Στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος έρχεται για ακόμη μία φορά η Ικαρία. Η ποιότητα ζωής και η στάση των κατοίκων στην καθημερινότητα έχουν αποτελέσει πολλές φορές αντικείμενο δημοσιότητας, αλλά και επιστημονικών μελετών. Ζωντανό παράδειγμα συνιστά η συναρπαστική ιστορία ενός Ικαριώτη που θεραπεύθηκε από «καταληκτικό» καρκίνο, εντυπωσιάζοντας τους γιατρούς.
Αυτήν τη φορά εκτεταμένη παρουσίαση του ελληνικού νησιού φιλοξενείται στο ένθετο περιοδικό της εφημερίδας «The New York Times». Ενδεικτικός είναι ο τίτλος: «The Island Where People Forget to Die» (Το νησί όπου οι άνθρωποι ξεχνούν να πεθάνουν).
Το μακροσκελές άρθρο είναι αφιερωμένο στην αναζήτηση του μυστικού της μακροζωίας των ανθρώπων της Ικαρίας. Το υλικό, όπως αναφέρει ο «Εθνικός Κήρυκας», ελήφθη από νέα στοιχεία τα οποία περιέχονται στη δεύτερη έκδοση του «Blue Zones» (Μπλε Ζώνες) του Νταν Μπούετνερ, και θα κυκλοφορήσει τον επόμενο μήνα από το «National Geographic».
Αναζητώντας το μυστικό της μακροζωίας, επισκεπτόμενος την Ικαρία, ο Μπούετνερ θα διαπιστώσει πως οι Ικαριώτες δεν φορούν ρολόγια, δεν αγχώνονται, εμπιστεύονται τα βότανα που τους χαρίζει το βουνό και, όταν ερωτούνται πώς το καταφέρνουν, συνήθως απαντούν ότι μάλλον οφείλεται στον καθαρό αέρα και το κρασί.
Αρχικά, αναφέρεται η ιστορία του Σταμάτη Μωραΐτη, ο οποίος το 1943 μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Εκεί παντρεύτηκε την Ελληνο-αμερικανίδα Ελπινίκη, η οποία του χάρισε τρία παιδιά. Το 1976, όμως, οι γιατροί του διέγνωσαν καρκίνο του πνεύμονα και του έδωσαν εννέα μήνες ζωής. Έτσι αποφάσισε να επιστρέψει στην αγαπημένη του Ικαρία, ώστε να ταφεί στα προγονικά του εδάφη.
Μετακόμισε λοιπόν και εγκαταστάθηκε στους ηλικιωμένους γονείς του, σε ένα μικρό ασβεστωμένο σπίτι, σε κτήμα δύο στρεμμάτων με αμπελώνες, κοντά στον Εύδηλο, στη βόρεια πλευρά του νησιού.
Τους επόμενους μήνες, η υγεία του διαρκώς βελτιωνόταν. Τελικά, δεν έκανε ποτέ του χημειοθεραπεία, ούτε αναζήτησε κανενός είδους θεραπεία. Όταν δε, ύστερα από 25 χρόνια, γύρισε στις ΗΠΑ για να του πουν τι είχε συμβεί, διαπίστωσε πως όλοι οι γιατροί που τον είχαν εξετάσει πριν φύγει… είχαν πεθάνει.
Σήμερα, σε ηλικία 102 χρόνων, ο Σταμάτης Μωραΐτης ζει χωρίς καρκίνο.
Ακόμη μία ιστορία που παρατίθεται στο δημοσίευμα είναι αυτή της ηλικιωμένης Τέας Παρίκος, η οποία, αν και γεννημένη στο Ντιτρόιτ από Αμερικανό πατέρα, επέλεξε να επιστρέψει στον τόπο καταγωγής της Ελληνίδας μητέρας της, την Ικαρία, όπου οι ρυθμοί της ζωής είναι πιο ήρεμοι και η κοινωνία, παρά την υψηλή ανεργία, πιο υποστηρικτική.
Ιδιαιτερότητες και τρόπος ζωής
Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα έδειξαν ότι η Ικαρία, μαζί με τη Σαρδηνία, τη Λόμα Λίντα του Μεξικoύ, τη Νικόγια στην Κόστα Ρίκα και την Οκινάβα της Ιαπωνίας, είναι οι περιοχές του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά υπερήλικων.
Εκτός από τις ιδιαιτερότητες, από γενετικής απόψεως, του πληθυσμού, σημαντικό ρόλο δείχνει να παίζουν οι συνθήκες και ο τρόπος ζωής των κατοίκων του μικρού αυτού νησιού, οι οποίοι κατέχουν ρεκόρ μακροβιότητας. Και ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη μόνο το 0,1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι δεκαπλάσιο, με παράλληλη διατήρηση καλής ποιότητας ζωής.
Αυτό που φαίνεται να χαρακτηρίζει τα ηλικιωμένα άτομα της Ικαρίας, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι η ερωτική διάθεση έως τα βαθιά γεράματα, η συντροφικότητα, οι στενοί οικογενειακοί δεσμοί, το χαμηλό στρες, το καλό μορφωτικό επίπεδο (έτη φοίτησης σε σχολείο), η καθημερινή άσκηση. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τη μεσημεριανή σιέστα, το υψηλότερο επίπεδο υιοθέτησης μεσογειακής διατροφής και την έντονη κοινωνική συναναστροφή και συμμετοχή σε κοινωνικά δρώμενα, αποτελούν τα βασικά συστατικά της «συνταγής» για να φτάσουν στα βαθιά γεράματα, με καλή υγεία.
Η υιοθέτηση πιο υγιεινής διατροφής είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους της Ικαρίας (68% στους υπερήλικες άνδρες άνω των 80 ετών και 64% στις υπερήλικες γυναίκες) σε σύγκριση με ανάλογης ηλικίας άτομα, όπως προκύπτει από μελέτες που διεξήχθησαν στην Αττική και σε νησιωτικούς πληθυσμούς της Μεσογείου.
«Μιλώντας με τον γιατρό Ηλία Λεριάδη, μου είπε ότι ο κόσμος μένει ξύπνιος μέχρι αργά» ανέφερε ο ερευνητής. «Ξυπνούμε αργά και πάντα κοιμόμαστε το μεσημέρι. Δεν ανοίγω το ιατρείο μου πριν από τις έντεκα το πρωί, γιατί κανείς δεν έρχεται πιο νωρίς. Παρατηρήσατε ότι κανείς δεν φορά ρολόι εδώ. Όταν καλείς κάποιον για μεσημεριανό φαγητό μπορεί να έρθει στις δέκα ή στις έξι το απόγευμα. Απλά, δεν δίνουμε σημασία στην ώρα εδώ» λέει.
Ειδική αναφορά κάνει σε όσα έμαθε από τον γιατρό σχετικά με την κατανάλωση αφεψημάτων, όπως το τσάι του βουνού, τη μαντζουράνα, το φλισκούνι, το δενδρολίβανο που «οι άνθρωποι εδώ πιστεύουν ότι είναι φάρμακα. Όπως και το μέλι, το οποίο χρησιμοποιούν για τα πάντα, από τη θεραπεία πληγών, ξενύχτια, ακόμα και τη γρίπη. Οι ηλικιωμένοι ξεκινούν την ημέρα τους με ένα κουτάλι γεμάτο μέλι. Το παίρνουν σαν φάρμακο».
Τέλος, εντυπωσιασμένος από το υψηλό ποσοστό μακροζωίας στην Ικαρία αναρωτιέται για ποιο λόγο στην κοντινή Σάμο οι άνθρωποι που αναπνέουν τον ίδιο καθαρό αέρα, τρώνε φρέσκο ψάρι από την ίδια θάλασσα, αυγά, γάλα και πίνουν κρασί, ζουν όσο οι υπόλοιποι Έλληνες.
