Χαράλαμπος Βλαχόπουλος
Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας
Α’ Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιπποκράτειο ΓΝΑ
ΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΕΠΑΦΗΣ
Μια τόσο σημαντική αλλά και απολαυστική δραστηριότητα του ανθρώπου δε μπορούσε παρά να κινήσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας να εξερευνήσει τις «άγνωστες» ιδιότητες της σεξουαλικής επαφής στην υγεία. Οι σεξουαλικές επαφές οδηγούν σε μείωση της αρτηριακής πίεσης και του άγχους και αυξάνουν την αυτοεκτίμηση. Η αύξηση της παραγωγής της ορμόνης ωκυτοκίνης κατά την επαφή αυξάνει την οικειότητα ανάμεσα στο ζευγάρι και τη γενναιοδωρία των συντρόφων. Επίσης, αυξάνονται και οι ενδορφίνες και προάγεται και η διάθεση για ύπνο, ο οποίος έχει ευεργετικές δράσεις τόσο στην αρτηριακή πίεση όσο και στο άγχος. Παράλληλα η σεξουαλική πράξη, αποτελεί αναμφισβήτητα μια από τις πιο ευχάριστες μορφές άσκησης και ως τέτοια βοηθά στην καύση θερμίδων, αφού 30 λεπτά ερωτικής επαφής συντελούν στην απώλεια τουλάχιστον 85 θερμίδων. Επιπρόσθετα, άτομα με επαφές 1 ή 2 φορές την εβδομάδα έχουν ενισχυμένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως δείχνουν τα αυξημένα επίπεδα τους σε ανοσοσφαιρίνη Α. Σε μια μελέτη 25 ετών βρέθηκε πως η συχνότητα των σεξουαλικών επαφών είναι σημαντικός παράγοντας μακροβιότητας στους άνδρες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η ερωτική επαφή μια με δύο φορές την εβδομάδα μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος στο μισό για τους άνδρες, συγκριτικά με αυτούς που κάνουν σεξ λιγότερο από μια φορά τον μήνα. Πολύ σημαντική είναι η η ευεργετική επίδραση των σεξουαλικών επαφών, αλλά και των εκσπερματίσεων, στη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης καρκίνου του προστάτη. Επίσης, σημαντικό είναι να τονιστεί πως οι συχνές σεξουαλικές επαφές μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης στυτικής δυσλειτουργίας. Για τις γυναίκες η ενδυνάμωση των μυών της πυέλου, κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο εκδήλωσης ακράτειας ούρων μετέπειτα.
ΠΟΤΕ Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΦΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ;
Πολλοί άνθρωποι έχουν συνδυάσει τη σεξουαλική επαφή με τον κίνδυνο εμφάνισης οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου και θανάτου, λόγω των έντονων σωματικών απαιτήσεων αυτής. Τα καλά νέα είναι πως αυτός ο κίνδυνος είναι πολύ μικρός και θα μπορούσαμε να τον παρομοιάσουμε με τον κίνδυνο να πεθάνει κάποιος σε σιδηροδρομικό ατύχημα. Συγκεκριμένα, ο κίνδυνος ενός 50χρονου, ο οποίος δεν καπνίζει και δεν έχει σακχαρώδη διαβήτη να εμφανίσει έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι 2 πιθανότητες στο εκατομμύριο και μόνο για μια περίοδο 2 ωρών. Είναι πολύ σημαντικό ότι άνδρες με ιστορικό στεφανιαίας νόσου έχουν σχεδόν τον ίδιο κίνδυνο εμφράγματος κατά τη σεξουαλική επαφή με άτομα χωρίς ιστορικό, αρκεί αυτοί οι άνδρες να έχουν λάβει σωστή θεραπεία και να θεωρείται σταθεροποιημένη η κατάστασή τους. Η τακτική άσκηση έχει σημαντική προστατευτική δράση και σχεδόν εξαφανίζει τον κίνδυνο εμφράγματος κατά τη σεξουαλική επαφή.
Ενδιαφέρουσα είναι η απάντηση και στο ερώτημα ποιο είναι αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο να πεθάνουν κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Νεκροτομικές μελέτες έδειξαν πως το μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες (αναλογία 9 προς 1) και ιδιαίτερα στα πλαίσια εξωσυζυγικών σχέσεων (6-7 στους 10 από τους θανόντες), Εκτιμάται, πως η κρυφή, απαγορευμένη σεξουαλική δραστηριότητα σε ένα άγνωστο περιβάλλον σε συνδυασμό με αλκοόλ και βαρύ γεύμα μπορεί να αυξήσει σημαντικά την πίεση και την καρδιακή συχνότητα οδηγώντας σε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.
ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ: ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
Στυτική δυσλειτουργία είναι η αδυναμία επίτευξης ή / και διατήρησης ικανοποιητικής στύσης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Επιδημιολογικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία δεκαετία, έδειξαν ότι η στυτική δυσλειτουργία, σε κάποιο βαθμό, εκδηλώνεται σε έναν στους τρεις άνδρες άνω των 40 ετών. Για την Ελλάδα υπολογίζεται ότι το πρόβλημα αφορά περίπου μισό εκατομμύριο άνδρες.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΥΤΙΚΗΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ;
Στις περισσότερες περιπτώσεις στυτικής δυσλειτουργίας, πάσχει το ενδοθήλιο, δηλαδή το στρώμα κυττάρων που επενδύει σαν «φόδρα» το εσωτερικό τμήμα των αγγείων και έχει την ιδιότητα να απελευθερώνει ουσίες που χαλαρώνουν τα αγγεία και επιτρέπουν τη δίοδο του αίματος με ευχέρεια μέσα από αυτά.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΗΣ ΣΤΥΤΙΚΗΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ?
Η ηλικία αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου και ακολουθούν η αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η υπερχοληστερολαιμία, και η καθιστική ζωή. Είναι ενδεικτικό ότι ειδικότερα για την αρτηριακή υπέρταση και το σακχαρώδη διαβήτη έχει βρεθεί ότι η συχνότητα της στυτικής δυσλειτουργίας διπλασιάζεται στους ασθενείς με αρτηριακή υπέρταση και τριπλασιάζεται στους διαβητικούς.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ;
Η στυτική δυσλειτουργία πρέπει να προβληματίσει ένα άνδρα μέσης ηλικίας ιδίως όταν έχει τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου, Μελέτη της Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε ότι περίπου 1 στους 6 ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία πάσχει ταυτόχρονα από στεφανιαία νόσο, απόφραξη δηλαδή των αρτηριών της καρδιάς, χωρίς να το γνωρίζει. Όπως προκύπτει επίσης από διεθνείς μελέτες, αν κάποιος άνθρωπος έχει στυτική δυσλειτουργία τότε έχει 25% μεγαλύτερες πιθανότητες, στην 5ετία, να εμφανίσει καρδιαγγειακό σύμβαμα, συγκρινόμενος, πάντα, με συνομήλικους ανθρώπους που έχουν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά. Μάλιστα οι διαταραχές της στύσης προηγούνται σε πολλούς ανθρώπους (όχι βέβαια σε όλους) μέχρι και 2 έως 3 χρόνια της εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου (εγκεφαλικό επεισόδιο, στηθάγχη ή έμφραγμα). Αυτό ασφαλώς δε σημαίνει ότι, όποιος έχει στυτική δυσλειτουργία θα εμφανίσει καρδιαγγειακό νόσημα, ωστόσο το χρονικό αυτό παράθυρο μπορεί να μας δώσει τη δυνατότητα για «επιθετική» αντιμετώπιση των προαναφερθέντων παραγόντων κινδύνου και για ακόμα πιο στενή παρακολούθηση αυτών των ασθενών με απώτερο σκοπό την επιβράδυνση της εξέλιξης της αθηροσκληρωτικής νόσου.
H βλάβη του ενδοθηλίου, αποτελεί το κοινό υπόστρωμα για την εκδήλωση της στυτικής δυσλειτουργίας και της καρδιαγγειακής νόσου. Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με μια ιδιαίτερα σημαντική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Μονάδα Καρδιαγγειακών Νοσημάτων και Σεξουαλικής Υγείας της Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο, οι άνδρες με στυτική δυσλειτουργία εμφανίζουν εντονότερη κινητοποίηση των μηχανισμών της πήξης του αίματος και της φλεγμονής και έχουν αυξημένη σκληρότητα των μεγάλων αγγείων όπως η αορτή.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΣΤΥΤΙΚΗΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΗΣ ΛΥΣΗ
Σημαντικό ρόλο για την επίτευξη και διατήρηση ικανοποιητικής στύσης, κατέχουν α) η αλλαγή στον τρόπο ζωής με οδηγίες για μείωση του σωματικού βάρους, διακοπή του καπνίσματος και η άσκηση και β) η τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου (υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης). Τα καινούργια φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία που κυκλοφορούν και στη χώρα μας (αναστολείς της 5-φωσφοδιεστεράσης) θεωρούνται αποτελεσματικά στο 70-80% των ασθενών, εύκολα στη χρήση και ασφαλή, υπό την προυπόθεση οτι οι ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία έχουν εκτιμηθεί σωστά όσον αφορά την επάρκεια του καρδιαγγειακού τους συστήματος. Μια σειρά μελετών τα τελευταία χρόνια έδειξε ότι τα φάρμακα αυτά έχουν ευνοϊκή επίδραση και στο καρδιαγγεικό σύστημα γενικότερα. Αξίζει να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι τα φάρμακα αυτά ενδείκνυνται και για τη θεραπεία της ιδιοπαθούς πνευμονικής υπέρτασης, η οποία αποτελεί μια αρκετά δύσκολη στην αντιμετώπισή της πάθηση.
Η σεξουαλική υγεία αποτελεί σημαντική παράμετρο της ποιότητας ζωής και της υποκειμενικής αντίληψης του «ευ ζην». Πέραν αυτών όμως φαίνεται ότι έχει σημαντικές ωφέλειες και στην υγεία πολλών συστημάτων του οργανισμού και χαλυβδώνει τη σχέση του ζευγαριού και σε συναισθηματικό επίπεδο. Είναι χρέος του γιατρού κάθε ειδικότητας μέσα από τη σχέση εμπιστοσύνης που οικοδομεί με τον ασθενή να βοηθά το ζευγάρι να αποκαλύψει τυχόν προβλήματα τα οποία είναι πολλές φορές δύσκολο το ίδιο να εκφράσει ώστε να οδηγηθεί στην κατάλληλη λύση.
