Πρωτοφανής μορφή μηνιγγίτιδας. Πρόκληση για τους γιατρούς η αμερικανική επιδημία «μαύρης μούχλας»

Ο μαύρος μύκητας που μόλυνε παυσίπονες ενέσεις και προκάλεσε μηνιγγίτιδα σε εκατοντάδες ανθρώπους στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν άγνωστος μέχρι σήμερα στην ιατρική.

Το συγκεκριμένο είδος μούχλας, το οποίο απαντάται συνήθως στο χώμα και σε νεκρά φύλλα, δεν είχε προκαλέσει γνωστά κρούσματα μηνιγγίτιδας στο παρελθόν. Είναι εξαιρετικά δύσκολο τόσο να εντοπιστεί στους ασθενείς όσο και να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά, αφού απαιτεί τουλάχιστον τρεις μήνες θεραπείας με ένα φάρμακο που μπορεί να προκαλέσει παραισθήσεις.

Οι γιατροί δεν έχουν αξιόπιστο τρόπο να προβλέπουν την πορεία των ασθενών, ούτε μπορούν να γνωρίζουν με βεβαιότητα πότε μπορούν να σταματήσουν τη θεραπεία.

«Δεν νομίζω ότι υπάρχει προηγούμενο μιας τέτοιας κατάστασης» σχολίασε ο Δρ Άρζουν Σρινάσαβαν των αμερικανικών Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).

Περισσότεροι από 300 άνθρωποι μολύνθηκαν από το μύκητα όταν δέχθηκαν μολυσμένες ενέσεις στεροειδών αναλγητικών φαρμάκων για τους πόνους στη μέση, τις οποίες παρήγαγε μια εταιρεία στη Μασαχουσέτη. Μέχρι τώρα έχουν αναφερθεί 24 θάνατοι, οι περισσότεροι λόγω εγκεφαλικής αιμορραγίας λόγω καταστροφής των αγγείων από τον μύκητα.

Η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλούν τα στεροειδή φάρμακα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι ενέσεις γίνονται απευθείας στη μέση, επέτρεψε στο μύκητα να εισέλθει στη σπονδυλική στήλη των ασθενών και να σκαρφαλώσει μέχρι τον εγκέφαλο.

Στις ενέσεις βρέθηκαν αργότερα σπόρια ενός μύκητα του γένους Aspergillus, το οποίο υπάρχει παντού στη φύση, όπως για παράδειγμα στα μουχλιασμένα φαγητά, καθώς και σπόρια του μύκητα Exserohilum rostratum, o oποίος φαίνεται ότι ευθύνεται για τα περισσότερα κρούσματα.

Οι μύκητες αυτοί μπορούν σε σπάνιες περιπτώσεις να προκαλέσουν λοιμώξεις του δέρματος, ιγμορίτιδα και σπανιότερα πνευμονία, συνήθως σε ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Περιστατικά μυκητιακής μηνιγγίτιδας είχαν αναφερθεί και στο παρελθόν, δεν αφορούσαν όμως αυτά τα είδη «μαύρης μούχλας», όπως αποκαλούνται από τα αμερικανικά μέσα.

Την κατάσταση επιδεινώνει το γεγονός ότι ο Exserohilum rostratum παράγει μελανίνη, η οποία του δίνει ένα σκούρο χρώμα και τον προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία στη φύση. Μέσα στο ανθρώπινο σώμα, η μελανίνη μπορεί να εμποδίσει τόσο τη δράση των μυκητοκτόνων φαρμάκων όσο και τις επιθέσεις του ανοσοποιητικού συστήματος.

Επιπλέον, τα περισσότερα φάρμακα για τις μυκητιάσεις δεν περνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, ένα φυσικό φράγμα που απομονώνει το κεντρικό νευρικό σύστημα από την κυκλοφορία του αίματος. Η επιδημία μαύρης μούχλας στις ΗΠΑ αντιμετωπίζεται τώρα κυρίως με ένα φάρμακο που ονομάζεται βορικοναζόλη, η οποία προκαλεί λιγότερες παρενέργειες σε σχέση με άλλα φάρμακα.

Παρόλα αυτά, σε ορισμένους ασθενείς η βορικοναζόλη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες όπως παραισθήσεις, σύγχυση, ναυτία και ηπατικές βλάβες, ενώ σε άλλους μεταβολίζεται υπερβολικά γρήγορα και δεν είναι αρκετά δραστική.

Οι γιατροί δεν γνωρίζουν με ακρίβεια πόσο πρέπει να διαρκεί η θεραπεία, πιστεύουν όμως ότι απαιτούνται τουλάχιστον τρεις μήνες.

Σύμφωνα με τα CDC, στις περισσότερες περιπτώσεις τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται εντός 42 ημερών από την έκθεση στο μύκητα. Δεδομένου ότι οι μολυσμένες ενέσεις ανακλήθηκαν το Σεπτέμβριο, τα περιστατικά είναι απίθανο να σημειώσουν μεγάλη αύξηση.

Παρόλα αυτά, τα CDC επισημαίνουν ότι σε μια παρόμοια υπόθεση το 2002, όταν εμφανίστηκαν περιστατικά μηνιγγίτιδας από ενέσεις μολυσμένες με έναν διαφορετικό μύκητα, ένα από τα θύματα εκδήλωσε συμπτώματα σχεδόν έξι μήνες αργότερα.