Μπροστά σε μία ανθρωπιστική κρίση και αντιμέτωποι με τον πιο δύσκολο χειμώνα των τελευταίων δεκαετιών βρίσκονται οι Γιατροί του Κόσμου, οι οποίοι καθημερινά βλέπουν ουρές ανθρώπων να συνωστίζονται έξω από τα πολυϊατρεία τους. Σε Αθήνα, Πέραμα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Χανιά η εικόνα είναι ίδια. Άνθρωποι καθημερινοί, συνταξιούχοι, άνεργοι, εργαζόμενοι με πολλά ένσημα στην πλάτη τους αφήνουν στην άκρη τις αναστολές και ζητάνε τη βοήθεια των ΓτΚ. Από ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μέχρι και τρόφιμα. Πλέον δεν υπάρχει ντροπή. Οι εποχές έχουν αλλάξει.
«Δεν μπορούσαμε να μείνουμε αμέτοχοι»
Οι Γιατροί του Κόσμου Ελλάδας ξεκίνησαν τη δράση τους πριν από 23 χρόνια με αποστολές σε αναπτυσσόμενες χώρες και εμπόλεμες περιοχές (Ιράκ, Αφγανιστάν, Παλαιστίνη, Τανζανία, Ουγκάντα κ.ά.). Παράλληλα, ήταν υπεύθυνοι για την υποδοχή προσφύγων και μεταναστών που ήρθαν στη χώρα μας για ένα καλύτερο αύριο. «Φροντίζαμε τους ανθρώπους που δεν είχαν πρόσβαση στο εθνικό σύστημα υγείας. Ήμασταν υπεύθυνοι για την ιατροφαρμακευτική κάλυψη των πολιτικών προσφύγων και μεταναστών. Ουσιαστικά είχαμε διπλό ρόλο. Προφυλάσσαμε τόσο τους ίδιους από διάφορες ασθένειες όσο και τη δημόσια υγεία της χώρας» λέει στην «Α» της Κυριακής η Ευγενία Θάνου, γενική διευθύντρια των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας.
Η κατάσταση όμως τα τελευταία δύο χρόνια άλλαξε δραματικά. «Ξεκινήσαμε για άλλο λόγο και αλλού βρεθήκαμε. Είδαμε ότι οι ανάγκες διαρκώς μεγαλώνουν, δεν μπορούσαμε να μείνουμε αμέτοχοι» εξηγεί η κ. Θάνου. Οι ΓτΚ έχουν αφήσει για την ώρα τη δράση τους στις αναπτυσσόμενες χώρες και επικεντρώνονται στην ελληνική κρίση.
«Έχει ξεκινήσει μία ανθρωπιστική κρίση»
«Οι αριθμοί αυξάνονται και οι ανάγκες των ανθρώπων ολοένα και μεγαλώνουν. Η ανεργία είναι μία αλυσίδα που συμπαρασύρει τα πάντα στο διάβα της. Στα πολυϊατρεία πλέον δεν έρχονται μόνο πρόσφυγες και μετανάστες αλλά και αρκετοί ανασφάλιστοι Έλληνες. Χαμηλοσυνταξιούχοι, μακροχρόνιοι άνεργοι και μικροεπιχειρηματίες που χρωστάνε στα ταμεία τους με αποτέλεσμα να βρίσκονται αποκλεισμένοι από το σύστημα υγείας και να μην μπορούν να έχουν μία πρωτοβάθμια ιατροφαρμακευτική κάλυψη.
Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο τα περιστατικά διαρκώς αυξάνονται. Έχει ξεκινήσει μία ανθρωπιστική κρίση, το βλέπουμε καθημερινά στα πολυϊατρεία» αναφέρει η κ. Θάνου. Οι αριθμοί μιλούν άλλωστε από μόνοι τους: Το 62% των ασθενών που εξυπηρετήθηκαν στο πολυϊατρείο της Θεσσαλονίκης των ΓτΚ, κατά τη διάρκεια των εννέα πρώτων μηνών του 2012, ήταν Έλληνες. Έλληνες ήταν και το 30% των ασθενών στα Χανιά, ενώ διπλάσιο σε σχέση με πέρσι το ποσοστό των Ελλήνων επωφελούμενων στην Αθήνα, ένα ποσοστό που ξεπέρασε το 20%.
Οι ασθενείς στο πολυϊατρείο του Περάματος, μιας γειτονιάς που γνωρίζει στο πετσί της τη φτώχεια και την ανεργία, αγγίζουν τους 5.000 για το διάστημα Ιανουάριος – Σεπτέμβριος 2012, όσοι δηλαδή ήταν συνολικά το 2011. Όπως άλλωστε αναφέρουν και οι ΓτΚ, η φτώχεια έχει πολλά πρόσωπα. Στα ιατρεία υπάρχουν άνθρωποι κάθε ηλικίας. Από βρέφη, πολλές φορές αφυδατωμένα, που έχουν ανάγκη εμβόλια, μέχρι και ηλικιωμένοι 90 χρόνων που αδυνατούν να πληρώσουν τη συμμετοχή στα φάρμακα. Με συντάξεις άλλωστε των 300 ευρώ, η ιατροφαρμακευτική κάλυψη θεωρείται περιττή πολυτέλεια. «Προτιμούν να διαθέσουν τα 30 ευρώ της συμμετοχής και να πάρουν ψωμί» εξηγεί η κ. Θάνου.
«Προσπαθούμε να αντέξουμε»
Κινητήριο γρανάζι στη μηχανή των ΓτΚ είναι οι εθελοντές και η αλληλεγγύη του απλού κόσμου, ο οποίος προσφέρει χρήματα από το υστέρημά του. «Χωρίς τους εθελοντές δεν θα μπορούσε να γίνει τίποτα. Οι εργαζόμενοι είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Αυτή τη στιγμή είναι ενεργοί 40 γιατροί, όλοι τους εθελοντές. Συνολικά οι εθελοντές ξεπερνούν τα 500 άτομα ενώ περιμένουν και αρκετοί στη λίστα» λέει η Ευγενία Θάνου.
Όσον αφορά τις πηγές εσόδων τους, είναι κατηγορηματική. «Δεν παίρνουμε χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Πηγές χρηματοδότησής μας είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων, η Ε.Ε. και εταιρείες με προγράμματα κοινωνικής ευθύνης . Τα περισσότερα χρήματα είναι από τον απλό κόσμο, τον συνταξιούχο. Οι ίδιοι άνθρωποι που πέρυσι μας βοηθούσαν, τώρα έρχονται και ζητάνε τη βοήθειά μας. Αν συνεχιστεί και αυξηθεί αυτό που βιώνουμε, δεν ξέρουμε κατά πόσο θα μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε και να προσφέρουμε στον κόσμο. Προσπαθούμε να αντέξουμε».
«Οι πόρτες μας είναι ανοιχτές σε όλους»
Οι Γιατροί του Κόσμου αρνούνται να διαχωρίσουν τους ασθενείς σε Έλληνες και ξένους. Απέναντι στο «μόνο για Έλληνες» των χρυσαυγιτών αντιπαραβάλλουν το «όπου υπάρχουν άνθρωπο». «Δεν επιλέγουμε ποιος θα έρθει, δεν διώχνουμε τον μετανάστη και τον πρόσφυγα. Βλέπουμε τον άνθρωπο, ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας και χρώματος, οι πόρτες μας είναι ανοιχτές σε όλους. Οι γιατροί έχουν δώσει έναν όρκο», σημειώνει η κ. Θάνου.
Εκτός από την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που παρέχουν, οι ΓτΚ διαθέτουν, μεταξύ άλλων, και ξενώνα υποδοχής αιτούντων άσυλο. Παρέχουν στέγαση, τροφή, είδη πρώτης ανάγκης καθώς επίσης ψυχολογική στήριξη και μαθήματα ελληνικών και αγγλικών. Από το 2011 μέχρι και σήμερα έχουν φιλοξενηθεί περίπου 130 άτομα, στην πλειονότητά τους αφγανικής καταγωγής.
«Τους χτυπάνε με μαχαίρια και σπασμένα μπουκάλια»
Γιατροί και εθελοντές βρίσκονται καθημερινά αντιμέτωποι με τα δεκάδες θύματα των ακροδεξιών και νεοναζιστικών ομάδων που αλωνίζουν ανενόχλητες στη χώρα. Τα ιατρεία των ΓτΚ αποτελούν το μοναδικό καταφύγιο για τους τρομαγμένους μετανάστες που στοχοποιούνται και βιώνουν καθημερινά την τυφλή βία. Οι καταγγελίες σοκάρουν. «Βγάζουν τις μπούρκες από τις γυναίκες και τις χτυπάνε», μας λέει μία γιατρός στο ιατρείο της Ομόνοιας, με τον κ. Υφαντή, επίσης γιατρό, να προσθέτει: «Είμαστε οι πρώτοι που τους βλέπουμε. Στο νοσοκομείο φοβούνται να πάνε καθώς πολλοί δεν έχουν έγγραφα και υπάρχει ο κίνδυνος της απέλασης».
Παράλληλα περιγράφει την εγκληματική συμπεριφορά των δραστών. «Υπάρχει μία πανομοιότυπη δράση νεαρών Ελλήνων τον τελευταίο καιρό. Νεαροί με μαχαίρια, ρόπαλα, σπασμένα μπουκάλια, ενίοτε και με τη συνοδεία μεγαλόσωμων σκύλων, αφού εντοπίσουν τα θύματα, ζητάνε νομιμοποιητικά έγγραφα, λες και είναι η ασφάλεια. Τους ρωτάνε από πού είναι και, μόλις απαντήσουν, ξεκινάει το ξύλο τη αρκούδας. Είναι κάτι που με έχει συγκλονίσει» σημειώνει ο κ. Υφαντής. «Είναι άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση σε καμιά δομή υγείας, αποκλεισμένοι από παντού”.
«Φοβάμαι να κυκλοφορήσω»
Τον τρόμο έζησε πριν από λίγες μέρες ο Αχμέτ από το Αφγανιστάν, ο οποίος είχε την ατυχία να συναντηθεί με μία ομάδα νεαρών ακροδεξιών. «Όλα έγιναν πολύ γρήγορα. Ήμουν στον Σταθμό Λαρίσης όταν ξαφνικά μου επιτέθηκε ένα άτομο. Προσπάθησα να αμυνθώ, αλλά πριν το καταλάβω όρμησαν και οι υπόλοιποι της παρέας, δήθεν για να μας χωρίσουν. Με χτυπούσαν με μίσος σε όλο το σώμα ενώ η αστυνομία που βρισκόταν ακριβώς απέναντι, απλώς παρακολουθούσε. Το μόνο που έκαναν ήταν να καλέσουν ασθενοφόρο».
Τα τραύματά του είναι ακόμα ορατά. Γάζα στο κεφάλι, σπασμένη μύτη και πόνος σε όλο το σώμα. Οι ΓτΚ ήταν το μοναδικό μέρος στο οποίο βρήκε καταφύγιο καθώς κατά τη διάρκεια της επίθεσης έχασε τα χαρτιά του. «Χωρίς χαρτιά μου είπαν ότι, αν με πετύχουν στον δρόμο, θα με οδηγήσουν στο κέντρο κράτησης όπου θα με κρατήσουν για ένα χρόνο. Φοβάμαι να κυκλοφορήσω, κοιτάζω πίσω από κάθε γωνία» συμπληρώνει ο Αχμέτ.
Συγκλονιστικές μαρτυρίες πολιτών
Άνθρωποι της διπλανής πόρτας εκμυστηρεύονται στην «Α» την ιστορία τους και τι τους οδήγησε στους Γιατρούς του Κόσμου.
«Έχασα τη δουλειά μου και τους τελευταίους 15 μήνες βρίσκομαι σε ξενώνα αστέγων. Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Μία ζωή ήμουν στις οικοδομές και έχω φτάσει στο σημείο να μην έχω ασφάλεια. Έχω απευθυνθεί σε διάφορους φορείς, αλλά φωνή βοώντος εν τη ερήμω, κανείς δεν δίνει σημασία. Χτυπάς πόρτες και όλοι σου γυρίζουν την πλάτη» λέει ο Γιάννης, 38 χρόνων.
«Δεν υπάρχει κοινωνική μέριμνα από το κράτος. Ούτε παροχές δίνει σε ΜΚΟ, για να έχουμε την κατάλληλη σίτιση, ούτε παρέχει την ιατρική περίθαλψη που αρμόζει σε ένα κράτος της Ε.Ε. Ποτέ δεν περίμενα ότι θα φτάσω σε αυτό το σημείο. Είναι αμαρτία από τον Θεό» προσθέτει με αγανάκτηση. Η κατάσταση, όπως λέει, θα χειροτερέψει καθώς τον επόμενο μήνα θα αποχωρήσει από τον ξενώνα και θα βρεθεί στον δρόμο. Όλα αυτά τη στιγμή που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υγείας με το νεφρό. Ένα πρόβλημα που μπορεί να τον αφήσει μέχρι και ανάπηρο.
Τη στήριξη τελικά τη βρήκε στους Γιατρούς του Κόσμου, οι οποίοι έχουν σταθεί στο πλευρό του. «Μόνο στους ΓτΚ βρήκα καταφύγιο. Είναι άνθρωποι που έχουν πρώτα απ’ όλα ψυχή. Βοηθάνε όλους όσους έχουν πρόβλημα υγείας, τους αγκαλιάζουν”.
Αντιμέτωπη με προβλήματα υγείας βρίσκεται και η κ. Μαρία, η οποία βρίσκεται αποκλεισμένη από το δημόσιο σύστημα υγείας. «Τους τελευταίους μήνες έρχομαι αναγκαστικά στους Γιατρούς του Κόσμου. Δεν έχω ταμείο, είμαι άνεργη, δεν έχω τίποτα. Με τον σύζυγο επίσης άνεργο, με το ζόρι επιβιώνουμε. Κάθε μέρα σκέφτομαι τι θα γίνει αύριο. Ευτυχώς που δεν έχω παιδιά να τα ταλαιπωρώ». Το στήριγμά της είναι ο άντρας της και οι ΓτΚ, ένας «ανθρώπινος χώρος», όπως μας λέει χαμογελώντας.
Στον δρόμο βρέθηκε ο κ. Βασίλης λίγους μόνο μήνες μετά την απόλυσή του. Αν και τον τελευταίο καιρό τον φιλοξενεί ένας φίλος, εντούτοις αυτό δεν είναι αρκετό. «Έχω έξοδα που τρέχουν και δεν μπορώ να τα καλύψω. Μόνο τα φάρμακά μου κοστίζουν σχεδόν 30 ευρώ τον μήνα. Πού τα βρω τα λεφτά; Δεν έχω εισόδημα, δεν έχω τίποτα. Είμαι μόνος στη ζωή. Στα 57 έχω μείνει χωρίς δουλειά, χωρίς σπίτι. Ψάχνω παντού, για οποιαδήποτε δουλειά, αλλά τίποτα. Πείτε μου, τι άλλο μπορώ να κάνω; Είναι θέμα επιβίωσης…».
Ρεπορτάζ: Μανώλης Γασπαράκης
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=731060
