Από τις αρχές του 2011, η Ελλάδα βιώνει μία άνευ προηγουμένου εξάπλωση του HIV στους χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών (ΧΕΝ) στο κέντρο της Αθήνας, η οποία άγγιξε το 1500% στο τέλος του έτους. Να σημειώσουμε ότι τα προηγούμενα χρόνια ο αριθμός των μολύνσεων στους χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών ήταν εξαιρετικά μικρός (10 – 15 ανά έτος). Η επιδημία, η οποία σύμφωνα με ειδικές μοριακές μελέτες της έδρας Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών φαίνεται να σχετίζεται με στελέχη του HIV που κυκλοφορούσαν σε χώρες τις Ασίας, συνεχίζεται καθώς στο πρώτο τετράμηνο έχουν δηλωθεί 115 μολύνσεις στους ΧΕΝ, γεγονός που σημαίνει ότι στο τέλος του 2012 μπορεί να έχουν ξεπεράσει τις 300, δηλαδή να έχουμε νέα δραματική αύξηση.
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε, όμως, ότι αυτό που συμβαίνει τώρα στους τοξικομανείς είναι το αποτέλεσμα πλημμελών πολιτικών τα προηγούμενα χρόνια όπου τόσο οι αποστειρωμένες σύριγγες/βελόνες που μοιράζονταν όσο και η πρόσβαση στις μονάδες υποκατάστασης ήταν ανεπαρκείς και πολύ κάτω από τα προτεινόμενα όρια των Ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών. Από την πρώτη στιγμή δόθηκε εντολή στο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. να ενεργοποιηθεί προκειμένου να διαπιστωθεί η έκταση του προβλήματος με επιστημονικά τεκμηριωμένες μεθόδους. Παρά δε τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα μας, προχωρήσαμε σε πρωτοφανείς παρεμβάσεις πρόληψης με ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού μέσω και προσωπικών παρεμβάσεων στα ΜΜΕ αλλά κυρίως με την συνεχή παρουσία των κινητών μονάδων του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. στο κέντρο της Αθήνας, οι οποίες έχουν εξετάσει και ενημερώσει από το Σεπτέμβριο του 2011 περισσότερα από 24.000 άτομα ειδικών ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων.
Επίσης, λάβαμε ειδικά μέτρα για τον πληθυσμό των ΧΕΝ, όπως η ελεύθερη διανομή μεγάλου αριθμού καθαρών βελονών/συριγγών και η μεγάλη αύξηση του αριθμού των τοξικομανών που πλέον έχουν πρόσβαση στις μονάδες υποκατάστασης στα νοσοκομεία. Έτσι ενώ τον Σεπτέμβριο του 2011 οι μονάδες του ΟΚΑΝΑ στην Αττική ήταν 7 και εξυπηρετούσαν περίπου 2.000 άτομα, τον Απρίλιο του 2012 οι μονάδες έχουν γίνει 26 και καλύπτουν συνολικά 2.820 χρήστες.
Σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και τις οδηγίες των αρμόδιων επιστημονικών φορέων, ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. και ΟΚΑΝΑ, οι χρήστες ουσιών που εκδίδονται μπορεί να αποτελέσουν τη γέφυρα για την είσοδο του HIV στο γενικό πληθυσμό. Για το λόγο αυτό προχωρήσαμε σε εκτεταμένους ελέγχους των εκδιδόμενων ατόμων με σκοπό, αφενός την παροχή θεραπείας στα άτομα αυτά ώστε να περιορίσουμε τη μεταδοτικότητά τους, αφετέρου να ενθαρρύνουμε τον έλεγχο των συμπολιτών μας που προβαίνουν σε απροφύλακτες επαφές, οι οποίες ενδεχομένως αντανακλούν την αποτυχία των εκστρατειών ενημέρωσης τα προηγούμενα χρόνια.
Από την πρώτη στιγμή όλοι οι αρμόδιοι διεθνείς οργανισμοί (ECDC, EMCDDA, WHO, UNAIDS) ενημερώθηκαν από το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) αντιλαμβανόμενο τη σοβαρότητα του προβλήματος θα επισκεφθεί τη χώρα μας 28-29 Μαΐου για επιτόπια αξιολόγηση του κινδύνου (risk assessment), εν όψει της συνάντησης υψηλού επιπέδου, την οποία έχω συγκαλέσει για την 21η Ιουνίου στην Αθήνα.
Δυστυχώς, οι καρποί των πολιτικών δημόσιας υγείας σε ένα νόσημα με μεγάλο χρόνο επώασης, όπως το AIDS, δεν φαίνονται άμεσα. Εμείς ζούμε την αποτυχία των επιλογών των παλαιότερων ετών, ενώ οι δικές μας εντατικές προσπάθειες για την αποτροπή της εισόδου του HIV στο γενικό πληθυσμό θα φανούν αργότερα και θα μας δικαιώσουν.
