Μαθητής ..ο σκληρά εργαζόμενος, χρειάζεται καλό πρωινό και υγιεινό κολατσιό ! Από το Σεπτέμβρη μέχρι το πέρας της σχολικής χρονιάς εύκολα θα μπορούσε να κατατάξει τα παιδιά στην κατηγορία των «σκληρά εργαζόμενων». 6 ώρες περίπου στο σχολείο, ύστερα στο σπίτι για φαγητό (όσα παιδιά προλαβαίνουν και δεν έχουν κάποια ενασχόληση -ξένη γλώσσα, αθλητισμός κ.α.- κατά το μεσημέρι. Αργότερα κάποιες ώρες προετοιμασία (διάβασμα, μελέτη) για την επόμενη σχολική ημέρα. Όση ελεύθερη ώρα έχουν την αφιερώνουν στο παιχνίδι (ατομικά, συλλογικά), το οποίο μακάρι να περιλαμβάνει δραστηριότητα. Για όλα τα παραπάνω οι απαιτήσεις στη διατροφή είναι υψηλές, αν συμπεριλάβουμε το γεγονός ότι μιλάμε για ανθρώπους που είναι στην ανάπτυξη. Ας κάνουμε λοιπόν ένα μικρό ταξίδι στη διατροφή του παιδιού αναφερόμενοι στο πρωινό και το σχολικό τους κολατσιό: Α. Ένα καλό πρωινό. Είναι χιλιοδιατυπωμένο ότι προσφέρει πολλά οφέλη ένα καλό πρωινό στο μαθητή. Διεγείρει τη μνήμη, τη διάθεση, την απόδοση, άρα προλαμβάνει την κόπωση (πνευματική, σωματική). Επίσης, το εν λόγω γεύμα βελτιώνει την εικόνα της γενικής διατροφής προσφέροντας θρεπτικά συστατικά, δηλαδή βοηθά στην αποσυμφόρηση παρουσίας τροφίμων καθώς μερικά από αυτά θα έχουν καταναλωθεί ήδη από το πρωί. Αν δεν έχει προηγηθεί ένα καλό πρωινό αυξάνεται η πιθανότητα το παιδί να αναζητήσει πιο λιπαρές επιλογές ή να φάει λαίμαργα μεγάλη ποσότητα τροφής στο σχολείο ή να μη φάει τίποτα και να γυρίσει «εξουθενωμένο» στο σπίτι Επιλογές πρωινού: -Ένα φλιτζάνι δημητριακά με κομμάτια φρέσκων φρούτων και ένα ποτήρι γάλα
-Χτυπημένο (ή αχτύπητο) αυγό, ψωμί ολικής αλέσεως και 1 ποτήρι φρέσκο χυμό
-2 φέτες ψωμί με μέλι και λίγο βούτυρο ή μαργαρίνη και ένα ποτήρι γάλα
-Τοστ με ψωμί ολικής αλέσεως, με τυρί και ένα ποτήρι φρέσκο χυμό
-Μια αραβική πίτα με κοτόπουλο (που μπορεί να σας είχε «μείνει» από την προηγούμενη), τυρί χαμηλό σε λιπαρά και λαχανικά
-1-2 μουστοκούλουρα και ένα ποτήρι γάλα χαμηλό σε λιπαρά
Β. Συζήτηση για υγιεινή διατροφή. Πάντα όσοι επιμελούνται ένα παιδί αποτελούν έναν καλό σύμβουλο. Αξιοποιήστε αυτή τη δυνατότητα και συζητήστε μαζί του πόσα οφέλη προσφέρει η υγιεινή διατροφή. Αναφέρετε ορισμένους διαπιστωμένους συσχετισμούς υγείας και διατροφής (πχ «πολλά γλυκά οδηγούν στην τερηδόνα και στα μαύρα δόντια», «τα φρούτα περιέχουν βιταμίνες», «είναι τυχαίο ότι ο Ποπάυ έτρωγε σπανάκι;»). Γενικά χρησιμοποιήστε ατάκες που λειτουργούν εύηχα και δίνουν θετικά μηνύματα στο παιδί. Γ. Αποτελέστε το «παράδειγμα». Ωραίο να συζητάτε για υγιεινή διατροφή (βλέπε Β), αλλά αν αυτό δε συνδυαστεί με το να είστε το διατροφικό παράδειγμα τότε αυξάνετε την πιθανότητα να πάνε στο «βρόντο» οι συμβουλές σας. Φαίνεται ότι το «προσωπικό παράδειγμα» είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να διδάσκει κανείς το οτιδήποτε, αλλά συνάμα και ο πιο δύσκολος. Την επόμενη φορά που θα φάτε μαζί με το παιδί εξηγήστε του γιατί προτιμάτε το τοστ σας να έχει τομάτα, μαρούλι και όχι λουκάνικο, πάριζα, ή γιατί προτιμάτε να έχετε μαζί σας δύο φρούτα και όχι κρουασάν όταν πάτε στη δουλειά σας. Τα παιδιά είναι «σφουγγάρια» αξιοποιήστε το !
Δ. Συζητήστε μαζί του για τα τρόφιμα που πωλούνται στο σχολικό κυλικείο. Καθίστε αναπαυτικά και όχι βιαστικά και ανοίξτε κουβέντα για το «μενού» του σχολείου. Μπορείτε να το συμβουλεύσετε για το ποιες επιλογές είναι υγιεινότερες, αλλά και να του υπενθυμίσετε για τη σπουδαιότητα των φρούτων ως σχολικό σνακ. Αν δεν του αρέσει τίποτα από αυτά που πωλούνται στο κυλικείο, τότε τακτοποιήστε το θέμα μέσω της προετοιμασίας του κολατσιού από το σπίτι. Μερικές επιλογές σχολικού σνακ: -Τοστ (τυρί) -Φρούτα -Φρέσκος χυμός ή συσκευασμένος 100% χυμός -Ψωμί με τυρί και ένα φρούτο -Γάλα -Αποξηραμένα φρούτα -Για «υγιεινό γλυκό»: παστέλι, μικρή σοκολάτα υγείας ή γάλακτος, μπισκότα χωρίς γέμιση (καλύτερα με αλεύρι ολικής αλέσεως), χαλβάς Όλα αυτά εφόσον διασφαλιστεί η ενυδάτωση του παιδιού (1-2 μικρά μπουκάλια νερού ή 0,5-1 λίτρο νερού) Ε. Αν θεωρείτε ότι το σχολικό «μενού» δεν είναι εναρμονισμένο με τις ανάγκες των παιδιών τότε αρχίστε τις καλές πράξεις. Μπορείτε να επικοινωνήσετε τόσο με τον ιδιοκτήτη του σχολικού κυλικείου, όσο και με τον υπεύθυνο από το εκπαιδευτικό προσωπικό. Είναι γνωστό ότι υπάρχει νομοθεσία σχετικά με το τι πρέπει να πωλείται στο σχολικό κυλικείο. Είναι όμως πολύ σημαντικό αυτή τη νομοθεσία να τη βοηθήσετε πέρα από το να είστε το «προσωπικό παράδειγμα» (βλέπε Γ), αλλά και με τη θετική παρέμβαση σας. Χωρίς καταγγελτική διάθεση το σχολικό κυλικείο μπορεί πολύ εύκολα να γίνει εργαλείο Διατροφικής Αγωγής αν συνεργαστούν αρμονικά ο Σύλλογος Καθηγητών ή Δασκάλων, ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, ο Σύλλογος των Μαθητών. Υπάρχουν πολλά θετικά παραδείγματα ανάδειξης του σχολικού κυλικείου σε εργαλείο Προαγωγής Υγείας. Τότε και οι πωλήσεις προϊόντων θα είναι υψηλές (καλό για τον υπεύθυνο του Κυλικείου), αλλά κυρίως η διατροφή των παιδιών θα ανέβει επίπεδο βοηθώντας τα στη συνολική υγεία, την ανάπτυξη και την επίδοση στα μαθήματα ! Καλή σχολική χρονιά παιδιά !!! Πηγές: -“Nutrition Standards for School Meals”, August 2012.www.usda.gov. -Obesity Research. 2002 Feb;10(2):78-82. -ενημερωτικό δελτίο ΕΦΕΤ, 10 Σεπτεμβρίου 2012 (http://www.efet.gr/portal/page/portal/efetnew/news/view_new?par_newID=721) Επιμέλεια: Δημήτρης Μπερτζελέτος Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc Τρίπολη 2012 e-mail: bertzeletos@gmail.com ιστοσελίδα:www.bertzeletos.gr τηλ: 2710 232364 Διεύθυνση: Γρηγορίου Ε’29 (Τρίπολη)
