Ο άκρος πόδας δέχεται το μεγαλύτερο φορτίο του ανθρώπινου οργανισμού με αποτέλεσμα να θεωρείται μια δομή που φέρει συχνούς τραυματισμούς. Πιο συχνές διαταραχές του άκρου πόδα θεωρούνται το διάστρεμμα της ποδοκνημικής άρθρωσης, ρήξεις αχιλλείου τένοντα, τα κατάγματα κόπωσης, η παρουσία άκανθας και η πελματιαία απονευρωσίτιδα. Η πελματιαία περιτονία είναι μια πυκνή ινώδης ταινία συνεκτικού ιστού που ξεκινά από την πτέρνα και εκτείνεται έως την κάτω επιφάνεια των κεφαλών των πέντε μεταταρσίων. Η πελματιαία απονεύρωση αποτελεί το κεντρικό τμήμα της πελματιαίας περιτονίας, η οποία βρίσκεται συνεχώς υπό τάση ώστε να διατηρείται η ποδική καμάρα. Στην περίπτωση που η απονεύρωση είναι βραχυσμένη έχουμε υψηλή καμάρα (κοιλοποδία) ενώ αν είναι χαλαρή έχουμε χαμηλή καμάρα (πλατυποδία) (Delittoetal, 2008).
Η φλεγμονώδης αντίδραση της έκφυσης της πελματιαίας περιτονίας ονομάζεται πελματιαία απονευρωσίτιδα (Αμπατζίδης, 2003). Θεωρείται σύνδρομο υπέρχρησης και είναι η πιο συχνή διαταραχή του άκρου πόδα τόσο σε αθλητές (ιδιαίτερα σε δρομείς και άλτες) όσο και σε μη-αθλητές και απαιτεί θεραπευτική προσέγγιση. Στα σύνδρομα υπέρχρησης δεν υπάρχει άμεσος τραυματισμός των ιστών αλλά τα συμπτώματα πόνου είναι αποτέλεσμα έντονης χρήσης του συγκεκριμένου.(Rommeetal, 2001; Riddleetal, 2003; Dunnetal, 2004; Roxas 2005; McPoiletal, 2005; Irvingetal, 2006; Hossainetal, 2011; Tarihianetal, 2012).
Παράγοντες κινδύνου θεωρείται ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ> 3kg/m2), η πολύωρη ορθοστασία, οι επαναλαμβανόμενες και βίαιες διατάσεις της πελματιαίας περιτονίας, το μειωμένο εύρος τροχιάς των ραχιαίων καμπτήρων της ποδοκνημικής άρθρωσης. Ενοχοποιητικοί παράγοντες θεωρούνται και οι εμβιομηχανικές διαταραχές του άκρου πόδα όπως ο έντονος πρηνισμός της υπαστραγαλικής άρθρωσης και η ανεπαρκής στήριξη της πτέρνας. Η παρουσία άκανθας στην πτέρνα φαίνεται να συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση της πελματιαίας απονευρωσίτιδας (Goff & Grawford, 2011; Delittoetal, 2008; Brukneretal., 2007; Irvingetal,2006; Riddleetal, 2003).
Άτομα με διάγνωση πελματιαίας απονευρωσίτιδας παρουσιάζουν πόνο που ξεκινά από την πτέρνα προς την έκφυση, υπαισθησία στην έξω μοίρα του πέλματος, πρωινή Δυσκαμψία και χωλότητα, πόνο κατά τη βάδιση στις μύτες και στις πτέρνες, ευαισθησία ή πόνος κατά την πίεση και μειωμένη μυϊκή λειτουργική ικανότητα (Delittoetal, 2008; Alvarez-Nemegyei & Canoso, 2006; Αμπατζίδης, 2003; Buchbinde2004; Cole et al, 2005; Barrett, 1999).
Αφού προηγηθεί ιατρική διάγνωση και αντιμετώπιση ακολουθεί το φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα αποκατάστασης. Για την οργάνωση του προγράμματος απαιτείται σχολαστική φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση για τον εντοπισμό των ελλειμμάτων. Στόχοι του Φυσικοθεραπευτή είναι η μείωση του πόνου και η αύξηση της λειτουργικότητας του άκρου πόδα. Η επίτευξη αυτών των στόχων επιτυγχάνεται μέσω τριών φυσικοθεραπευτικών μεθόδων. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι Φυσικοθεραπευτές είναι η Κινησιοθεραπεία, τα Φυσικά Μέσα και τα Βοηθητικά Μέσα.
Στην κατηγορία της Κινησιοθεραπείας ανήκουν:
1. οι ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ του γαστροκνημίου, του υποκνημιδίου, της πελματιαίας περιτονίας και του αχίλλειου τένοντα. Με την μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται ευθυγράμμιση και αύξηση της ελαστικότητας των ιστών του μυοτενόντιου συνόλου καθώς και μείωση το πόνου. (Imamura et al, 1996; Gilland and Kieebzak, 1996; Buchbinder et al, 2002; DiGiovanni et al, 2003; Roxas, 2005; Delittoetal, 2006; DiGiovanni et al, 2006; Hyland et al, 2006 ; Zanon et al, 2006; Radford, 2007; Rompe et al, 2007 ; Neufeld and Cerrato, 2008; League, 2008;Harris, 2008; Brantingham et al, 2009; Greve et al, 2009; Yzet et al, 2009; Stratton et al, 2009; Glazer et al, 2009; Sharma and Loudon, 2010; Szabo et al, 2010; Salam and Elhafz, 2011; Thing et al, 2012; Daniels and Morrells, 2012; Creccoetal, 2013; Wuetal, 2013).
2. Η Εγκάρσια ΜΑΛΑΞΗ στην περιοχή της πελματιαίας περιτονίας ώστε να έχουμε ευθυγράμμιση των ιστών και αποσυμφόρηση της περιοχής (Delittoetal, 2009; Szaboetal, 2010; Thingetal, 2012; GoffandCrawford,2011).
3. Ασκήσεις ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ του πρόσθιου κνημιαίου και της πελματιαίας περιτονίας για αύξηση της λειτουργικότητας(Brantingham etal, 2009; Delittoetal, 2008; Clelandetal, 2009 ; Greveetal, 2009;Thingetal, 2012; Creccoetal, 2013).
4. ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ των δομών του άκρου πόδα και συγκεκριμένα προσθιοπίσθια κινητοποίηση 1ης ταρσομετατάρσιας άρθρωσης, οπίσθια ολίσθηση αστραγαλοπτερνικής, κινητοποίηση υπαστραγαλικής άρθρωσης, κινητοποίηση μαλακών ιστών σε πιθανή θέση παγίδευσης νεύρων και παθητική κινητοποίηση νευρικού ιστού για μείωση του πόνου και αύξηση του εύρους τροχιάς (Dananbergetal, 2000; Dananberg, 2004; Dimouetal, 2004; Kavcicetal, 2004; Delittoetal, 2009; Clelandetal, 2009; DanielsandMorrells, 2012).
Στην κατηγορία των Φυσικών μέσων ανήκουν:
1.ΠΑΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ στην περιοχή της πελματιαίας περιτονίας για μείωση των συμπτωμάτων (Szaboetal, 2010).
2.YΠΕΡΗΧΟΣσυχνότητας 1.0 Hz και έντασης 1.2 watts/cm² για την μείωση του πόνου (Zannonetal, 2006; Radford, 2007; Rompeetal, 2007 ;NeufeldandCerrato, 2008; League, 2008; Delittoetal, 2008; Greveetal, 2009; SalamandElhafz, 2011; Wuetal, 2013; Creccoetal, 2013)
3. ΚΡΟΥΣΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΗΧΟΣ (SCHOCKWAVE) 2000 παλμών, συχνότητας 6 ΗΖ και πίεσης 3MPa για την μείωση του πόνου και την αύξηση της λειτουργικότητας μέσω της διαδικασίας ανάπλασης νέου ιστού (Thiel, 2001; Ogden 2002 ; Hanupt et al, 2002; Haakeetal.2003; Gerdesmeyeretal, 2004;Wangetal, 2003; Ogdenetal.2004;
Theodoreetal, 2004; Speed, 2004; Thompsonetal, 2005; Buchbinderetal.2006;
Κudoetal 2006; Rompeetal, 2007; Gerdesmeyeretal, 2007; Delittoetal, 2008;
Greveetal, 2009; Thingetal, 2012; Leeetal, 2013; Creccoetal, 2013;Ilieva, 2013).
4. ΙΟΝΤΟΦΟΡΕΣΗ με Δεξαμεθανόζη για την μείωση του πόνου. (Gudemanetal 1997; ΟsborneandAllison, 2006).
Βοηθητικό ρόλο στην πλήρη αποκατάσταση εκτός από την κινησιοθεραπεία και τα φυσικά μέσα παίζουν οι ορθώσεις και η ανελαστική περίδεση (tape). Συγκεκριμένα:
1.ΟΡΘΩΣΕΙΣ με μαλακό/σκληρό πάτο, με τζελ/χωρίς τζελ για τη βελτίωση της εμβιομηχανικής θέσης του άκρου πόδα. Ειδικοί πάτοι με τρύπα στην περιοχή της πτέρνας καθώς και νάρθηκες νυκτός(Landorf et al 2006; Winemiller et al 2003; Lee et al, 2009; Thing et al, 2012; Chia et al, 2009; Ross et al, 2006; Hawke et al, 2006 ;
Stratton et al, 2009; Yze et al, 2009; Delitto et al, 2008)
2. Ανελαστικήπερίδεση TAPE γιατηβελτίωσητηςεμβιομηχανικήςθέσηςτουάκρουπόδα (Hyland et al, 2006; Randford et al, 2006; Salam and Elhafz, 2011; Delitto et al, 2008).
Συμπερασματικά αναφέρουμε ότι η πλήρης ιατρική διάγνωση και θεραπεία σε συνδυασμό με την φυσιοθεραπευτική αξιολόγηση και των συνδυασμό των παραπάνω φυσικοθεραπευτικών μεθόδων θα βοηθήσουν στην πλήρη αποκατάσταση ατόμων με πελματιαίας περιτονίτιδας.
Βενετία Χαραλαμποπούλου 1, Δρ. Φουσέκης Κων/νος 2
1. Φυσικοθεραπεύτρια- Κέντρο Αποκατάστασης <<ΠΑΛΛΑΔΙΟΝ>>
2. Φυσικοθεραπευτής- Καθηγητής Εφαρμογών Τμήματος Φυσικοθεραπείας Αιγίου
