Τα νεότερα περί Οστεοπόρωσης σε μία σελίδα

Οστεοπόρωση (Osteoporosis)
Δρ. Χαράλαμπος Γκούβας, Ορθοπεδικός Χειρουργός

Οστεοπόρωση είναι νόσος του μεταβολισμού των οστών, που τα καθιστά κούφια σε Ασβέστιο και εύθραυστα, οπότε ο ασθενής υφίσταται κίνδυνο παθολογικών καταγμάτων. Οι λέξεις «Οστεοπενία» και «Οστεοπόρωση», αφορούν την ίδια ασθένεια, σε διαφορετικές βαθμίδες βαρύτητας, ανάλογα με τον στατιστικό δείκτη TSCORE, στην εξέταση DEXA (Μέτρηση Οστεικής Πυκνότητας). Έτσι, προς αποφυγήν σύγχυσης στους ασθενείς, ισχύουν βάσει της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας τα εξής:
(α) Ο ασθενής είναι Υγιής  όταν έχει στατιστικό δείκτη Τscore από (-1) και άνω:
(β) O ασθενής έχει  Οστεοπενία όταν έχει Τscore από (-1) έως (-2,5):
(γ) Ο ασθενής έχει   Οστεοπόρωση όταν έχει Tscore από (-2,5) και κάτω: Οι περιπτώσεις β και γ απαιτούν φαρμακευτική θεραπεία. Η εξέταση DEXA πρέπει να γίνεται στο ΙΣΧΙΟ κατά προτίμηση.

Το Αίτιο της οστεοπόρωσης: H Οστεοπόρωση είναι πολυπαραγοντική νόσος. Το αίτιο της Οστεοπόρωσης είναι περίπου 90% γονίδιο (υπό έρευνα) και το υπόλοιπο 10% άλλοι 30 εξωτερικοί παράγοντες, όπως ηλικία, εμμηνόπαυση, δυσαπορρόφηση ασβεστίου, μειωμένη άσκηση, κάπνισμα, κλπ. Η άποψη «Ολες οι γριές και οι γέροι έχουν Οστεοπόρωση» είναι λάθος. Οστεοπόρωση με Τscore <2,5 έχουν ΜΟΝΟ το 30-40% από τις ηλικιωμένες κυρίες και το 20% των ηλικιωμένων κυρίων. Σπάνια υπάρχει και οστεοπόρωση σε νέα άτομα.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Θεραπεία χρειάζεται όταν το Tscore είναι μικρότερο του (-1). Η θεραπεία της οστεοπενίας και της οστεοπόρωσης, βασίζεται στα φάρμακα, και την άσκηση, και είναι απαραίτητη για την πρόληψη παθολογικών καταγμάτων, και πρέπει να περιέχει 2-3 φάρμακα, δηλαδή ένα ΒΑΣΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟ + Βιταμίνη D3 (Αλφακαλσιδόλη) + Ασβέστιο (αν η διατροφή δεν είναι πλήρης). Η διάρκεια της θεραπείας πρέπει να καθορίζεται από τον γιατρό. Πάντα απαιτείται ένα πρωτεύον φάρμακο. Σκέτη θεραπεία με Ασβέστιο και Βιταμίνη D3 ΔΕΝ υπάρχει στη βιβλιογραφία, είναι ανεπαρκής, και πιθανολογείται ότι ίσως «κάνει πέτρες στα νεφρά» και προάγει την αθηροσκλήρυνση των στεφανιαίων αγγείων. Σύμφωνα με νέες απόψεις, αν ο ασθενής παίρνει Αλφακαλσιδόλη (ενεργός Βιταμίνη D3), τότε το Ασβέστιο, μπορεί να καταργηθεί αν ο ασθενής καλύπτεται από γαλακτοκομικά κλπ προϊόντα με ασβέστιο, δηλαδή αν διατρέφεται ισοροπημένα (3 μερίδες γαλακτοκομικών ημερησίως). Η επιλογή φαρμάκων από τον Ορθοπεδικό χρειάζεται σκέψη: Εξαρτάται από τη βαρύτητα του ελλείμματος, από την ηλικία και από το φύλο του ασθενούς αλλά και από την καλή ή κακή πορεία της θεραπείας. Η διάρκεια της θεραπείας είναι συνήθως 3 χρόνια αλλά καθορίζεται από τον κλινικό γιατρό.

Διαθέσιμα φάρμακα: Σήμερα τα ΒΑΣΙΚΑ φάρμακα για την οστεοπόρωση είναι τα εξής:  LIVIAL (Tibolone), ΕVISTA (Raloxifen), CONBRIZA (Bazedoxifene), DECA DURABOLIN (Nandrolone Decanoate), FOSAMAX (Aledronate), FOSAVANCE (Aledronate +D3), ACTONEL (Residronate), BONVIVA (Ibardonate), PROTELOS (Strodium ranelate),  FORSTEO (Teritaparide), PROLIA (Denosumab). Tα συνήθη σκευάσματα Ασβεστίου και Βιταμίνης D3 είναι:  ONE ALPHA (Alphacalcidol), CALCIUM (Ασβέστιο), MEGA CALCIUM, BODYCALCIN, IDEOS, NATECALD3, CALCIORAL, and CALCIORAL D3.

Πρόληψη – Διατροφή: Το μόνο που μπορεί κανείς να κάνει για να προλάβει την οστεοπόρωση είναι να αθλείται στην παιδική και εφηβική ηλικία και να τρώει γαλακτερά. Στους ενήλικους, προληπτική θεραπεία με ασβέστιο και άσκηση ΔΕΝ εξασφαλίζει καθόλου καλά αποτελέσματα. Στις γυναίκες της εμμηνόπαυσης αν θέλουν να μην αναπτύξουν Οστεοπόρωση υπάρχουν δύο λύσεις, είτε να πάρουν Evista, Livial, Conbriza, είτε να πάρουν Alfacalcidol 1μg ημερησίως. Το Alfacalcidol (One Alpha) μπορούν να παίρνουν προληπτικά και οι άνδρες τρίτης ηλικίας για πρόληψη Οστεοπόρωσης. Τα αποτελεσματικότερα και πρακτικότερα στη χρήση φάρμακα θεραπείας σήμερα είναι PROTELOS, FOSAMAX και PROLIA και ως δευτερεύον η Aλφακαλσιδόλη (One Alpha, AostinD3). Η διατροφή του ασθενούς με Οστεοπόρωση πρέπει να είναι ποικίλη – ισορροπημένη, με αρκετά γαλακτοκομικά προϊόντα έστω και αποβουτυρωμένα. Τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια, όπως και το μαύρο ψωμί ολικής αλέσεως κάνουν καλό. Επίσης καλό κάνουν τα ψάρια. Τα πολλά κόκκινα κρέατα πρέπει να αποφεύγονται όπως πρέπει να αποφεύγονται και οι πολλοί καφέδες γιατί δεσμεύουν ασβέστιο και το αποβάλλουν στα ούρα.

Κάθε πότε μετράμε Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας DEXA: “Οι επαναληπτικές μετρήσεις DEXA, πρέπει να γίνονται με χρονικά μεσοδιαστήματα ως εξής:
* Κάθε  15 χρόνια για γυναίκες με φυσιολογική οστική πυκνότητα ή ήπια οστεοπενία,
* Κάθε  5 χρόνια για γυναίκες με μέση οστεοπενία, και
* Κάθε  1 έτος για γυναίκες με προχωρημένη οστεοπενία (οστεοπόρωση)
(Εργασία χρηματοδοτημένη από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ): Margaret L. Gourlay, et al: “Bone-Density Testing Interval and Transition to Osteoporosis in Older Women”, New England Journal of Medicine 2012; 366:225-233, January 19, 2012.