Με την ανεργία να «καλπάζει» και τις εισφορές προς τα ασφαλιστικά ταμεία να μειώνονται, εύλογα προκύπτει το ερώτημα για το τι μέλλει γενέσθαι στον χώρο της Υγείας. Ενας ειδικός στο θέμα δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Το ελληνικό σύστημα υγείας θα έχει μία επιπλέον δύσκολη διετία, τονίζει ο ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και Πολιτικής Υγείας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ κ. Μαρκ Ρόμπερτς. Ο καθηγητής, ο οποίος επισκέφθηκε τη χώρα μας και μίλησε στο «Βήμα» στο περιθώριο εκδήλωσης για τη μεταρρύθμιση του χρηματοδοτικού μοντέλου του ελληνικού συστήματος υγείας υπό την αιγίδα του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας, επισημαίνει ότι θα καταστούν αναγκαίες πρόσθετες μεταρρυθμίσεις και στέκεται ιδίως στα νοσοκομεία, τα οποία χρήζουν ανάγκης βελτίωσης του μάνατζμεντ.
Kύριε Ρόμπερτς, πώς αξιολογείτε το σύστημα υγείας της Ελλάδας;
«Η αίσθησή μου είναι ότι το ελληνικό σύστημα υγείας βρίσκεται σε μια μετάβαση. Ανδρώθηκε τα προηγούμενα χρόνια που ήταν ανθηρά για την Ελλάδα, κάτι το οποίο συμβάδιζε με τη γενικότερη κατάσταση στη χώρα, τώρα καλείται να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Γενικότερα για την οικονομία στην Ελλάδα πιστεύω ότι θα αναπτυχθεί σιγά-σιγά. Θα αυξηθεί η εσωτερική ζήτηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης και αυτό με τη σειρά του θα έχει επίπτωση και θετική επίδραση στην οικονομία της χώρας, κυρίως μέσω του τουρισμού. Παράλληλα, η νέα κυβέρνηση συνεργασίας στη Γερμανία δημιουργεί έδαφος για βελτίωση της κατάστασης. Θεωρώ ότι θα αρχίσει να υποστηρίζει τις ελληνικές θέσεις για σταδιακή έξοδο της χώρας από την κρίση».
Δηλαδή τα δύσκολα πέρασαν και για τον τομέα της Υγείας;
«Ειδικά ο τομέας της Υγείας στην Ελλάδα θα έχει μία ακόμη δύσκολη διετία. Θα χρειαστούν πρόσθετες μεταρρυθμίσεις, η εφαρμογή των οποίων είναι πιθανόν να αποτελέσει αντικείμενο πολιτικών τριβών και διαπραγματεύσεων».
Τι είδους μεταρρυθμίσεις;
«Είναι προφανές ότι ο επόμενος τομέας στον οποίο πρέπει να γίνουν αλλαγές είναι ο νοσοκομειακός. Βέβαια, κάθε μείωση σε κέντρο κόστους οδηγεί παράλληλα σε μείωση του εισοδήματος ενός εταίρου στον χώρο της Υγείας και εκεί έγκειται η δυσκολία για την οποιαδήποτε μεταρρύθμιση. Ωστόσο θεωρώ ότι πρέπει να βελτιωθεί το μάνατζμεντ των νοσοκομείων, να λειτουργούν οι διοικητές με πιο managerial κριτήρια και να είναι πιο πειθαρχημένοι αν όντως επιθυμούν να διοικούν σωστά τα νοσοκομεία τους. Ο μάνατζερ πρέπει να έχει πρόγραμμα, στόχους, διαφορετικά είναι “τυφλός”. Επίσης θεωρώ ότι πρέπει να αλλάξει το σύστημα τιμολόγησης νοσηλίων προς αποζημίωση, προς μια πιο απλοποιημένη διαδικασία. Παράλληλα η διαδικασία αποζημίωσης πρέπει να γίνεται στη βάση κινήτρων προς τα ίδια τα νοσοκομεία και κατ’ επέκταση στους λειτουργούς τους, προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Τα Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια (ΚΕΝ) δεν είναι πανάκεια. Ο όρος ΚΕΝ από μόνος του δεν λέει τίποτα. Ο τρόπος με τον οποίο θα αναπτυχθούν και θα προσαρμοστούν στο ελληνικό περιβάλλον θα καθορίσει και την αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος».
Είστε υπέρ της ιδιωτικοποίησης των νοσοκομείων;
«Δεν είμαι από τους ανθρώπους που απαντούν με ένα “ναι” ή ένα “όχι”. Ολα είναι καλά ή κακά από το πώς τα χειρίζεται μια κυβέρνηση. Ο τρόπος διοίκησης είναι αυτός που θα καθορίσει την επιτυχία. Για παράδειγμα, στην Κίνα, όταν επιχειρήθηκε μερική διείσδυση του ιδιωτικού τομέα στις δημόσιες δομές, παρατηρήθηκε εκτίναξη του φαινομένου της προκλητής ζήτησης. Ολοι σκέφτονταν πώς θα βγάλουν περισσότερα χρήματα, οπότε αυξήθηκε η συνταγογράφηση, αυξήθηκαν οι μαγνητικές και οι αξονικές τομογραφίες, και το τελικό αποτέλεσμα ήταν να χαθεί ο έλεγχος με την κυβέρνηση να προσπαθεί να τον ανακτήσει. Αντίθετα, στη Μαλαισία η όλη αλλαγή έγινε με έναν πιο δομημένο τρόπο και η μερική συνύπαρξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα εξελίσσεται ομαλά».
Πιστεύετε ότι το κράτος πρέπει να επενδύει στην καινοτομία;
«Ούτε εδώ μπορώ να απαντήσω με ένα απλό “ναι” ή “όχι”. Η μαγική λέξη στη συγκεκριμένη ερώτηση είναι “αποτελεσματικότητα”. Αν ήμουν υπουργός, θα επέλεγα να αποζημιώνω τις υπηρεσίες υγείας με βάση την αποτελεσματικότητα. Αν ένα φάρμακο αποδεικνύεται αποτελεσματικό και συμφέρον για το σύστημα υγείας, δεν βλέπω γιατί να μην αποζημιώνεται. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι μεγάλες χώρες, όπως η Γερμανία, η Βρετανία, επενδύουν πολλά σε αυτόν τον τομέα, δηλαδή της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας. Εσείς ως μικρότερη χώρα θα μπορούσατε να δείτε τι κάνουν σε αυτές τις χώρες και να υιοθετήσετε τρόπους λήψης αποφάσεων. Αυτό που πρέπει να πούμε πάντως είναι ότι η εκτόξευση της φαρμακευτικής δαπάνης που παρατηρήθηκε στην Ελλάδα ως το 2009 ενήργησε αποτρεπτικά και φοβικά για τις Αρχές στο να εγκρίνουν νέα φάρμακα. Τα είδαν ως μέρος της δαπάνης. Ωστόσο το νέο φάρμακο αποτελεί σημαντική επένδυση για το σύστημα υγείας συνολικά. Μακροπρόθεσμα θα ωφελήσει το σύστημα υγείας, καθώς προσφέρει σημαντική εξοικονόμηση και βεβαίως θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών».
Μια που μιλάμε για τη φαρμακευτική δαπάνη, η οποία έχει μπει στο στόχαστρο όλων των κυβερνήσεων, θεωρείτε ότι πρέπει να είναι συνδεδεμένη με το ΑΕΠ;
«Τέτοια απόφαση δεν είναι η ενδεδειγμένη. Για παράδειγμα η Νότιος Αφρική χρειάστηκε να αυξήσει τη φαρμακευτική δαπάνη για να αντιμετωπίσει τα αυξημένα περιστατικά του AIDS. Αντίστοιχα, στις χώρες του Κόλπου, όπου πάνω από το 40% του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από διαβήτη, η δαπάνη προσαρμόστηκε ανάλογα. Επομένως δεν πρέπει να στεκόμαστε σε αριθμητικούς δείκτες. Το βέλτιστο ποσοστό δαπάνης για μια χώρα σχετίζεται αμιγώς με δημογραφικά και επιδημιολογικά κριτήρια».
Το τρίο της επιτυχίας
Το καλύτερο ΕΣΥ και ο «εργατικός» υπουργός
Ποια χώρα πιστεύετε ότι έχει το καλύτερο σύστημα υγείας;
«Πώς να απαντήσω με μία λέξη; Μπορώ να σας πω όμως ότι ένα καλό σύστημα υγείας πρέπει να έχει τρία στοιχεία: προσβασιμότητα, αποτελεσματικότητα, ικανοποίηση. Το ιαπωνικό σύστημα είναι καλό σε ό,τι αφορά την πρόσβαση των πολιτών αλλά τρομερά ακριβό. Βέβαια, επειδή οι Ιάπωνες ως λαός έχουν διαφορετική κουλτούρα, θεωρώ ότι το σύστημά τους δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει σε άλλες χώρες. Το σύστημα υγείας της Βρετανίας είναι αποτελεσματικό, ενώ τον τρίτο παράγοντα, αυτόν της ικανοποίησης των πολιτών, τον συναντάς στη Γαλλία. Επίσης το σύστημα της Γερμανίας, όπου εφαρμόστηκαν τα θεραπευτικά πρωτόκολλα προ δεκαετίας. Αλλη χώρα που έχει κάνει καλή δουλειά είναι η Τουρκία, η οποία πέτυχε μείωση της βρεφικής και της μητρικής θνησιμότητας. Εκεί κάποιες περιοχές είχαν τεράστιο πρόβλημα».
Το βράδυ της Πέμπτης συναντηθήκατε με τον έλληνα υπουργό Υγείας. Τι συζητήσατε;
«Γενικά για τη μεταρρύθμιση, την πρωτοβάθμια περίθαλψη… Πρέπει πάντως να σας πω ότι είναι ενδιαφέρων άνθρωπος. Και πιστέψτε με, έχω γνωρίσει πολλούς υπουργούς Υγείας από πολλές χώρες χωρίς να μπορώ να κάνω αυτόν τον χαρακτηρισμό. Το σημαντικό όμως είναι – πέρα από την επιφάνεια – ότι συζητώντας μαζί του κατάλαβα πως δουλεύει σκληρά και ότι, τουλάχιστον, προσπαθεί».
http://www.tovima.gr/
