Επάγγελμα γιατρός: Χρόνια να μελετάει για να περάσει στην ιατρική, χρόνια να μελετάει για να πάρει πτυχίο, χρόνια να μελετάει για να πάρει ειδικότητα, χρόνια να μελετάει για να ενημερώνεται για τις νέες εξελίξεις, χρόνια να μελετάει και να δουλεύει 12 και 13 και 14 ώρες τη μέρα. Και κάποια στιγμή κάνει οικογένεια. Αλήθεια πόσο ευτυχισμένες είναι οι σύζυγοι των γιατρών, ειδικά όταν και οι ίδιοι ή οι ίδιες δεν είναι γιατροί. Σας παρουσιάζουμε σήμερα μια μεγάλη έρευνα που αφορά στις προσωπικές σχέσεις των γιατρών και των συζύγων τους. Είναι ευτυχισμένες, ή βιώνουν μια δυστυχία και γιατί;
Οι προσωπικές σχέσεις των γιατρών για πολλές δεκαετίες αποτέλεσαν αντικείμενο πολλών αναλύσεων. Στις περισσότερες από αυτές επικρατούσε η άποψη ότι οι σχέσεις αυτές παρουσίαζαν πολλά προβλήματα, δεν χαρακτηρίζονται από ευτυχία και ικανοποίηση και είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να οδηγήσουν σε διαζύγιο, κυρίως λόγω της απαιτητικής φύσης της δουλειάς των γιατρών. «Δείξε μου ένα γιατρό που έχει ευτυχισμένη γυναίκα και εγώ αμέσως θα σου δείξω ένα άντρα που παραμελεί την δουλειά του» ήταν ένα παλιό αστείο το οποίο επιβεβαίωνε αυτή την πεποίθηση. Υπήρχαν όμως και μελέτες που αμφισβητούσαν αυτό το στερεότυπο.
Δεδομένα από μια προοπτική πληθυσμιακή μελέτη με 30 χρόνια παρακολούθησης σε περισσότερους από 1000 γιατρούς, έδωσε συνολική επίπτωση διαζυγίου μεταξύ των γιατρών 29%, ποσοστό ανάλογο και ίσως μικρότερο από εκείνο που παρατηρείται σε ζευγάρια άλλων επαγγελμάτων. Ας κρατήσουμε από την μελέτη αυτή την παρατήρηση ότι η υψηλότερη συχνότητα διαζυγίων παρουσιάστηκε μεταξύ των ψυχιάτρων (50%) και των χειρουργών(33%)!. Γενικά όμως οι περισσότερες μελέτες που ασχολούνται με τις προσωπικές σχέσεις των γιατρών, είναι μελέτες παλιές, τουλάχιστον 20-30 χρόνων, με αποτέλεσμα τα συμπεράσματά τους να αμφισβητούνται λόγω των σημαντικών δημογραφικών αλλαγών που έχουν συντελεσθεί τα τελευταία χρόνια. Άλλωστε, με λίγες μόνο εξαιρέσεις, στις μελέτες αυτές όλες οι πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα των σχέσεων των γιατρών, προέρχονταν από τους ίδιους τους γιατρούς και όχι από τους συζύγους/συντρόφους τους.
Έτσι λοιπόν προκειμένου να διερευνηθούν περαιτέρω οι προσωπικές σχέσεις των γιατρών στις ΗΠΑ, ολοκληρώθηκε από τον Dr.Shanafelt και συν. μια εθνική μελέτη δημοσιευμένη on line στο Mayo Clinic Proceedings (Μάρτιο 2013 88(3):216-225). Αρχικά λοιπόν (Ιούνιο-Ιούλιο 2011) εστάλη σε ένα εθνικό δείγμα γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων, ένα ερωτηματολόγιο με την τελευταία ερώτηση να ζητάει από αυτούς να δώσουν την ηλεκτρονική διεύθυνση του συζύγου/συντρόφου τους, προκειμένου να αποσταλεί σε αυτόν ένα ολοκληρωμένο ερωτηματολόγιο σχετικά με την σχέση του ζευγαριού. Φυσικά οι απαντήσεις ήταν ανώνυμες. Από τους 6377 γιατρούς που απάντησαν, 1644 έστειλαν την ηλεκτρονική διεύθυνση των συζύγων/συντρόφων τους.
Σε δεύτερο χρόνο (Αύγουστος 2011) εστάλη στους 1644 συζύγους/συντρόφους των γιατρών, ερωτηματολόγιο με δημογραφικές πληροφορίες (φύλο, ηλικία,εάν είχαν παιδιά και ηλικία των παιδιών, εάν εργάζονταν, σε τι δουλειά και πόσες ώρες την ημέρα, πληροφορίες σχετικά με το είδος και τον τρόπο δουλειάς του γιατρού), πληροφορίες για την σχέση του ζευγαριού, τον μέσο χρόνο που το ζευγάρι περνά μαζί την ημέρα καθώς και τον βαθμό ικανοποίησης από την σχέση. Ρωτήθηκαν επίσης εάν κατά τους τελευταίους 12 μήνες είχαν σκεφτεί σοβαρά την πιθανότητα να πάρουν διαζύγιο ή να διακόψουν την σχέση. Στο ερωτηματολόγιο αυτό απάντησαν 891 σύζυγοι/σύντροφοι, δηλαδή λίγοι παραπάνω από τους μισούς. Η μέση ηλικία των γιατρών ήταν 55 χρόνια και των συζύγων/συντρόφων 51 χρόνια. Από τους 891 συζύγους/συντρόφους οι 239 (27%) δηλαδή περίπου το 1/4, ήταν άντρες, ενώ 87% είχαν παιδιά. Εκ των συζύγων/συντρόφων: 57% δούλευαν εκτός σπιτιού, κατά μέσον όρο 40 ώρες την βδομάδα, ενώ οι γιατροί δούλευαν κατά μέσον όρο 55 ώρες την βδομάδα.
Στην μελέτη αυτή οι σύζυγοι/σύντροφοι των γιατρών που ρωτήθηκαν δήλωσαν υψηλού βαθμού ικανοποίηση από την σχέση τους με το 86,8% των συζύγων/συντρόφων να δηλώνουν ικανοποιημένοι και 55,4% εξαιρετικά ικανοποιημένοι από την σχέση τους με τον γιατρό σύντροφό τους. Τα ποσοστά αυτά είναι παρόμοια με τα ποσοστά που παντρεμένοι ενήλικες στις ΗΠΑ δηλώνουν ικανοποιημένοι από την σχέση τους όπως για παράδειγμα σε μια πρόσφατη μελέτη (Glenn et al A National Survey on Marriage in America. Germantown, MD: National Fatherhood Initiative; 2005).σε 1503 ενήλικες στο Τέξας των Η.Π.Α το 88% των συμμετεχόντων δήλωσαν απόλυτα ή πολύ ικανοποιημένοι από την σχέση τους.
Από την μελέτη του Dr.Shanafelt και συν. προέκυψε ότι ο πιο σημαντικός παράγων που προκαθορίζει την επιτυχία της σχέσης είναι ο μέσος όρος του χρόνου που το ζευγάρι περνάει μαζί κατά την διάρκεια της ημέρας. Φάνηκε λοιπόν ότι πάνω από 70% των συζύγων/συντρόφων που παιρνούσαν με τον γιατρό πάνω από 120 λεπτά την ημέρα ήταν εξαιρετικά ικανοποιημένοι από την σχέση, ενώ το ποσοστό αυτό ήταν λίγο περισσότερο από 20% όταν ήταν μαζί λιγότερο από 20 λεπτά την ημέρα. Δηλαδή φάνηκε ότι όσο αυξάνει ο χρόνος ημερήσιας συνύπαρξης του ζευγαριού, τόσο αυξάνει ο βαθμός ικανοποίησης που νοιώθει το ζευγάρι από την σχέση του.
Στον σχολιασμό της μεθοδολογίας της παρούσας μελέτης αναφέρονται διάφοροι περιορισμοί. οι οποίοι θα μπορούσαν να μειώσουν την αξιοπιστία των ευρημάτων. Μόνο ένας στους τέσσερεις γιατρούς που αρχικά ρωτήθηκαν έδωσε την ηλεκτρονική διεύθυνση του συντρόφου του. Μήπως λοιπόν έδωσαν ηλεκτρονική διεύθυνση μόνο όσοι γιατροί ήσαν ικανοποιημένοι από την σχέση τους και άρα το δείγμα δεν είναι αντιπροσωπευτικό των συζύγων/συντρόφων των γιατρών γενικά; Η μελέτη ήταν cross-sectional και άρα είναι δύσκολη η αιτιολογική συσχέτιση των ευρημάτων. Το ερωτηματολόγιο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η βαθμολόγηση της ικανοποίησης από την σχέση ήταν το κατάλληλο; Οι περισσότεροι ήσαν σε σχέση πάνω από 10 χρόνια ίσως λοιπόν τα ευρήματα να μην ισχύουν για μικρότερης διάρκειας σχέσεις. Δεν διερευνήθηκε η εμπειρία ομοφυλοφιλικών ζευγαριών.
Παρά τις διάφορες μεθοδολογικές δυσκολίες, το συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι οι σύζυγοι/σύντροφοι των γιατρών στις ΗΠΑ δηλώνουν υψηλού βαθμού ικανοποίηση από την σχέση τους με τους γιατρούς συντρόφους τους. Μιας και ο πιο σημαντικός παράγων που προκαθορίζει την επιτυχία της σχέσης είναι ο μέσος όρος του χρόνου που το ζευγάρι περνάει μαζί κατά την διάρκεια της ημέρας, φαίνεται ότι το να δημιουργήσει και να προστατέψει κανείς τον χρόνο που περνάει με τον σύντροφό του, αποτελεί σημαντικό συστατικό στην επιτυχία της σχέσης και έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνει τα αρνητικά αποτελέσματα που προκαλούν οι πολλές ώρες εργασίας και οι μεγάλες απαιτήσεις της δουλειάς ενός γιατρός.
Άραγε ποιά θα ήταν τα αποτελέσματα μιας τέτοιας μελέτης στην Ελλάδα;;; Θα ήταν ενδιαφέρον να το διαπιστώσουμε.
Β. Βιδαλάκη, ρευματολόγος
myoskeletiko@gmail.com
http://iatropedia.gr/articles/read/4087
