Εμφανέστατα φέτος, με πατρογονικά προσκυνήματα, φιλικές εξομολογήσεις σε ήσυχα συναπαντήματα και τάματα που προσδοκούν θαύματα αποχαιρετήσαμε και αυτόν τον Δεκαπενταύγουστο που έμοιαζε πιο προσηνής, πιο καταδεκτικός στα συναισθήματα, πιο ανοικτός στα ανταμώματα, πιο φιλικός στην εγγύτητα, ευπροσήγορος να αφουγκραστεί αγωνίες.
Βάλσαμο στην ξεχασμένη ύπαιθρο τα απόμακρα και μισοερημωμένα χωριά της Αρκαδικής ενδοχώρας, που συγκέντρωσαν πλήθος επισκεπτών, ντόπιων, κυρίως, αλλά και ξένων, που έδωσαν ζωή με την παρουσία τους στα πανηγύρια της Παναγιάς, στα διάσπαρτα ξωκκλήσια. Ευτυχώς, για φέτος, έλειψαν οι πολιτικοί μας από τις συνάξεις αυτές και μαζί τους οι διαρκείς και ανούσιες υποσχέσεις, παρέα με τις κατηγορίες εναντίον αλλήλων. Το έδαφος προσπάθησαν να καλύψουν κάποιοι επίδοξοι πολιτευτές, που μάλλον πέρασαν απαρατήρητοι. Αλλωστε, τι είχαν να πουν σε ένα εξοργισμένο και εξασθενημένο πολιτικό ακροατήριο; Πόση πειστικότητα μπορεί να εκλύει ο λόγος τους; Γι αυτό και η απουσία πολιτικών είναι εκείνη που φέρνει στη σκέψη μας τα λόγια του κυρ Αλέξανδρου των γραμμάτων σαν μάθαινε πως κατέφθασε για προσκύνημα στη Σκιάθο ο πρωθυπουργός, εν έτει 1892. Γράφει λοιπόν στους «Χαλασοχώρηδες»:
«Λέγω ότι λογίζομαι ως ευτύχημα το ότι δεν ανεφάνη τις εκ των λεγομένων επιφανών πολιτευτών εις τας νήσους ταύτας. …. Ο Θεός μάς ελυπήθη και δεν παρεχώρησε να γεννηθεί επιφανής τις εδώ, εσκλήρυνε δε την καρδίαν μας και δεν εδέχθημεν εισβολήν ξένου υποψηφίου. Ιλιγγιώ να φαντασθώ τι θα εγίνετο. Όλοι οι πορθμείς θα εγκατέλειπον τας λέμβους των, οι κυβερνήται θα έρριπτον έξω τα πλοία των, οι ναυπηγοί θα επετούσαν τα εργαλεία των και θα εζήτουν δημοσίας θέσεις. Διότι μη νομίσεις ότι η θεσιθηρία γεννάται μόνη της. Τα δύο κακά αλληλεπιδρώσιν. Η ακαθαρσία παράγει φθείρα και ο φθειρ παράγει την ακαθαρσίαν. Το τέρας το καλούμενον επιφανής τρέφει την φυγοπονίαν, την θεσιθηρίαν, τον τραμπουκισμόν, τον κουτσαβακισμόν, την εις τους νόμους απείθειαν. Πλάττει αυλήν εξ αχρήστων ανθρώπων, στοιχείων φθοροποιών, τα οποία τον περιστοιχίζουσι, παρασίτων, τα οποία αποζώσιν εξ αυτού, παχυνόμενα επιβλαβώς, σηπόμενα, ζωύφια βλαβερά, ύδατα λιμνάζοντα, παράγοντα αναθυμιάσεις νοσηράς, πληθύνοντα την ακαθαρσίαν. Ευτυχώς δεν υπήρξεν ενταύθα έδαφος κατάλληλον, διά να γεννηθεί το θρέμμα το καλούμενον επιφανής και ούτως απηλλάγημεν της τοιαύτης αθλιότητος μέχρι της ώρας. Η δωροδοκία δε την οποίαν βλέπεις τόσον γενικευμένην ως εκλογικόν όπλον, είναι κατ’ εμέ το μικρότερον κακόν. Όστις όμως δυσφορεί επί ταύτη ας μη μετέχει του εκλογικού αγώνος, μήτε ως εκλογεύς μήτε ως εκλέξιμος. «Κυάμων απέχεσθε…».
Και μπορεί ο ήρωας του διηγήματός μας, απογοητευμένος από την κατάσταση να προτρέπει σε αποχή, χρησιμοποιώντας τη ρήση «κυάμων απέχεσθαι», εμείς στεκόμαστε απέναντι, θεωρώντας πως η ενεργοποίηση των πολιτών και η δημιουργική συμμετοχή τους είναι ο μόνος τρόπος για να απαλλαγούμε από τους κάθε είδους «χαλασοχώρηδες».
Γιάννης Παπαμήτρος
