Θα ξεφύγω από την ιατρική, από την τόσο μεγαλεπήβολη ανάπτυξη των πραγμάτων. Θέλω να σας μιλήσω για κατιτί το οποίο έχει σχέση με τη μόδα, δηλαδή το βάρος του ανθρώπου και το σχήμα που είναι κάτι που εξαρτάται απολύτως από τη μόδα.
Στην εποχή μας, αυτό το πράγμα, το βάρος του ανθρωπίνου σώματος, έχει γίνει έμμονη ιδέα, δια οιανδήποτε ηλικία και για οιονδήποτε φύλο. Πώς φτάσαμε εκεί; Κατά πάσα πιθανότητα είναι η βιοτεχνία, είναι η ιατρική, είναι τα διάφορα γυμναστήρια, είναι οι ασφαλιστικές εταιρίες. Ακόμη σκεφτείτε ότι και η επιπλοποιία προβλέπει ανθρώπους να καθίσουν που έχουν κανονικό βάρος, και το ίδιο και η αρχιτεκτονική. Και τώρα τελευταία προτάθηκε στις ΗΠΑ – δεν ξέρω αν αποφασίστηκε και αν ηφηρμόσθηκε – οι παχύσαρκοι θα πληρώνουν 1 ½ εισιτήριο αντί ενός εισιτηρίου. Και αν έχετε προσέξει, όταν γεννιέται ένα παιδί, πριν πουν για το φύλο, λένε πόσο ζυγίζει.
Έμμονη ιδέα λοιπόν όλων είναι να μειώσουν το βάρος τους. Σε σημείο που ίσως το μηδέν είναι το ιδανικό. Βέβαια σ’ αυτό όπως είπαμε παίζει ρόλο η μόδα και η μόδα δεν μπορεί να στηριχθεί παρά σε κάτι που αλλάζει αποτόμως. Να σκεφθείτε τους BEATLES, οι οποίοι αμολήσανε μακριά μαλλιά την εποχή που η μόδα ήταν κοντά μαλλιά. Και τώρα έχουμε το αντίθετο. Οι περισσότεροι φιόγκοι είναι με ξυρισμένο κεφάλι μαζί με ένα δαχτυλίδι. Δεν υπάρχει λοιπόν καμία αμφιβολία ότι κάτι τέτοιο έγινε, ενώ στην πραγματικότητα η παχυσαρκία δεν ήταν κατιτί το οποίο απερρίπτετο. Και ας αρχίσουμε απ’ ό,τι παλιότερο υπάρχει, απ’ αυτή την Αφροδίτη του Βίλεν Ντόρος. Έχει ηλικία 30.000 ετών. Είναι πιθανότατα ένα είδος συμβόλου γονιμότητος. Και είναι επίσης πιθανότατα – γιατί βλέπουμε τους υποτροφικούς μαστούς – ένα είδος συμβολαίου για τα παιδιά, τα οποία θα μπορούσε να τα θηλάσει ακόμη κι όταν δεν έτρωγε. Αλλά από την άλλη πλευρά, η σωστή περιγραφή αποτύπωσης των γεννητικών οργάνων, δίνει μια ιδέα, ότι ίσως υπάρχει κάτι αφροδισιακό εκεί. Και το βλέπουμε ακόμη περισσότερο στην επόμενη εικόνα η οποία είναι κι αυτή μία Αφροδίτη της ίδιας εποχής του Λασάρν κι όπου βλέπουμε ότι τονίζεται η μέση. Ίσως να έχετε υπόψη σας ότι ο άνθρωπος είναι το μόνο θηλαστικό που έχει μέση. Δεν μιλάω για τα έντομα. Είναι λοιπόν κι αυτό ένα σεξουαλικό στοιχείο κι ίσως και το κέρας το οποίο έχει στο στόμα της κι αυτό συμβολίζει κάτι το φαλικό. Βλέπουμε λοιπόν ότι η παχύσαρκος γυναίκα εκείνη την εποχή ήταν ελκυστική. 15.000 χρόνια μετά βλέπουμε μία βασίλισσα δίπλα στο Φαραώ. Το τεταμένο δέρμα του προσώπου και το σώμα, το οποίο κάθε άλλο παρά δείχνει αδυναμία. Κι ερχόμαστε στην αρχαία Ελλάδα. Στην αρχαία Ελλάδα, μια Αφροδίτη – βλέπουμε βέβαια ότι δεν είναι παχύσαρκη, αλλά στην αρχαία Ελλάδα δεν έπρεπε να βλέπεις αυτό που είναι, έπρεπε να βλέπεις αυτό που όφειλε να είναι. Η συμμετρία και το μέτρο είχε σχέση και με την ηθική και με τη γενικότερη υγεία. Αλλά προσέξτε όμως, αδύνατη δεν είναι. Και προσέξτε τους μαστούς. Επί χιλιετηρίδες ίσως οι γυναίκες προσπαθούσαν να συγκεντρώσουν τα βλέμματα προς αυτή τη κατεύθυνση με ντεκολτέ, με κοσμήματα, με ό,τι άλλο θέλετε. Αυτό το είχαν συλλάβει οι έλληνες από τότε.
Οι πολιτισμοί της εποχής ήταν πολιτισμοί που θαύμαζαν τη σάρκα. Δυστυχώς, ενέσκηψαν οι ανατολικές θρησκείες – εβραίοι, χριστιανοί, μουσουλμάνοι κ.ά. – οι οποίες στρέφοντο εναντίον της σαρκός. Η σαρξ ήταν η τιμωρία του Θεού, η σαρξ ήταν αυτή που σ’ εμπόδιζε να πλησιάσεις τον Παράδεισο. Ο Ιερός Αυγουστίνος είχε τονίσει ότι η αυτοκτονία είναι τρομακτικό αμάρτημα, γιατί είχε αποδειχθεί ότι δημογραφικά οι χριστιανοί αυτοκτονούσαν για να πάνε πιο γρήγορα να βρούνε τον ύψιστο. Και αυτή η ιδέα, ότι η σαρξ είναι η τιμωρία μας που μας αποχωρίζει από τον προορισμό μας τον ουράνιο, την βλέπουμε στο επόμενο, όπου είναι οι πρωτόπλαστοι που δεν έχουν αμαρτήσει ακόμη κι εν τούτοις είναι κάτισχνοι. Κι αν προσέξετε σε όλους τους ναούς τους γοτθικούς, στην εποχή δηλαδή εκείνη κατά την οποία υπάρχει το αίσθημα της τιμωρίας – για να δούμε την άλλη εικόνα – βλέπουμε επίσης ότι είναι κάτισχνοι. Και η επόμενη εικόνα, η Παναγία, η οποία έχει τον Ιησού. Βέβαια, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η αστική τάξη και οι αριστοκράτες είχαν να φάνε ό,τι θέλανε και θα τρώγανε, αλλά εντούτοις ο στόχος του ανθρώπου ήταν μέσω της στερήσεως και επομένως μειώσεως της σαρκός να συλλάβει τη συγχώρεση και πιθανότατα – γιατί αυτή η εικόνα της Παναγίας με το Χριστό στην αγκαλιά έχει μεγάλη σχέση με την μεγάλη επιδημία τότε της πανώλης και είναι ένας τρόπος να ζητηθεί συγνώμη, γιατί η πανώλη ήταν η τιμωρία του Θεού για κάποιο αμάρτημα.
Βέβαια τα πράγματα δεν έμειναν έτσι, γιατί στην Αναγέννηση βλέπουμε πολύ καλά ότι ο Απόλλων με την Αφροδίτη του Βερονέζε έχει να πιάσεις κρέας. Δεν είναι πλέον… στην Αναγέννηση ο άνθρωπος ξαναγίνεται ανθρωποκεντρικός και ζητάει την ομορφιά με την αφθονία. Και μάλιστα και στην εποχή Μπαρόκ, δηλαδή 100 χρόνια μετά – η επόμενη εικόνα – θα δούμε ότι εδώ πέρα δεν έχει μεγάλη δυσκολία ο Πάρις μόνο στο να διαλέξει την πιο όμορφη, αλλά και να διαλέξει τις ωραιότερες καμπύλες. Και πενήντα χρόνια μετά, τον Παράδεισο – την άλλη εικόνα – τον βλέπετε ότι είναι μόνο παχύς άνθρωποι και κυρίως παχιές γυναίκες. Ζητάνε να βρουν πιασίματα. Αυτό όμως δεν κράτησε πάρα πολύ.
προβλήματα που υπήρχαν και στην εποχή του Ιερού Αυγουστίνου, γιατί οι νέοι ζευγαρώνανε και πέφτανε μέσα στο Ρήνο να πνιγούν γιατί έτσι θα βρίσκανε τη ψυχή τους.
Ο Σολωμός κατελαμβάνετο από αηδία όταν έβλεπε γυναίκα να τρώει. Και τότε αυτή τη ρομαντική εποχή, απηγορεύθη πλέον να παίζει το ρόλο του Άμλετ χοντρός ηθοποιός. Τότε επίσης επινοήθηκε για τις χορεύτριες να χορεύουν πάνω στα δάχτυλα – που εξακολουθεί να είναι ο θεσμός – γιατί μ’ αυτό τον τρόπο ήταν κάτι υπερβατικό και ξεπερνούσαν το βάρος της σαρκός.
Βέβαια ήρθε τότε πολύ κοντά η Βιομηχανική Επανάσταση, η οποία έφερε τα τρένα, τις μηχανές, το γκάζι, το πιο εύκολο φαί και αυτό είχε αποτελέσματα, γιατί κυρίως στην προχωρημένη ηλικία οι γυναίκες άρχισαν να παχαίνουν. Και κάτι που χαρακτηρίζει τη προχωρημένη ηλικία, είναι κάτι που είναι απορριπτέο.
Γι’ αυτό το λόγο και στις αρχές του δικού μας αιώνος, ξαφνικά αρχίσανε να σκέφτονται ότι η πνευματικότης του ανθρώπου, η υπεροχή του έναντι της χυδαιότητας και του κοινού, είναι το να είναι αδύνατος. Στην άλλη εικόνα βλέπουμε τον Καλλιτέχνη του Πικάσο ο οποίος είναι κάτισχνος, διότι είναι πνευματικός άνθρωπος και ξεπερνάει τις αμαρτίες. Αυτή ήτανε – αν θέλετε – η ιδέα που κράτησε για ένα διάστημα και τελικά φτάσαμε στην εποχή μας.
Βέβαια, πρέπει να πούμε ότι κατά τη διάρκεια του 18ου και του 19ου αιώνα, δεν υπήρχε η εντύπωση ότι η δίαιτα ή το φαγητό ήταν κάτι που είχε σχέση με το πάχος. Πιστεύανε μάλιστα ότι οι γυναίκες οι οποίες είναι παχιές, είναι παχιές διότι έχουν κάτι το αμαρτωλό και δε χωράει καμία θεραπεία. Οι άνδρες ίσως ενδεχόμενα να μπορούσαν κάτι να διορθώσουν. Αυτή ήταν η γενικότερη αντίληψη. Παρά ταύτα, σιγά – σιγά η εμπειρία οδήγησε στο να ανεβρεθεί κάποια σχέση μεταξύ φαγητού και βάρους. Ο πρώτος ο οποίος επινόησε κάτι τέτοιο είναι ένας Ιταλός ο οποίος λέγεται Σαρτόριο Σαρτόριουμ και ο οποίος επινόησε μία ειδική ζυγαριά πάνω στην οποία καθόταν κι έτρωγε και όταν ξεπερνούσε η ζυγαριά ορισμένη ένδειξη ήξερε να σταματήσει. Την ίδια περίπου εποχή, ο Καμάρο, ο πρώτος ο οποίος δημοσίευσε βιβλίο διαίτης και φαίνεται ότι ήταν αποτελεσματικό διότι το εφήρμοσε στον εαυτό του και πέθανε, λένε, 91 έτους.
Ας πάμε στην επόμενη εικόνα. Ήδη όμως, από τη μεσότητα του 19ου αιώνος, άρχισαν οι γυναίκες να αντιλαμβάνονται ότι θα έπρεπε να ψάξουν να βρουν κάποιο ιδανικό κι εδώ βλέπουμε έναν ειδικό κορσέ εκείνης της εποχής ο οποίος εφηρμόζετο για γυναίκες οι οποίες πηγαίνανε να γυμνασθούν κι επομένως να διαμορφώσουν ωραιότερο σώμα προς το λίγο. Και την ίδια εποχή άρχισαν οι ζυγαριές. Να μια εικόνα κλασικής ζυγαριάς. Η ωραία του 1900 η οποία ζυγίζεται, αλλά ήταν μία ζυγαριά εμπορική. Η βιομηχανία αμέσως σκέφτηκε ότι εκεί θα είχε να αποκομίσει οφέλη. Η επόμενη εικόνα μας λέει π.χ. ζυγαριές για παιδιά, ζυγαριές για μεγάλους ανθρώπους, οι κλασικές ζυγαριές που βλέπουμε στην εποχή μας και η επόμενη εικόνα μας δείχνει το δωμάτιο ή τη μπανιέρα – αν θέλετε – μίας κυρίας της αριστοκρατίας, όπου η όπως τότε καμαριέρα της τακτοποιεί τα μαλλιά. Δεν πηγαίνανε τότε στα κομμωτήρια, ήταν απρέπεια. Αλλά βλέπουμε στο βάθος μία ζυγαριά. Ήδη, έχουν αρχίσει να έχουν συνείδηση του ότι πρέπει να φροντίσουν το βάρος τους.
Αλλά βέβαια η υστερία άρχισε στην εποχή μας, η οποία προήλθε από την Αμερική. 65 δις δολάρια ξοδεύτηκαν πέρυσι για δίαιτες, γυμναστικές, φάρμακα ή ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε για να αδυνατίσει ο άνθρωπος. Το αποτέλεσμα ποιο ήταν; Ότι από το 1900 μέχρι το έτος 2000, οι παχύσαρκοι τρίτης κατηγορίας, δηλαδή με δείκτη πάνω από 40%, από 0,9% στις ΗΠΑ φτάσανε στο 3%. Και αν το καλοεξετάσουμε, ό,τι κάνουν οι Αμερικάνοι και το κοροϊδεύουμε, το υιοθετούμε απλώς με κάποια καθυστέρηση. Τι προκοπή περιμένει κανείς, όταν υπάρχουν τα αυτοκίνητα, όταν υπάρχουν οι τηλεοράσεις, όταν υπάρχουν τα ασανσέρ, όταν κανείς ποτέ δε σκάβει και όταν στα σπίτια μας ποτέ δεν κρυώνουμε; Μοιραίο είναι να αυξηθεί το βάρος. Πάρα ταύτα 80% των ανθρώπων βρίσκονται σε δίαιτα.
Το πάχος είναι ιατρογενής νόσος. Τι θα πει ιατρογενές; Ιατρογενές είναι κάτι που το προκαλούν οι γιατροί. Ή με τις συμβουλές τους ή με τα φάρμακά τους. Λοιπόν, οι γιατροί δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να συνιστούν δίαιτες. Το αποτέλεσμα της δίαιτας είναι να παχαίνουν οι άνθρωποι. Χάνεις πέντε κιλά, βάζεις επτά. Χάνεις δέκα, βάζεις δώδεκα. Έχετε δει ποτέ σας καμιά παχιά γυναίκα να μην κάνει τίποτε άλλο παρά να κάνει δίαιτες; Γιατί; Χάνεις απότομα βάρος, μπαίνεις σε καθεστώς χειμερίας νάρκης κι από κει κι ένα μαρούλι να φας, αρχίζεις και παχαίνεις. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά θεωρείται ότι είναι και αισχρό και αμαρτωλό το να είσαι παχύς. Υπάρχει μία απόφαση δικαστού στην Αμερική ο οποίος είπε: «Είσαι αθώος κύριε, πρόσεξε όμως, είσαι πολύ παχύς». Και το μέσο εισόδημα των παχύσαρκων είναι 7% κατώτερο από το εισόδημα των μη παχύσαρκων. Οι καθηγητές στα γυμνάσια είναι βάναυσοι και άδικοι εναντίον των παιδιών που είναι παχιά.
Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Δύο εκατομμύρια ατόμων με ψυχογενή ανορεξία. Απ’ αυτούς το ¼ ζει με ψυχιάτρους, το ¼ θα αποπειραθεί να αυτοκτονήσει και πολλοί από αυτούς το καταφέρνουν και οι υπόλοιποι θα παχύνουν.
Η παχυσαρκία είναι σκάνδαλο. Γιατί είναι σκάνδαλο; Σκάνδαλο είναι ό,τι φαίνεται. Ε, δε μπορείς να την κρύψεις τη παχυσαρκία. Να δούμε την άλλη εικόνα. Ένας διαιτολόγος δείχνει πόσο πάχος έχει στο πισινό της μία σχετικώς παχιά γυναίκα. Αυτό είναι αηδιαστικό, δεν είναι έτσι; Ναι, αλλά αν αυτό το βάρος το ξαναβάλουμε πίσω στο πισινό της Λιζ Τέηλορ θα μας πείραζε να το ακουμπήσουμε; Κάθε άλλο. Είναι άδικο.
Τρομοκρατούν τον κόσμο ότι το πάχος, η παχυσαρκία οδηγεί σε νόσους. Ποιες νόσους; Κοιτάξτε τι γίνεται στην Αμερική. Την εποχή που αυξήθηκε κατά 12% το βάρος πάλι η θνητότης έχει μειωθεί. Κι έχω και έναν άλλο πίνακα, τον επόμενο, που αποδεικνύει ακριβώς ότι τα καρδιαγγειακά νοσήματα πέφτουν παραλλήλως προς την αύξηση του βάρους. Τώρα, πώς και γιατί, αυτό δεν το λέει κανένας, αλλά μην το παίρνετε έτσι. Είναι τι συμφέρει τη βιομηχανία, γιατί πίσω απ’ όλα αυτά υπάρχει η βιομηχανία.
Η πιθανότης στον αιώνα μας να πέσει η θερμοκρασία είναι τόση όση και να αυξηθεί η θερμοκρασία. Αλλά επειδή για την αύξηση της θερμοκρασίας ενοχοποιούμε τη βιομηχανία, τους κεφαλαιούχους, τους πλουσίους κλπ, τρομοκρατούμε τις κυβερνήσεις και κερδίζουμε διάφορα πράγματα. Γι’ αυτό το λόγο και πάντοτε όλα είναι στην περιοχή που μπορούμε να κατηγορήσουμε τους ανθρώπους που έχουν σχέση με το κεφάλαιο.
Και τους παχύσαρκους τους έχουμε κάνει να μην μπορούν να φάνε, διότι τρώνε κρυφά, με την ιδέα ότι παχείς είναι αυτοί που τρώνε πολύ. Δεν είναι αλήθεια. Κοιτάξτε στην διαφάνεια από το διαγωνισμό που γίνεται κάθε χρόνο στη Ν. Υόρκη ποιος θα φάει πιο πολλά λουκάνικα. Ε, λοιπόν ο χοντρός ήρθε δεύτερος. 16 λουκάνικα μπόρεσε να φάει, ο αδύνατος μπόρεσε να φάει 60. Βλέπετε λοιπόν ότι δεν έχει τόση μεγάλη σχέση με το πόσο θα φας.
Το πάχος είναι εδώ και θα μείνει και καλό είναι να το πάρουμε απόφαση. Διότι δεν είναι ανάγκη πια να καταδικάζουμε σε εξορία όλο τον κόσμο. Μην ξεχνάμε ότι το φαί παράγει ευμορφίνες οι οποίες δίνουν απόλαυση. Οι παχύσαρκοι και οι χορτάτοι άνθρωποι είναι καλοπροαίρετοι. Οι δολοφόνοι και οι βιαστές είναι ως επί το πλείστον αδύνατοι, δεν είναι χοντροί. Να μπορούν οι άνθρωποι να ντυθούν όπως θέλουν, οι γυναίκες να βάλουν τις κόντρα ρίγες και ό,τι άλλο και να φύγει από πάνω μας η ιδέα ότι μία παχιά γυναίκα είναι κάτι το αποκρουστικό.
Ξέρετε το δράμα μιας παχιάς γυναίκας; Στερείται του δικαιώματος του ανδρός. Γιατί; Γιατί σκέφτεται ότι αυτός είναι ανώμαλος και δεν του αρέσω εγώ, του αρέσει το πάχος, ή είναι πονηρός, διότι θέλει να βρει μια γυναίκα η οποία θα είναι υποταγμένη με την ιδέα ότι βρήκε άνδρα ενώ δεν μπορούσε να βρει. Καιρός δεν είναι να ελευθερωθούν οι γυναίκες;
Στην Ελβετία ξέρετε, σ’ αυτή την αυστηρά χώρα, επιτρέπεται η διαφήμιση της πορνείας. Αν πάρετε λοιπόν μία από τις πιο σοβαρές εφημερίδες, θα δείτε δύο τουλάχιστον σελίδες με διαφημίσεις πορνό. Όλες λένε ότι έχουν στήθος και πισινό, άρα είναι κάτι το οποίο ζητάμε. Και νομίζω ότι το σωστό είναι, εάν υπάρχει αμοιβαιότης μεταξύ ανδρός και γυναικός, ο άνδρας, αν γλιστρήσει, από κάπου να έχει να πιαστεί.
Ευχαριστώ πάρα πολύ.
Επειδή, συνεχίζω να τελειώνω με κάποιο μικροανέκδοτο, θα μου το συγχωρήσετε να σας το πω. Συνέβη στο πρώτο νεκροταφείο Αθηνών.
Ένας φύλακας παρατήρησε ότι μία κυρία κατά το βραδάκι πήγαινε και καθότανε σ’ ένα τάφο και κάπνιζε 2-3 τσιγάρα. Την είδε μία φορά, την είδε δεύτερη, την τρίτη τη πλησίασε και της είπε: «Κυρία μου, δεν είναι πως απαγορεύεται αυτό, αλλά μου εξηγείτε γιατί το κάνετε;» Του λέει: «Είναι ο τάφος του ανδρός μου και πέθανε προ 15 ημερών». «Και λοιπόν;» τη ρωτάει ο φύλακας. Και η γυναίκα του απαντά: «Λέει επάνω ότι αυτή η κωλάθρα και νεκρούς θ’ αναστήσει. Δοκιμάζω».
Θα έχετε προσέξει σε όλα τα συνέδρια μόλις εμφανιστεί ο μπουφές, σταματάνε τη συζήτηση. Και θυμάμαι το μακαρίτη το Γαρδίκα με τον οποίο είχαμε βρεθεί σ’ ένα συνέδριο και του λέω «Θα πλησιάσουμε να φάμε τίποτα;» Με κοιτάει και λέει «Ποιος έχει την όρεξη να διασπάσει πυκνούς κήπους ευηπρώκτων Αθηναίων;»
