μην ισχύει σιγά σιγά. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να γράψεις στίχο. Ενώ μια μουσική, όλοι μπορούμε να τη βάλουμε. Αλλά την ποιότητα του τραγουδιού, το νόημα, το δίνει ο στίχος.
Κρ.Π.: Και πώς έφτασες να γράψεις θεατρικό έργο; Δεν σε ικανοποιούσε η έκφραση μόνο μέσα από τον στίχο;
Ευστ.: Όπως γράφω και στο πρόγραμμα της παράστασης, ήταν μια εποχή τότε που έγραψα τον Διάδρομο, τον περασμένο χειμώνα, όπου πια το να γράφω τραγούδια δε μου ήταν αρκετό. Το να τραγουδάω ήταν ανέφικτο λόγω αυτής της κατάστασης…
Κρ.Π.: Εννοείς της οικονομικής κρίσης…
Ευστ.: Βέβαια, γιατί, υπήρχε ανεργία. Δεν ήταν εύκολο να βρίσκω χώρους να τραγουδάω και να πληρώνομαι από αυτό. Επίσης, το να γράφω τραγούδια δεν μου ήταν αρκετό, γιατί το τραγούδι σε περιορίζει με την ομοικαταληξία κι έχεις άλλη ψυχική διάθεση γράφοντας ένα τραγούδι, δηλαδή, μ’ ένα κλισέ, με συγκεκριμένο τρόπο.
Οπότε, ήθελα ν’ ανοιχτώ και να εκφραστώ πιο ελεύθερα, γι αυτό έγραψα ένα θεατρικό έργο. Ήθελα, επίσης, να αισθανθώ ελευθερία, γιατί όταν γράφω αισθάνομαι μια ελευθερία που δεν την αισθάνομαι στο τραγούδι. Δηλαδή, σαν έκφραση το να βγω να τραγουδήσω, δεν εξαρτάται μόνο από μένα, εξαρτάται από το χώρο που θα βρω, από τους μουσικούς… Αλλά κανένας δεν με εμποδίζει να κάτσω στο κομπιούτερ μου και να γράψω…
Κρ.Π.: Οπότε, πώς σου… βγήκε αυτός ο θεατρικός μονόλογος; Ο Διάδρομος;
Ευστ.: Αυτό το θέμα, είναι και λίγο προϊόν απελπισίας των καιρών που διανύουμε, και απόγνωσης, μαζί όμως με μία τάση για εκτόνωση. Δηλαδή, για μένα ήταν και λυτρωτικό, αλλά φαίνεται και μία απόγνωση που μπορεί να έχει ο σύγχρονος άνθρωπος που σκέφτεται: «Που οδεύουμε;»…
Η υπόθεση είναι με μία γυναίκα που τρέχει σε έναν διάδρομο γυμναστηρίου, η οποία στην αρχή σου δίνει την εντύπωση μιας νευρωτικής από αυτές που βλέπουμε συχνά στα γυμναστήρια, που προσέχουν τις θερμίδες τους, και που δεν έχει κάτι άλλο να κάνει.
Σιγά σιγά, όμως, όλο αυτό αποδομείται και βγαίνουν άλλα πράγματα. Ότι αυτή η γυναίκα ήταν άνεργη, δεν είχε δουλειά, και πλέον χρησιμοποιείται από ένα σύστημα ως ανεργο-γεννήτρια για να φωτίζεται η πόλη μέσω αυτής της δουλειάς που κάνει.
Και όχι μόνο αυτή, αλλά και πολλοί άλλοι σαν και αυτήν μέσα στο γυμναστήριο, που είναι άνεργοι, και γι αυτό έγιναν ανεργο-γεννήτριες. Βέβαια, αναφέρεται σε μια άλλη εποχή του μέλλοντος. Η παιδική ηλικία της ηρωίδας, είναι η εποχή της κρίσης που διανύουμε τώρα.
Δηλαδή, έχει πολύ φουτουριστικό στοιχείο το έργο, αλλά τονίζει περισσότερο ένα υπαρξιακό αδιέξοδο, παρά μας συνεπαίρνει ως εξέλιξη ενός έργου που θα ήταν επιστημονικής φαντασίας.
Κρ.Π.: Τι άλλο κάνει η… ανεργογεννήτρια;
Ευστ.: Η ηρωίδα, παίρνει ένα χάπι κάθε δύο μέρες, που της δίνει όλα τα συστατικά για να μην πεθάνει, και κάνει αυτή τη δουλειά. Δηλαδή, δεν έχει τίποτα άλλο. Της τά ‘χουνε πάρει όλα, και προσπαθεί μόνο μέσω του διαδρόμου, να φωτίζεται η πόλη. Έχει αρκετό μαύρο χιούμορ το έργο…
Κρ.Π.: Και αυτό είναι μεταφορικό; Δηλαδή, το ότι βαδίζει όλη μέρα, αλλά βρίσκεται καρφωμένη στο ίδιο σημείο… Δηλαδή, σ’ ‘εναν αδιέξοδο διάδρομο…
Ευστ.: Βρίσκεται στο ίδιο σημείο, και θυμίζει και πολύ χαμστεράκια, πειραματόζωα. Περιέχει, δηλαδή, και συμβολισμό, γιατί είναι το πειραματόζωο που είμαστε εμείς αυτή τη στιγμή. Η Ελλάδα, και άλλες χώρες σαν και μας που μπορεί να είναι.
Και τέλος, κάπως έτσι, δείχνει, πώς αντιμετωπίζει το σύστημα τον άνθρωπο, τη μονάδα.
Κρ.Π.: Και τον άνθρωπο της πόλης, που δεν πολλές διεξόδους… Δεν μπορεί δηλαδή, να πάει στο χωράφι του να παράγει κάτι, να φυτέψει για να έχει να φάει στο μέλλον… Μόνο τα χάπια μπορεί να καταπιεί.
Ευστ.: Ναι. Γιατί, ένας άνθρωπος της επαρχίας, έχει μια λύτρωση. Μπορεί να έρχεται σε επαφή με τη μητέρα φύση, και αυτό να του δώσει μια ανακούφιση, μια ελπίδα.
Και γενικά, στους πολέμους, βάλλονται οι μεγάλες πόλεις. Τα χωριά πάντα είχανε κάτι. Μία κότα, ένα αυγό…
Κρ.Π.: Και που καταλήγουμε με αυτό το έργο; Δηλαδή, τραβάμε μαλλιά; Τί κανουμε;
Ευστ.: Ναι. Τραβάμε μαλλιά. Γιατί, καλό είναι να τραβάμε και λίγο τα μαλλιά μας. Δεν είμαι της άποψης, ότι… σκέψου θετικά, και… η θετική ενέργεια. Αυτό είναι τόσο αφελές, και τόσο ηλίθιο να το πιστεύει κανείς. Όταν βλέπεις έναν άνθρωπο που πεθαίνει, είναι σε κόμμα… τί θα πεις δηλαδή;
Κρ.Π.: Αυτές τις μέρες, π.χ. πέθανε μία άστεγη στα Εξάρχεια…
Ευστ.: Αυτά, λοιπόν δεν τα λένε! Και ασχολούμαστε πάλι με τα τραγούδια της Γιουροβίζιον. Δηλαδή, ασχολούμαστε πάλι με την ελαφρότητα, που αυτή μας οδήγησε εδώ που μας οδήγησε.
Αυτή είναι η δικτατορία που μας έχει διαβρώσει τελείως. Αυτή η δικτατορία του light, έριξε το συναισθηματικό IQ μας. Γι’ αυτό μέχρι τώρα κοιτούσαμε μόνο την πάρτι μας. Γιατί, συναισθηματικό IQ σημαίνει και αλληλεγγύη, σημαίνει και να μην προσβάλλεις τον άλλον, σημαίνει να δεις και τα πράγματα βαθύτερα… Δεν αρκεί, δηλαδή, να έχεις μυαλό μόνο για να λύνεις εξισώσεις και να είσαι εξειδικευμένος σε κάτι. Το βασικό είναι να είσαι άνθρωπος και να έχεις συναίσθημα.
Κρ.Π.: Και με το συναισθηματικό IQ δηλαδή το ΕQ, μπορούμε να διαχειριστούμε και οποιαδήποτε κρίση, οποιαδήποτε αντιξοότητα προκύψει στη ζωή μας, ή ματαίωση… είτε προσωπικά, είτε κοινωνικά. Όπως η κρίση… ολκής, που περνάμε σήμερα.
Ευστ.: Γιατί, το να έχεις μόνο ένα IQ υψηλό, και να είσαι καλός σε κάτι συγκεκριμένο, μπορεί να σε κάνει μόνο έναν καλό δούλο σε μια εταιρεία. Δεν έχεις να δώσεις κάτι άλλο στην ανθρωπότητα.
Κρ.Π.: Ο διάδρομος τι άλλο σημαίνει;
Ευστ.: Όλο το έργο εκτυλίσσεται πάνω στον διάδρομο(τον στατικό διάδρομο ενός γυμναστηρίου). Δηλαδή, η Μάνια Παπαδημητρίου, που της έχει φύγει η ψυχή… κάνει διάδρομο σε όλο το έργο! Δεν ξέρω, αυτή η γυναίκα είναι ηρωίδα. Και δεν είχε κάνει ποτέ πριν διάδρομο στη ζωή της.
Κρ.Π.: Είναι όμως, είναι ένας άνθρωπος που περπατάει, περπατάει, του φεύγει η ψυχή, αλλά παραμένει στο ίδιο σημείο…
Ευστ.: Ναι, αυτός είναι ο κύριος συμβολισμός. Και είναι και αυτή η λοβοτομημένη ύπαρξη. Γιατί η ηρωίδα μας διηγείται επίσης, ότι βρίσκεται σε μια εποχή που δεν έχει συναίσθημα. Όλα αυτά που λέει, τα παραθέτει πολύ ψυχρά. Βέβαια, δε μπορώ να πω το τέλος…
Κρ.Π.: Ποιές αιτίες μας έφεραν πιστεύεις ως εδώ, και κυρίως τί πρέπει να κάνουμε;
Ευστ.: Είναι πολύπλοκο το ζήτημα. Τον τρόπο που θα φύγουμε από αυτό δεν τον ξέρω. Ξέρω σίγουρα, όμως, κάποιες αιτίες. Είναι αυτό που είπα προηγουμένως, δηλαδή, η έλλειψη του συναισθηματικού IQ μας, το ότι ο καθένας κοίταγε την πάρτι του.
Κοιτάζαμε την οικογένειά μας, και από εκεί και πέρα οι άλλοι, κομμάτια να γίνουν… Αιτία επίσης, είναι η έλλειψη Παιδείας. Αυτά είναι τα μερίδια ευθύνης που φέρουμε ως πολίτες. Κι ότι ψηφίζαμε τόσα χρόνια λαμόγια! Και το θλιβερό, είναι, ότι εκτός του ότι όλα αυτά λειτουργούν εις βάρος μας, έχουν προσβληθεί και τα μυαλά νέων ανθρώπων με το κόμπλεξ της ανωτερότητας και του φασισμού και αυτό δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα πράγματα.
Δηλαδή, αυτό βγαίνει σε θυμό. Αντί να κάτσουμε και να σκεφτούμε πως θα αλλάξουμε τα πράγματα(γιατί, για να αλλάξεις τους γύρω σου, λέει, πρέπει να αλλάξεις πρώτα εσύ ο ίδιος…) αρχίζουμε και πλακωνόμαστε.
Δεν ξέρω, τελικά τι θα μας σώσει. Σίγουρα, το να στρωθούμε και να ανοίξουμε ένα βιβλίο φιλοσοφικό δεν θα μας κάνει κακό. Το μόνο σίγουρο είναι αυτό. Το να κάτσουμε να διαβάσουμε επί της ουσίας και σε βάθος, και να καλλιεργήσουμε το πνεύμα μας, σίγουρα δεν θα μας κάνει κακό. Μόνο καλό θα μας κάνει. Αλλά δεν ξέρω αν θα μας βγάλει μόνο αυτό από την κρίση.
Κρ.Π.: Το ερώτημα, αναφέρεται στο δεύτερο σκέλος, κυρίως στο τι θέση παίρνει κάποιος ως πολίτης.
Ευστ.: Σαν πολίτες, θα πρέπει να έχουμε κατ’ αρχήν ψυχραιμία, γιατί δεν γίνεται διαφορετικά σε τέτοιες καταστάσεις… Θα πρέπει να έχουμε αλληλεγγύη μεταξύ μας, να βοηθάμε όσο μπορούμε τους συνανθρώπους μας και να καταδικάζουμε τα ακραία φαινόμενα, που βγαίνουν μέσα από το φόβο και τον θυμό των άλλων. Δηλαδή, φασιστικά φαινόμενα. Γιατί αυτά μόνο λάδι στη φωτιά ρίχνουνε και εντείνουν μια ήδη άσχημη κατάσταση. Και τέλος, να δουλεύουμε, να είμαστε παραγωγικοί. Ο καθένας από το πόστο του, όσο μπορεί. Με απλά λόγια, μια έντιμη στάση, που πάντοτε θα έπρεπε να την έχουμε. Όχι μόνο τώρα.
Κρ.Π.: Τώρα που μιλάς για εντιμότητα… Ο Κώστας Βίρβος, έχει πει ότι «Μάγκας είν’ ο φιλότιμος, μάγκας είν’ ο δερβίσης, ο μάγκας έχει και καλή καρδιά, και ωραίες εξηγήσεις…». Όταν έγραφες το Θέλει μαγκιά, τί χαρακτήρα ανθρώπου είχες στο μυαλό σου;
Ευστ.: Εννοούσα κι αυτόν, αλλά και τον μάγκα που παίρνει θέση. Για μένα μάγκας είναι αυτός που παίρνει θέση χωρίς να φοβάται. Κι αυτό ισχύει για όλους τους τομείς. Και στον ερωτικό τομέα, και στον πολιτικό, και στον κοινωνικό.
Κρ.Π.: Χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες…
Ευστ.: Βέβαια, αυτό είναι.
Κρ.Π.: Και κοινωνικά, να είναι πολίτης, δηλαδή..
Ευστ.: Ακριβώς. Το παίρνω θέση, είναι το αντίθετο των δημοσίων σχέσεων. Γιατί το να παίρνω θέση, έχει το τίμημά του. Είσαι αποφασισμένος, παίρνοντας θέση, να πληρώσεις και ένα τίμημα. Αυτό για μένα είναι μαγκιά.
Όπως, όταν είχε πει ο Χριστός στον Απόστολο Πέτρο, πριν λαλήσει πετεινός θα μ’ αρνηθείς τρεις φορές, στην ουσία του είπε, ότι: Δεν είσαι μάγκας. Κι έτσι κι έγινε. Τον ρώτησαν, τον ξέρεις αυτόν; Και είπε, όχι, όχι… Τα είχε κάνει πάνω του…. Δεν πήρε θέση. Για μένα, αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό στη ζωή.
Κρ.Π.: Αυτό ήθελες να «καταγγείλεις», γράφοντας αυτό το τραγούδι;
Ευστ.: Μη νομίζεις ότι το ‘γραψα γιατί κι εγώ είμαι μάγκας. Προφανώς το έγραψα γιατί κι εγώ είχα ένα έλλειμμα. Ότι γράφεις, γενικά, είναι δικά σου ελλείμματα και αδυναμίες. Στην προκειμένη περίπτωση, που το εστιάζω στο ερωτικό, αλλά μπορεί να έχει και άλλες προεκτάσεις, είναι ότι αυτός ο ήρωας, για τον οποίο λέει αυτό το τραγούδι, δεν πήρε θέση στα “θέλω” του. Δεν υποστήριξε τα όνειρά του και τα θέλω του, και εξαγοράστηκε. Μπροστά στη βολή του, σήκωσε τα χέρια ψηλά…
Κρ.Π.: Ουσιαστικά, δηλαδή, το ίδιο πρόβλημα, που είπες ότι μας έφερε εδώ…
Ευστ.: Ναι, αυτό. Γιατί όλα τελικά, ξεκινάνε από τον ίδιο πυρήνα… Και σε άλλα τραγούδια, αυτή την έννοια του παίρνω θέση, την έχω… Και στο Θέλω να Ερωτευτώ, και στο Carpe Diem και σε ένα τραγούδι που λέγεται Μπουγάδα.
Κρ.Π.: Οι αγαπημένοι σου στίχοι ποιοί είναι;
Ευστ.: Το Carpe Diem:
«Carpe Diem
Έλεγε η δασκάλα μα εμείς χαζεύαμε αλλού…
Carpe Diem
Τέλειωσαν τα αστεία και η λέξη ευτυχία μπάζει από παντού»
Αυτή είναι η δικτατορία που μας έχει διαβρώσει τελείως. Αυτή η δικτατορία του light, έριξε το συναισθηματικό IQ μας. Γι’ αυτό μέχρι τώρα κοιτούσαμε μόνο την πάρτι μας. Γιατί, συναισθηματικό IQ σημαίνει και αλληλεγγύη, σημαίνει και να μην προσβάλλεις τον άλλον, σημαίνει να δεις και τα πράγματα βαθύτερα… Δεν αρκεί, δηλαδή, να έχεις μυαλό μόνο για να λύνεις εξισώσεις και να είσαι εξειδικευμένος σε κάτι. Το βασικό είναι να είσαι άνθρωπος και να έχεις συναίσθημα […] Η τραγουδοποιός Ευσταθία, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη, εφ’ όλης της ύλης, με αφορμή το Διάδρομο(μία υπαρξιακή, προφητική σάτιρα), συμμετέχοντας συγχρόνως και στη δημοσιογραφική – ποιοτική έρευνα για την κρίση, που δημοσιεύεται στο tvxs.gr από το 2010.
Ευστ.: Είμαι παιδί του διαμερίσματος και των πολυκατοικιών. Γεννήθηκα στην Αθήνα, μέσ’ στο κέντρο, και μεγάλωσα… στο κέντρο, κάτω απ’ το Λυκαβηττό, πίσω απ’ το γήπεδο του Παναθηναϊκού.
Δεν έχω συνηθίσει να παίζω σε αλάνες, παρά μόνο στις διακοπές που πηγαίναμε στο χωριό του μπαμπά, στο Καρπενήσι, και έτσι παίζαμε λίγο εκεί.
Γιατί αλλιώς, το παιχνίδι το δικό μας, εκτός διαμερίσματος, έπρεπε να γίνεται με ραντεβού! Δηλαδή, κάποιος να σε πάρει και να σε πάει στην παιδική χαρά. Λίγο, σαν επισκεπτήριο…
Γενικά, τα παιδικά χρόνια ήταν καλά. Κι όπως είπα, μές στο διαμέρισμα. Από τη μια με αυτές τις βαθιές ανάσες της όμορφης επαρχίας το καλοκαίρι, από την άλλη με το σχολείο που σιχαινόμουνα…
Με το ωδείο, με το φροντιστήριο, με το φορτωμένο πρόγραμμα που είχαν τα παιδιά εκείνης της εποχής… με τη σάκα στον ώμο που βάραινε, και πήγαινες στο σχολείο, και μετά είχες ένα κάρο άλλα πράγματα να κάνεις. Κατά τα’ άλλα καλά… Αργότερα μετακομίσαμε στο Χολαργό, και έκτοτε μένω βόρεια.
Κρ.Π.: Τελειώνοντας το σχολείο; Τι έγινε;
Ευστ.: Στην αρχή ήθελα να σπουδάσω Γυμναστική Ακαδημία, αλλά μετά είδα τα μαθήματα και δεν μου άρεσαν καθόλου, και έτσι βρήκα τα μαθήματα της Θεολογικής πιο ενδιαφέροντα. Έτσι σπούδασα εκεί.
Τελειώνοντας ήθελα να κάνω ακαδημαϊκή καριέρα. Είχα διαλέξει έναν τομέα που μου άρεσε πολύ, και ήθελα να συνεχίσω εκεί, αλλά με.. παρέσυρε το ρέμα. Δηλαδή, το τραγούδι.
Κρ.Π.: Ποιόν τομέα είχες διαλέξει;
Ευστ.: Τη φιλοσοφία.
Κρ.Π.: Λαμβάνοντας υπόψιν τους στίχους σου, δεν θα εκπλαγεί κάποιος αν το ακούσει…
Ευστ.: Πιστεύω ότι η Θεολογική με βοήθησε πάρα πολύ σ’ αυτόν τον τρόπο που βλέπω τα πράγματα και που σκέφτομαι. Και δεν θα την άλλαζα. Δεν το ‘χω μετανιώσει που πήγα, κι ας συνάντησα κλειστές πόρτες μετά, επαγγελματικής απορρόφησης.
Γιατί, πλέον, είναι πιο εύκολο να φτάσεις να κάνεις καριέρα στο εξωτερικό σαν τραγουδίστρια, παρά να διοριστείς σε ένα σχολείο ως θεολόγος στην Ελλάδα.
Οπότε, ενώ ήθελα πολύ να δουλέψω σαν θεολόγος σε σχολείο, γιατί μου άρεσε πολύ αυτή η εμπειρία της διδασκαλίας, δεν κατόρθωσα ποτέ να το κάνω.
Κρ.Π.: Κι όμως… με κάποιον τρόπο το κατόρθωσες…
Ευστ: Είναι κάτι παραπλήσιο σ’ αυτό…
Κρ.Π.: Δεν είσαι, άλλωστε, μόνο ερμηνεύτρια. Γράφεις και μουσική και στίχους.
Ευστ.: Ξεκίνησα έτσι. Αλλά, φυσικά, ναι, πιστεύω ότι είμαι δημιουργός πιο πολύ.
Κρ.Π.: Και μέσα σ’ αυτά που γράφεις υπάρχει ο προβληματισμός. Και ουσιαστικά οι δάσκαλοι, δεν είναι εκείνοι που εμφυσούν στους μαθητές τους την έμπνευση για γνώση και τον προβληματισμό; Το ερωτηματικό;
Ευστ.: Τους δείχνουν ένα μονοπάτι… έναν τρόπο, ώστε να φτάσουν κάπου μόνοι τους. Και αυτό που είπες είναι πολύ ωραίο, ότι το θέμα είναι να εμπνέουν οι δάσκαλοι…
Κρ.Π.: Απ’ ότι θυμάμαι κάτι τέτοιο είχε πει ο Κάρολος Κουν. Ότι δάσκαλος είναι αυτός που εμπνέει τους μαθητές για να μάθουν κάτι. Κι όχι αυτός που τους βοηθά να συσσωρεύουν, απλώς, γνώσεις.
Ευστ.: Πολύ σημαντικό. Γιατί από μόνος σου μετά κάνεις μια προσωπική πορεία. Δεν μπορεί κάποιος να σε πάρει απ’ το χεράκι και να σε πάει…
Κρ.Π.: Και τώρα που είπαμε για τον Κουν… Δεν υπάρχει παρθενογένεση. Δηλαδή, όλοι από κάπου δεν εμπνεόμαστε, πιανόμαστε για να προχωρήσουμε; Και το θέμα είναι τι επιλογές κάνουμε, και από πού πιανόμαστε. Γι αυτό και σε ρωτάω όλα αυτά…
Ευστ.: Χαίρομαι που εντόπισες τη φιλοσοφική ανησυχία στα τραγούδια μου, γιατί κάποιος που θα τα’ ακούσει, επειδή θα παρατηρήσει λέξεις της καθημερινότητας, πολύ προσγειωμένες, μπορεί εκ πρώτης όψεως να μην το καταλάβει… Αλλά, μέσα από το απλό και το καθημερινό μπορείς να βγάλεις πάρα πολλά πράγματα, απ’ ότι από ένα θολό, κουλτουριάρικο τοπίο.
Κρ.Π.: Η φιλοσοφία, βασίζεται κυρίως στο απλό ερώτημα: Τί νόημα έχει η ζωή… τέλος πάντων;
Ευστ.: Ενώ η επιστήμη ερευνά το πώς, η φιλοσοφία ερευνά το γιατί. Ποιο είναι το νόημα της ύπαρξής μας;
Σε βοηθά, να συλλάβεις το νόημα του πεπερασμένου της ύπαρξής σου, και έτσι σε ανακουφίζει κιόλας, από το να βαραίνεις το μυαλό σου με ανούσια πράγματα. Γιατί, όταν σου λέει, κοίταξε, δεν είμαστε τίποτα, είμαστε ένας κόκκος… ούτε ένας κόκκος…, είμαστε η ελάχιστη ποσότητα στο σύμπαν. Δεν ξέρω, εγώ αισθάνομαι μία ανακούφιση με αυτό.
Κρ.Π.: Πώς ξεκίνησες να γράφεις;
Ευστ.: Πάντα έγραφα αλλά δεν ήταν πάντα σχηματοποιημένα. Ήταν σκόρπια πράγματα. Μετά από το σχολείο ξεκίνησα να γράφω στίχους, και ο σκοπός μου ήταν να γράφω για να γίνουν τραγούδια. Μέχρι εκεί. Δηλαδή, όχι να τα τραγουδάω η ίδια.
Μετά, όμως, επειδή περιπλανήθηκα πολλές φορές με μια κασέτα στο χέρι σε διάφορες εταιρείες ψάχνοντας να βρω κάποιον να τα τραγουδήσει, και τρώγοντας πόρτα… σκέφτηκα να τα τραγουδήσω εγώ τελικά. Δηλαδή, από χυλόπιτες τραγουδιστών, κατέληξα να τραγουδάω.
Βέβαια, μετά τη σχολή, το είχα σαν επάγγελμα, και ζούσα από αυτό. Δηλαδή, πήγαινα σε διάφορα κέντρα, και στην επαρχία, και τραγουδούσα. Αλλά με απασχολούσε πιο πολύ το γράψιμο.
Κρ.Π.: Και το… μπαμ έγινε με το φεστιβάλ;
Ευστ.: Ενώ είχα βγάλει ήδη τον πρώτο μου δίσκο, το 2003, που λέγοταν Φιλανθρωπικό γκαλά, ο πολύς κόσμος με έμαθε από το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Και ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία. Κουραστική μεν…
Κρ.Π.: Το τραγούδι που βραβεύτηκε τότε, ήταν…
Ευστ.: Το Χωρίς Εσένα. Το γνωστό στους… κακοποιούς κύκλους και ως… Ζαμπόν χωρίς λιπαρά. Μου λέγανε: Πες μας το Ζαμπόν… Κι έμεινε έτσι.
Κρ.Π.: Και μετά από αυτό, ξεκίνησαν και άλλες σημαντικές συνεργασίες…
Ευστ.: Ναι, μετά συνεργάστηκα στο Μετρό με την Τάνια Τσανακλίδου, μετά με τον Πλιάτσικα, τους Όναρ και τον Φάμελο σε περιοδεία. Είχε προηγηθεί βέβαια και στη δισκογραφία με τον Πλιάτσικα ένα ντουέτο που κάναμε, το Θέλει Μαγκιά…
Και πριν από το φεστιβάλ, είχα συνεργαστεί με αξιόλογους καλλιτέχνες, όπως είναι ο Μιχάλης Δέλτα, που είχα κάνει και μία συμμετοχή στο Oυράνιο Τόξο, στο cd του.
Επίσης, έχω συνεργαστεί με τον Αντώνη Τουρκογιώργη στο Σταυρό του Νότου, με τον Ζουγανέλη, με τον Ζιώγαλα και τον Δρογόση, με τον Βαγγέλη Γερμανό.
Μετά είχα μια πιο μοναχική πορεία, έκανα πιο πολύ μόνη μου εμφανίσεις.
Κρ.Π.: Μαζί με τους Ασταθείς;
Ευστ.: Έτσι είχαμε ονομάσει το γκρουπ για… ισορροπία. Και σιγά σιγά, έκανα και μία εξέλιξη με τη μπάντα, συνεργάστηκα και με άλλους μουσικούς. Γιατί, οι μουσικοί σου διαμορφώνουν και τον ήχο, και σε οδηγούν στην εξέλιξη… Είναι πολύ σημαντικοί συνοδοιπόροι.
Κρ.Π.: Και εσύ συνθέτεις. Σπούδασες μουσική…
Ευστ.: Είχα πάει στο ωδείο μικρή, μερικά χρόνια. Πιάνο σπούδασα. Τη μουσική τη γράφω στο πιάνο, απλά, δεν βγαίνω να παίξω μόνη μου, γιατί δεν είμαι πολύ σίγουρη γι αυτά που παίζω… Στην ουσία, τραγουδοποιός είμαι.
Κρ.Π.: Έχεις μια ψύχραιμη ματιά στα πράγματα, που όμως επί της ουσίας είναι και αιχμηρά.
Ευστ.: Για μένα η προϋπόθεση, όταν κάποιος ακούσει τα κομμάτια μου, είναι να προσέχει το στίχο. Και εγώ όταν ακούω τραγούδια, η πρώτη μου προσοχή, πέφτει πάνω στο λόγο. Και αυτό είναι ίδιον των λαών της Μεσογείου, της νότιας Ευρώπης. Δεν ασχολούνται πολύ οι βόρειοι με το στίχο. Εμείς έχουμε και παράδοση… Μας εκφράζει, μας αγγίζει ο στίχος. Και το κακό είναι, ότι πια δεν υπάρχει ελληνικός στίχος. Δηλαδή, φθίνει όλο και περισσότερο. Κι αυτό για μένα είναι πολύ στενάχωρο.
Κρ.Π.: Και έχουμε και παράδοση αλλά και πολύ υψηλό επίπεδο στους στίχους… και από την ποίηση και από την στιχουργική.
Ευστ.: Και αυτό αρχίζει να μην ισχύει σιγά σιγά. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να γράψεις στίχο. Ενώ μια μουσική, όλοι μπορούμε να τη βάλουμε. Αλλά την ποιότητα του τραγουδιού, το νόημα, το δίνει ο στίχος.
Κρ.Π.: Και πώς έφτασες να γράψεις θεατρικό έργο; Δεν σε ικανοποιούσε η έκφραση μόνο μέσα από τον στίχο;
Ευστ.: Όπως γράφω και στο πρόγραμμα της παράστασης, ήταν μια εποχή τότε που έγραψα τον Διάδρομο, τον περασμένο χειμώνα, όπου πια το να γράφω τραγούδια δε μου ήταν αρκετό. Το να τραγουδάω ήταν ανέφικτο λόγω αυτής της κατάστασης…
Κρ.Π.: Εννοείς της οικονομικής κρίσης…
Ευστ.: Βέβαια, γιατί, υπήρχε ανεργία. Δεν ήταν εύκολο να βρίσκω χώρους να τραγουδάω και να πληρώνομαι από αυτό. Επίσης, το να γράφω τραγούδια δεν μου ήταν αρκετό, γιατί το τραγούδι σε περιορίζει με την ομοικαταληξία κι έχεις άλλη ψυχική διάθεση γράφοντας ένα τραγούδι, δηλαδή, μ’ ένα κλισέ, με συγκεκριμένο τρόπο.
Οπότε, ήθελα ν’ ανοιχτώ και να εκφραστώ πιο ελεύθερα, γι αυτό έγραψα ένα θεατρικό έργο. Ήθελα, επίσης, να αισθανθώ ελευθερία, γιατί όταν γράφω αισθάνομαι μια ελευθερία που δεν την αισθάνομαι στο τραγούδι. Δηλαδή, σαν έκφραση το να βγω να τραγουδήσω, δεν εξαρτάται μόνο από μένα, εξαρτάται από το χώρο που θα βρω, από τους μουσικούς… Αλλά κανένας δεν με εμποδίζει να κάτσω στο κομπιούτερ μου και να γράψω…
Κρ.Π.: Οπότε, πώς σου… βγήκε αυτός ο θεατρικός μονόλογος; Ο Διάδρομος;
Ευστ.: Αυτό το θέμα, είναι και λίγο προϊόν απελπισίας των καιρών που διανύουμε, και απόγνωσης, μαζί όμως με μία τάση για εκτόνωση. Δηλαδή, για μένα ήταν και λυτρωτικό, αλλά φαίνεται και μία απόγνωση που μπορεί να έχει ο σύγχρονος άνθρωπος που σκέφτεται: «Που οδεύουμε;»…
Η υπόθεση είναι με μία γυναίκα που τρέχει σε έναν διάδρομο γυμναστηρίου, η οποία στην αρχή σου δίνει την εντύπωση μιας νευρωτικής από αυτές που βλέπουμε συχνά στα γυμναστήρια, που προσέχουν τις θερμίδες τους, και που δεν έχει κάτι άλλο να κάνει.
Σιγά σιγά, όμως, όλο αυτό αποδομείται και βγαίνουν άλλα πράγματα. Ότι αυτή η γυναίκα ήταν άνεργη, δεν είχε δουλειά, και πλέον χρησιμοποιείται από ένα σύστημα ως ανεργο-γεννήτρια για να φωτίζεται η πόλη μέσω αυτής της δουλειάς που κάνει.
Και όχι μόνο αυτή, αλλά και πολλοί άλλοι σαν και αυτήν μέσα στο γυμναστήριο, που είναι άνεργοι, και γι αυτό έγιναν ανεργο-γεννήτριες. Βέβαια, αναφέρεται σε μια άλλη εποχή του μέλλοντος. Η παιδική ηλικία της ηρωίδας, είναι η εποχή της κρίσης που διανύουμε τώρα.
Δηλαδή, έχει πολύ φουτουριστικό στοιχείο το έργο, αλλά τονίζει περισσότερο ένα υπαρξιακό αδιέξοδο, παρά μας συνεπαίρνει ως εξέλιξη ενός έργου που θα ήταν επιστημονικής φαντασίας.
Κρ.Π.: Τι άλλο κάνει η… ανεργογεννήτρια;
Ευστ.: Η ηρωίδα, παίρνει ένα χάπι κάθε δύο μέρες, που της δίνει όλα τα συστατικά για να μην πεθάνει, και κάνει αυτή τη δουλειά. Δηλαδή, δεν έχει τίποτα άλλο. Της τά ‘χουνε πάρει όλα, και προσπαθεί μόνο μέσω του διαδρόμου, να φωτίζεται η πόλη. Έχει αρκετό μαύρο χιούμορ το έργο…
Κρ.Π.: Και αυτό είναι μεταφορικό; Δηλαδή, το ότι βαδίζει όλη μέρα, αλλά βρίσκεται καρφωμένη στο ίδιο σημείο… Δηλαδή, σ’ ‘εναν αδιέξοδο διάδρομο…
Ευστ.: Βρίσκεται στο ίδιο σημείο, και θυμίζει και πολύ χαμστεράκια, πειραματόζωα. Περιέχει, δηλαδή, και συμβολισμό, γιατί είναι το πειραματόζωο που είμαστε εμείς αυτή τη στιγμή. Η Ελλάδα, και άλλες χώρες σαν και μας που μπορεί να είναι.
Και τέλος, κάπως έτσι, δείχνει, πώς αντιμετωπίζει το σύστημα τον άνθρωπο, τη μονάδα.
Κρ.Π.: Και τον άνθρωπο της πόλης, που δεν πολλές διεξόδους… Δεν μπορεί δηλαδή, να πάει στο χωράφι του να παράγει κάτι, να φυτέψει για να έχει να φάει στο μέλλον… Μόνο τα χάπια μπορεί να καταπιεί.
Ευστ.: Ναι. Γιατί, ένας άνθρωπος της επαρχίας, έχει μια λύτρωση. Μπορεί να έρχεται σε επαφή με τη μητέρα φύση, και αυτό να του δώσει μια ανακούφιση, μια ελπίδα.
Και γενικά, στους πολέμους, βάλλονται οι μεγάλες πόλεις. Τα χωριά πάντα είχανε κάτι. Μία κότα, ένα αυγό…
Κρ.Π.: Και που καταλήγουμε με αυτό το έργο; Δηλαδή, τραβάμε μαλλιά; Τί κανουμε;
Ευστ.: Ναι. Τραβάμε μαλλιά. Γιατί, καλό είναι να τραβάμε και λίγο τα μαλλιά μας. Δεν είμαι της άποψης, ότι… σκέψου θετικά, και… η θετική ενέργεια. Αυτό είναι τόσο αφελές, και τόσο ηλίθιο να το πιστεύει κανείς. Όταν βλέπεις έναν άνθρωπο που πεθαίνει, είναι σε κόμμα… τί θα πεις δηλαδή;
Κρ.Π.: Αυτές τις μέρες, π.χ. πέθανε μία άστεγη στα Εξάρχεια…
Ευστ.: Αυτά, λοιπόν δεν τα λένε! Και ασχολούμαστε πάλι με τα τραγούδια της Γιουροβίζιον. Δηλαδή, ασχολούμαστε πάλι με την ελαφρότητα, που αυτή μας οδήγησε εδώ που μας οδήγησε.
Αυτή είναι η δικτατορία που μας έχει διαβρώσει τελείως. Αυτή η δικτατορία του light, έριξε το συναισθηματικό IQ μας. Γι’ αυτό μέχρι τώρα κοιτούσαμε μόνο την πάρτι μας. Γιατί, συναισθηματικό IQ σημαίνει και αλληλεγγύη, σημαίνει και να μην προσβάλλεις τον άλλον, σημαίνει να δεις και τα πράγματα βαθύτερα… Δεν αρκεί, δηλαδή, να έχεις μυαλό μόνο για να λύνεις εξισώσεις και να είσαι εξειδικευμένος σε κάτι. Το βασικό είναι να είσαι άνθρωπος και να έχεις συναίσθημα.
Κρ.Π.: Και με το συναισθηματικό IQ δηλαδή το ΕQ, μπορούμε να διαχειριστούμε και οποιαδήποτε κρίση, οποιαδήποτε αντιξοότητα προκύψει στη ζωή μας, ή ματαίωση… είτε προσωπικά, είτε κοινωνικά. Όπως η κρίση… ολκής, που περνάμε σήμερα.
Ευστ.: Γιατί, το να έχεις μόνο ένα IQ υψηλό, και να είσαι καλός σε κάτι συγκεκριμένο, μπορεί να σε κάνει μόνο έναν καλό δούλο σε μια εταιρεία. Δεν έχεις να δώσεις κάτι άλλο στην ανθρωπότητα.
Κρ.Π.: Ο διάδρομος τι άλλο σημαίνει;
Ευστ.: Όλο το έργο εκτυλίσσεται πάνω στον διάδρομο(τον στατικό διάδρομο ενός γυμναστηρίου). Δηλαδή, η Μάνια Παπαδημητρίου, που της έχει φύγει η ψυχή… κάνει διάδρομο σε όλο το έργο! Δεν ξέρω, αυτή η γυναίκα είναι ηρωίδα. Και δεν είχε κάνει ποτέ πριν διάδρομο στη ζωή της.
Κρ.Π.: Είναι όμως, είναι ένας άνθρωπος που περπατάει, περπατάει, του φεύγει η ψυχή, αλλά παραμένει στο ίδιο σημείο…
Ευστ.: Ναι, αυτός είναι ο κύριος συμβολισμός. Και είναι και αυτή η λοβοτομημένη ύπαρξη. Γιατί η ηρωίδα μας διηγείται επίσης, ότι βρίσκεται σε μια εποχή που δεν έχει συναίσθημα. Όλα αυτά που λέει, τα παραθέτει πολύ ψυχρά. Βέβαια, δε μπορώ να πω το τέλος…
Κρ.Π.: Ποιές αιτίες μας έφεραν πιστεύεις ως εδώ, και κυρίως τί πρέπει να κάνουμε;
Ευστ.: Είναι πολύπλοκο το ζήτημα. Τον τρόπο που θα φύγουμε από αυτό δεν τον ξέρω. Ξέρω σίγουρα, όμως, κάποιες αιτίες. Είναι αυτό που είπα προηγουμένως, δηλαδή, η έλλειψη του συναισθηματικού IQ μας, το ότι ο καθένας κοίταγε την πάρτι του.
Κοιτάζαμε την οικογένειά μας, και από εκεί και πέρα οι άλλοι, κομμάτια να γίνουν… Αιτία επίσης, είναι η έλλειψη Παιδείας. Αυτά είναι τα μερίδια ευθύνης που φέρουμε ως πολίτες. Κι ότι ψηφίζαμε τόσα χρόνια λαμόγια! Και το θλιβερό, είναι, ότι εκτός του ότι όλα αυτά λειτουργούν εις βάρος μας, έχουν προσβληθεί και τα μυαλά νέων ανθρώπων με το κόμπλεξ της ανωτερότητας και του φασισμού και αυτό δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα πράγματα.
Δηλαδή, αυτό βγαίνει σε θυμό. Αντί να κάτσουμε και να σκεφτούμε πως θα αλλάξουμε τα πράγματα(γιατί, για να αλλάξεις τους γύρω σου, λέει, πρέπει να αλλάξεις πρώτα εσύ ο ίδιος…) αρχίζουμε και πλακωνόμαστε.
Δεν ξέρω, τελικά τι θα μας σώσει. Σίγουρα, το να στρωθούμε και να ανοίξουμε ένα βιβλίο φιλοσοφικό δεν θα μας κάνει κακό. Το μόνο σίγουρο είναι αυτό. Το να κάτσουμε να διαβάσουμε επί της ουσίας και σε βάθος, και να καλλιεργήσουμε το πνεύμα μας, σίγουρα δεν θα μας κάνει κακό. Μόνο καλό θα μας κάνει. Αλλά δεν ξέρω αν θα μας βγάλει μόνο αυτό από την κρίση.
Κρ.Π.: Το ερώτημα, αναφέρεται στο δεύτερο σκέλος, κυρίως στο τι θέση παίρνει κάποιος ως πολίτης.
Ευστ.: Σαν πολίτες, θα πρέπει να έχουμε κατ’ αρχήν ψυχραιμία, γιατί δεν γίνεται διαφορετικά σε τέτοιες καταστάσεις… Θα πρέπει να έχουμε αλληλεγγύη μεταξύ μας, να βοηθάμε όσο μπορούμε τους συνανθρώπους μας και να καταδικάζουμε τα ακραία φαινόμενα, που βγαίνουν μέσα από το φόβο και τον θυμό των άλλων. Δηλαδή, φασιστικά φαινόμενα. Γιατί αυτά μόνο λάδι στη φωτιά ρίχνουνε και εντείνουν μια ήδη άσχημη κατάσταση. Και τέλος, να δουλεύουμε, να είμαστε παραγωγικοί. Ο καθένας από το πόστο του, όσο μπορεί. Με απλά λόγια, μια έντιμη στάση, που πάντοτε θα έπρεπε να την έχουμε. Όχι μόνο τώρα.
Κρ.Π.: Τώρα που μιλάς για εντιμότητα… Ο Κώστας Βίρβος, έχει πει ότι «Μάγκας είν’ ο φιλότιμος, μάγκας είν’ ο δερβίσης, ο μάγκας έχει και καλή καρδιά, και ωραίες εξηγήσεις…». Όταν έγραφες το Θέλει μαγκιά, τί χαρακτήρα ανθρώπου είχες στο μυαλό σου;
Ευστ.: Εννοούσα κι αυτόν, αλλά και τον μάγκα που παίρνει θέση. Για μένα μάγκας είναι αυτός που παίρνει θέση χωρίς να φοβάται. Κι αυτό ισχύει για όλους τους τομείς. Και στον ερωτικό τομέα, και στον πολιτικό, και στον κοινωνικό.
Κρ.Π.: Χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες…
Ευστ.: Βέβαια, αυτό είναι.
Κρ.Π.: Και κοινωνικά, να είναι πολίτης, δηλαδή..
Ευστ.: Ακριβώς. Το παίρνω θέση, είναι το αντίθετο των δημοσίων σχέσεων. Γιατί το να παίρνω θέση, έχει το τίμημά του. Είσαι αποφασισμένος, παίρνοντας θέση, να πληρώσεις και ένα τίμημα. Αυτό για μένα είναι μαγκιά.
Όπως, όταν είχε πει ο Χριστός στον Απόστολο Πέτρο, πριν λαλήσει πετεινός θα μ’ αρνηθείς τρεις φορές, στην ουσία του είπε, ότι: Δεν είσαι μάγκας. Κι έτσι κι έγινε. Τον ρώτησαν, τον ξέρεις αυτόν; Και είπε, όχι, όχι… Τα είχε κάνει πάνω του…. Δεν πήρε θέση. Για μένα, αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό στη ζωή.
Κρ.Π.: Αυτό ήθελες να «καταγγείλεις», γράφοντας αυτό το τραγούδι;
Ευστ.: Μη νομίζεις ότι το ‘γραψα γιατί κι εγώ είμαι μάγκας. Προφανώς το έγραψα γιατί κι εγώ είχα ένα έλλειμμα. Ότι γράφεις, γενικά, είναι δικά σου ελλείμματα και αδυναμίες. Στην προκειμένη περίπτωση, που το εστιάζω στο ερωτικό, αλλά μπορεί να έχει και άλλες προεκτάσεις, είναι ότι αυτός ο ήρωας, για τον οποίο λέει αυτό το τραγούδι, δεν πήρε θέση στα “θέλω” του. Δεν υποστήριξε τα όνειρά του και τα θέλω του, και εξαγοράστηκε. Μπροστά στη βολή του, σήκωσε τα χέρια ψηλά…
Κρ.Π.: Ουσιαστικά, δηλαδή, το ίδιο πρόβλημα, που είπες ότι μας έφερε εδώ…
Ευστ.: Ναι, αυτό. Γιατί όλα τελικά, ξεκινάνε από τον ίδιο πυρήνα… Και σε άλλα τραγούδια, αυτή την έννοια του παίρνω θέση, την έχω… Και στο Θέλω να Ερωτευτώ, και στο Carpe Diem και σε ένα τραγούδι που λέγεται Μπουγάδα.
Κρ.Π.: Οι αγαπημένοι σου στίχοι ποιοί είναι;
Ευστ.: Το Carpe Diem:
«Carpe Diem
Έλεγε η δασκάλα μα εμείς χαζεύαμε αλλού…
Carpe Diem
Τέλειωσαν τα αστεία και η λέξη ευτυχία μπάζει από παντού»
Μ’ αρέσει αυτό το τραγούδι… είναι απ’ τα’ αγαπημένα μου.-
—
Info
Ο Διάδρομος της Ευσταθίας – Μονόλογος
Σκηνοθεσία και ερμηνεία: Μάνια Παπαδημητρίου
Μουσική: Λένα Πλάτωνος
Ενορχήστρωση: Λένα Πλάτωνος, Στέργιος Τσιρλιάγκος
Sound design, mixes: Στέργιος Τσιρλιάγκος
Χορογραφία, κινησιολογία: Πέρσα Σταματοπούλου
Video art: Ελένη Πολιτοπούλου – Δημήτρης Αβραμόπουλος
Οπερατέρ: Νίκος Ψαρίδης
Φωτισμοί: Γιώργος Χαραλάμπους (Azaad)
Make up artist: Μαρία Ιωαννίδου
Φωτογραφίες παράστασης: Μιχάλης Κλουκίνας
—
Η παράσταση ανεβαίνει στην Ενδορφίνη, ένα νέο χώρο τέχνης στο Μεταξουργείο (πρώην El Bandoneon).
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00 (Βιργινίας Μπενάκη 7, Μετρό στάση Μεταξουργείο, τηλ. 210 5200059 – 6936 650587)
http://tvxs.gr/news/theatro/eystathia-mexri-tora-koitoysame-mono-ton-kolo-mas
