Σε επτά σημεία επικεντρώνονται οι σημαντικότερες αλλαγές στην αγορά εργασίας, οι οποίες επέρχονται από το υπό ψήφιση νομοσχέδιο για την αναδιάρθρωση του ΣΕΠΕ (Επιθεωρητές Εργασίας), αλλά και την εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Προγράμματος.
Ειδικότερα:
1. Αυξάνεται από δύο σε τρία χρόνια το διάστημα της απασχόλησης με συμβάσεις ορισμένου χρόνου (έως και τρεις ανανεώσεις ενδιάμεσα). Μετά την τριετία η σύμβαση τεκμαίρεται ότι υποκρύπτει σχέση εξαρτημένης εργασίας.
2. Εφαρμόζεται σε εξάμηνη βάση το ελαστικό 10ωρο αντί της πληρωμής υπερωριών με συμφωνία ακόμη και μέρους των εργαζομένων (το 15% σε επιχειρήσεις κάτω των 20 ατόμων και το 25% σε επιχειρήσεις άνω των 20 ατόμων).
3. Μειώνονται κατά 20% οι μισθοί για την απασχόληση (για διάστημα έως δύο ετών) νέων ηλικίας έως 25 ετών.
4. Αυστηροποιούνται οι έλεγχοι στις επιχειρήσεις (μέσω ανταλλαγής πληροφοριών με την Εφορία, τις τράπεζες κ.ά.) και καθιερώνονται ενιαίες ποινές, πρόστιμα αλλά και εκπτώσεις 30%-80% (ανάλογα με την παράβαση) για όσους συμμορφώνονται. Το πρόστιμο για καθεμία παράβαση θα κυμαίνεται από 500 μέχρι 50.000 ευρώ. Θα μπορεί να επιβάλλεται προσωρινή διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης για διάστημα μέχρι τριών ημερών και αν διαπιστωθεί αδήλωτη εργασία, δύο φορές μέσα σε μία διετία, για άλλες 3-10 ημέρες.
Κάθε εργοδότης που παραβαίνει τα χρονικά όρια εργασίας, την καταβολή δεδουλευμένων, την αμοιβή, την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ή την καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον 900 ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές.
5. Οι εργοδότες υποχρεούνται (έναντι προστίμων) να αναγγέλλουν στον ΟΑΕΔ σε 8 ημέρες κάθε περίπτωση οικειοθελούς αποχώρησης μισθωτού, πέραν των υποχρεώσεών τους, που απορρέουν από τις διατάξεις της νομοθεσίας του ΟΑΕΔ, για αναγγελία πρόσληψης και καταγγελία σύμβασης μισθωτού.
6. Από το φθινόπωρο οι επιχειρήσεις θα υποβάλλουν σε κοινή ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΣΕΠΕ, του ΙΚΑ και του ΟΑΕΔ τις καταστάσεις προσωπικού και όλες τις μεταβολές σε μισθούς και ωράρια. Μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας θα γίνεται πλήρης και άμεση καταγραφή για:
Την κινητικότητα του προσωπικού των επιχειρήσεων, δηλαδή απολύσεις, προσλήψεις και οικειοθελείς αποχωρήσεις.
Τις συγκεντρωτικές καταστάσεις των εργαζομένων στις επιχειρήσεις ολόκληρης της χώρας, των συνθηκών εργασίας σε αυτές καθώς και της υπερωριακής απασχόλησης.
Τις αλλαγές σε μισθούς και ωράρια εργασίας, ιδιαίτερα μετά την καθιέρωση (με το νομοσχέδιο για το ΣΕΠΕ) της υποχρεωτικής αναγγελίας των μεταβολών.
7. Απαγορεύεται και θα είναι άκυρη η καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας εργαζόμενης, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και για το χρονικό διάστημα 18 μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο, λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή στον τοκετό, εκτός αν υπάρχει σπουδαίος λόγος για την καταγγελία.
Καταρρέει η πλήρης απασχόληση
Με ταχύτατους ρυθμούς καταρρέει το μοντέλο της πλήρους απασχόλησης στη χώρα μας, όπου η αναζήτηση μιας κανονικής δουλειάς με κανονικό μισθό τείνει να μετατραπεί σε κυνήγι θησαυρού, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας για τις νέες προσλήψεις και την μετατροπή των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερικής και εκ περιτροπής εργασίας, μέσα στο πρώτο πεντάμηνο του 2011.
Ειδικότερα παρουσιάζεται εκρηξη των ελαστικών μορφών απασχόλησης, καταδεικνύοντας τη ζούγκλα που επικρατεί στην αγορά εργασίας. Σε αυτά τα πλήρως ανησυχητικά στοιχεία για την «ποιότητα» της απασχόλησης στη χώρα μας, πρέπει να συνυπολογιστεί το γεγονός ότι το 2010 χαρακτηρίστηκε από έκρηξη των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, που όπως δείχνει συνεχίζεται και το 2011, όπου σημειώνουν αυξητικό ρυθμό. Συγκεκριμένα, οι συμβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης αυξήθηκαν κατά 11%, ενώ κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης μειώθηκαν κατά 27,67%, ενώ στάσιμες έμειναν οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης (-0,34%). Παράλληλα, μειώθηκε κατά 5,56% ο αριθμός των επιχειρήσεων που προέβησαν σε προσλήψεις προσωπικού.
Στοιχεία
Μάλιστα, υπάρχει δραματική αύξηση των σχέσεων πλήρους απασχόλησης που μετατρέπονται σε καθεστώς ελαστικής απασχόλησης. Αναλυτικά, οι ποσοστιαίες αυξήσεις είχαν ως εξής: συμβάσεις μερικής απασχόλησης (αύξηση 165,58%), εκ περιτροπής απασχόλησης κατόπιν συμφωνίας με τους εργαζομένους (+667,67%) και εκ περιτροπής απασχόλησης με μονομερή απόφαση του εργοδότη (+5.071,70%).
Είναι λοιπόν προφανές πως τα πρωτοφανή ποσοστά ανεργίας που ίσως ξεπερνούν πλέον στην πραγματικότητα το 20%, λειτουργούν ως μοχλός “ανάδειξης” των ελαστικών μορφών εργασίας, στο νέο εργασιακό πρότυπο της μνημονιακής Ελλάδας. Οι εργαζόμενοι με την απειλή της ανεργίας, η οποία βρίσκεται εκτός ελέγχου δέχονται να εργάζονται με ένσημα 3-4 ημερών καθώς και λιγότερες ώρες…
Με βάση όλα τα στοιχεία είναι εμφανής η μετατροπή ολοένα και περισσότερων υφιστάμενων συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας. Το 2010 μετατράπηκαν 26.253 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε άλλες μορφές ευέλικτων συμβάσεων εργασίας. Ο αριθμός αυτός είναι κατά 54,6% αυξημένος σε σχέση με το 2009. Ήδη τους πέντε πρώτους μήνες του 2011 έχουν μετατραπεί 24.641 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης είτε σε συμβάσεις μερικής είτε σε συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας).
Συμβάσεις
Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ενώ το 2009 οι συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης αντιπροσώπευαν το 79% των νέων συμβάσεων, το 2010 αντιπροσώπευαν το 66,9% και το πρώτο πεντάμηνο του 2011 το 60,2%. Από την άλλη πλευρά, η αναλογία των συμβάσεων μερικής απασχόλησης στο σύνολο των νέων συμβάσεων αυξήθηκε από 16,7% το 2009 σε 26,1% το 2010 και σε 31,1% το πρώτο πεντάμηνο του 2011. Τέλος, οι συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας αντιπροσώπευαν το 4,3% του συνόλου των νέων συμβάσεων το 2009, το 6,9% των νέων συμβάσεων εργασίας το 2010 και το 8,7% των νέων συμβάσεων εργασίας κατά το πρώτο πεντάμηνο του 2011.
