Όλοι μας είμαστε σε κίνδυνο να αναπτύξουμε οστεοπόρωση καθώς μεγαλώνουμε, αλλά η χαμηλή οστική πυκνότητα & ο κίνδυνος για οστεοπορωτικά κατάγματα απαντώνται συνήθως σε μέσης ηλικίας μετεμμηνοπαυσιακές & ηλικιωμένες γυναίκες. Δε θα πρέπει να θεωρηθεί πως οι άντρες απαλλάσσονται από τη νόσο. Σε παγκόσμια κλίμακα 1 στους 5 άντρες (περισσότερο και από καρκίνο του προστάτη) προσβάλλονται από οστεοπόρωση.(Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης)
Τύποι Οστεοπόρωσης
Ο τύπος Ι εμφανίζεται σε σχετικά νέες γυναίκες σαν αποτέλεσμα πρόωρης εμμηνόπαυσης ή μετά από υστερεκτομή & καθιστά εύθραυστα τα σπογγώδη οστά (π.χ. σπονδυλική στήλη) με κύρια αιτία την έλλειψη οιστρογόνων. Ο τύπος ΙΙ ή γεροντική οστεοπόρωση προσβάλλει άντρες & γυναίκες, συνήθως μετά τα 70έτη ζωής & αφορά κυρίως τα φλοιώδη οστά (π.χ. μηριαίο οστό & τα περιφερικά οστά). Προκαλείται κυρίως από δευτερογενή υπερπαραθυρεοειδισμό.
Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται ως σιωπηλή νόσος, καθώς δεν είναι απαραίτητο να εμφανίζει συμπτώματα & συχνά διαγιγνώσκεται καθυστερημένα. Πρόσφατα στοιχεία του ΕΛΙΟΣ, δείχνουν ότι 1 στις 3 γυναίκες στην Ελλάδα, στα επόμενα 50 χρόνια θα διαγνωσθεί με οστεοπόρωση.
Παράγοντες που καθορίζουν την οστική μάζα
Κατά την διάρκεια της ζωής η οστική μάζα μεταβάλλεται. Η μέγιστη τιμή της, είναι μεταξύ του 25 & 35έτους & διατηρείται σταθερή μέχρι τα 45έτη & μετά σταδιακά μειώνεται. & κατ’ επέκταση τα οστά να γίνονται πιο εύθραυστα.
1. Διατροφή. Το ασβέστιο & η βιταμίνη D
2. Φυσική Δραστηριότητα. Η έντονα καθιστική ζωή
3. Συμπεριφοριστικοί παράγοντες (lifestyle). Το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ & καφεΐνης
4. Γενετικοί παράγοντες. Η φυλή, το φύλο, η κληρονομική προδιάθεση, η προχωρημένη ηλικία.
5. Διαταραχές των ορμονών. Ο άστατος καταμήνιος κύκλος, η πρώιμη εμμηνόπαυση, τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
6. Χρήση φαρμάκων. Τα γλυκοκορτικοστεροειδή
Χτίζοντας γερά οστά
Ο σκελετός μας αποτελείται από μέταλλα όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο και ο φώσφορος, που συνιστούν τη μάζα των οστών. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα συνεισφέρουν κατά 80% στη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου & βιταμίνης D & γι’αυτό η ημερήσια κατανάλωση 3 μερίδων γαλακτοκομικών, ενδεχομένως αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για την επιβράδυνση της απώλειας οστικής μάζας. Συνεπώς, η αύξηση στην κατανάλωση γάλακτος, σε συνδυασμό με παράλληλη αύξηση στην κατανάλωση φρούτων & λαχανικών, διασφαλίζει την πρόσληψη επαρκών ποσοτήτων συστατικών που είναι απαραίτητα για την οστική υγεία, αντίθετα με τη χορήγηση συμπληρώματος που ίσως να στοχεύει στην αποκλειστική αύξηση του ασβεστίου και βιταμίνης D.
Το ασβέστιο αποτελεί το βασικό στοιχείο του σκελετού & οπότε η επαρκής διαιτητική πρόσληψή του αυξάνει τη μάζα των οστών, ενώ η βιταμίνη D αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό ερέθισμα για την απορρόφησή του από τα οστά. Άλλο σημαντικό συστατικό που εμπλέκεται στην οστική υγεία είναι το νάτριο. Η αυξημένη πρόσληψη νατρίου από την διατροφή σχετίζεται άμεσα με υψηλή απέκκριση ασβεστίου από τα ούρα. Γι’αυτό συνιστάται η αποφυγή υπερβολικού αλατιού. Επιπλέον, η ελεγχόμενη κατανάλωση αλκοόλ & καφεΐνης θα πρέπει να αποτελούν μέρος του ημερήσιου διαιτολογίου.
Θρεπτικό συστατικό
Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη
Διατροφικές Πηγές 9 ως 50 έτη
51 ως >70 έτη
Ασβέστιο 1300 mg 1200 mg
Γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί)
Πράσινα Φυλλώδη λαχανικά (μπρόκολο, σπανάκι)
Μικρά ψάρια που τρώγονται με το κόκαλο
Βιταμίνη D 5 μg 10 μg
Εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί)
Αυγά, Συκώτι, Ιχθυέλαια
Η διατροφή επηρεάζει σημαντικά την αύξηση της οστικής μάζας στους πάσχοντες, συνεπώς η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης δίαιτας που συνδυάζεται με συστηματική ημερήσια άσκηση διάρκειας 30 λεπτών, ιδιαίτερα αυτής που περιλαμβάνει ήπιες μορφές σωματικής άσκησης, όπως περπάτημα, αερόβια άσκηση & άσκηση αντιστάσεων με μικρά βάρη, καθώς & η ελάττωση ή διακοπή του καπνίσματος, μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές για τη βελτίωση της οστικής & όχι μόνο υγείας.
Η οστεοπόρωση είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας με διαρκώς αυξανόμενη σημασία λόγω της αύξησης του πληθυσμού & του προσδόκιμου ζωής. Κατά συνέπεια λοιπόν αποτελεί μεγάλο πρόβλημα Δημόσιας Υγείας καθώς έχει κοινωνικές & οικονομικές προεκτάσεις & πρέπει να δοθεί μεγάλη σημασία στην ενημέρωση του κοινού.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΔΕΔΕ
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
MSc στην Κλινική Διατροφή
Απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων – Διατροφολόγων
Μέλος της Ένωσης Διαιτολόγων – Διατροφολόγων Ελλάδος
Κύπρου 1, 22100 Τρίπολη
Τηλ. 2710 232841, Κιν. 6948 583421
Email: vasodede@gmail.com
