Albert B. Lowenfels, M. D.
Μια τριαντάχρονη γυναίκα η οποία παραπονούνταν για αδυναμία και κοιλιακό άλγος και η οποία ανέφερε προοδευτική αδυναμία, καταβολή για μερικούς μήνες, κατέληξε στο Νοσοκομείο με ένα λιποθυμικό επεισόδιο. Μερικές εβδομάδες μετά το επεισόδιο αυτό υποβλήθηκε σε σκωληκοειδεκτομή. Η ανάρρωσή της ήταν χωρίς επιπλοκές, αλλά μετά την έξοδό της από το νοσοκομείο συνέχισε να παραπονιέται για καταβολή.
Είχε καλή γενική κατάσταση, αν εξαιρέσουμε κάποια επεισόδια βήχα και κάποιες κρίσεις βρογχίτιδας. Η μητέρα της πέθανε στα 77 της χρόνια από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Γεννήθηκε σε αγροτική περιοχή, αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της σε μια αστική πόλη.
Ταξίδεψε πάρα πολύ στη ζωή της. Έκανε μέτρια κατανάλωση αλκοόλ ενώ είναι άγνωστο αν κάπνιζε. Παντρεύτηκε αλλά δεν έκανε παιδιά.
Η αδυναμία της ήταν προοδευτική και έγινε έντονη μερικούς μήνες μετά την σκωληκοειδεκτομή, ενώ συνέχισε να παραπονείται για κοιλιακό άλγος καθώς και για κολπική αιμορραγία. Δέκα (10) μήνες από την έναρξη των πρώτων συμπτωμάτων της ακολούθησε υστερεκτομή με λεμφαδενική αφαίρεση. Έπειτα ανάρρωσε και πήρε εξιτήριο.
Τρεις μήνες αργότερα, λόγω της επανεμφάνισης του κοιλιακού άλγους έγινε γυναικολογική εξέταση με βιοψία και ακολούθησε ακτινοθεραπεία. Μέσα σε μερικούς μήνες εμφάνισε βήχα και δύσπνοια τα οποία αντιμετωπίστηκαν με χημειοθεραπεία (nitrogen, mustard).
Ακολούθως εμφάνισε προοδευτική απώλεια βάρους (τελικό βάρος 36 kg) έπεσε σε κώμα και πέθανε στα 33 της. 2 ½ χρόνια μετά την εισβολή της νόσου.
Ποια είναι η μυστηριώδης αυτή ασθενής;
Η μυστηριώδης αυτή ασθενής της οποίας η ασθένεια περιγράφτηκε πιο πάνω, ήταν η Αργεντινή Εύα (Evita Duarte Peron), η οποία μισήθηκε από τους αριστοκράτες, αγαπήθηκε όμως από τους φτωχούς ανθρώπους και τα μέλη του κόμματος του Peron και η οποία έγινε η δεύτερη σύζυγός του. Πέθανε από επιθετικό, ταχέως εξελισσόμενο καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στα 30 της χρόνια.
Εικόνα 1: Η Evita μιλά από τη “La casa Rosada” στο λαό της Αργεντινής.
Η Evita Peron γεννήθηκε το 1919 παιδί εξώγαμο δύο πάμφτωχων αργεντινών αγροτών, μεγάλωσε στο Low Toldos, ένα μικρό χωριό 150 μίλια δυτικά του Buenos Aires. Σε ηλικία 15 ετών έφυγε από το σπίτι της για το Buenos Aires με το όνειρο να γίνει ηθοποιός. Ήταν μια γοητευτική γυναίκα που προσέλκυε τους άνδρες. Τελικά συνάντησε και παντρεύτηκε τον Juan Peron. Μαζί οδήγησαν το κόμμα του, κυβερνώντας την Αργεντινή από το 1946 έως το θάνατό της το 1952. Μέχρι το θάνατο της Evita, εξαιτίας του γνήσιου ενδιαφέροντος που είχε για τους φτωχούς, υπεραγαπήθηκε και έγινε σεβαστή από τεράστιο αριθμό ανθρώπων της εργατικής τάξης.
Η διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου είχε διαφύγει ή ήταν συγκαλυμμένη;
Σπάνια ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας συγχέεται με τη σκωληκοειδίτιδα, γι’ αυτό πρέπει να συμπεράνουμε ή ότι έγινε όντως λαθεμένη διάγνωση ή ότι για πολιτικούς λόγους η διάγνωση κρατήθηκε μυστική. Αλλά μέσα σε ένα χρόνο, εξαιτίας της προοδευτικότητας των συμπτωμάτων, επαναχειρουργήθηκε για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ο όγκος πρέπει να ήταν εξαιρετικά επιθετικός, κρίνοντας από το νεαρό της ηλικίας της και την ταχύτατη κλινική εξέλιξη. Εκείνον τον καιρό η χειρουργική ομάδα περιλάμβανε έναν διάσημο Αμερικανό χειρουργό, τον George Park, ο οποίος ταξίδεψε μυστικά στην Αργεντινή αεροπορικώς, για να κάνει την υστερεκτομή. Ούτε η Evita Peron, ούτε ο λαός γνώριζαν ότι ο Dr. Park την είχε εξετάσει, και έπειτα της έκανε την επέμβαση. Όντως η Evita Peron ποτέ δεν έμαθε ότι είχε καρκίνο, αν και μεταγενέστερα έκανε ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία
Τι είχε γίνει το αντίτυπο του διαγνωστικού επιχρίσματος (Pap-test) του τραχήλου της μήτρας;
Από το 1950 έχει γίνει τεράστια πρόοδος στη διάγνωση, καθοδήγηση και πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας ήταν ένα από τα συχνότερα αίτια κακοήθειας στις γυναίκες, αλλά όπως φαίνεται στην εικόνα 2 στατιστικές έρευνες για την επιβίωση δείχνουν ότι έχει βελτιωθεί εντυπωσιακά τις τελευταίες δεκαετίες. Πρόσφατα στις Ηνωμένες Πολιτείες βρέθηκε ότι υπάρχουν περίπου 13.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και μόνο 4.000 πεθαίνουν το χρόνο απ’ αυτόν τον όγκο. Αντιθέτως, περίπου 66.000 γυναίκες πεθαίνουν από καρκίνο του πνεύμονα και 40.000 γυναίκες πεθαίνουν από καρκίνο του μαστού κάθε χρόνο.
Ο κύριος λόγος της μείωσης του καρκίνου του τραχήλου είναι η ευρεία αποδοχή και χρήση του κολπικού επιχρίσματος (Pap-test) για την πρώιμη διάγνωση. Ο Dr. Γεώργιος Παπανικολάου, οποίος σπούδασε στην Ελλάδα, ήρθε στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά το Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αρχικά εξοικονομούσε χρήματα παίζοντας βιολί μέχρι να προσληφθεί στο “The New York Hospital”. Το 1928 ο Παπανικολάου πρώτος περιέγραψε τα καρκινικά κύτταρα στο επίχρισμα του τραχήλου, αλλά αυτή η σημαντική ανακάλυψη δεν έγινε ευρέως αποδεκτή, ίσως διότι αρχικά δημοσιεύτηκε σε ένα όχι και τόσο έγκυρο περιοδικό. Μόνο το 1941 όταν εμφανίστηκε μια πιο λεπτομερής αναφορά στο American Journal of Obstetrics and Gynecology” η τεχνική έγινε δημοφιλής. Το 1950 το Pap-test δεν ήταν ευρέως διαδεδομένο στην Αργεντινή ούτε υπήρχαν αρκετά αποδεικτικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητά του στη διάγνωση του καρκίνου.
Ο όγκος της Evita ήταν εξαιρέσιμος;
Είναι πιθανόν ότι τον καιρό που έκανε η Evita Peron την υστερεκτομή, είχε ήδη προχωρήσει η νόσος της. Έκανε προεγχειρητικά ακτινοθεραπεία για να σταματήσει η εξάπλωση του καρκίνου, αλλά ο George Park ο χειρουργός δεν ήταν πεπεισμένος ότι είχε κάνει ολική εξαίρεση του όγκου. Σήμερα μια παρόμοια ασθενής με έναν μεγάλο διεισδυτικό όγκο που εξαπλώνεται ταχέως, θα μπορούσε να λάβει περισσότερο επιθετική ακτινοθεραπεία, εσωτερική καθώς και εξωτερική, όπως και χημειοθεραπεία. Ένας συνδυασμός από σισπλατίνη (cisplatin) και άλλους χημειοθεραπευτικούς παράγοντες θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί.
Τι προκάλεσε τον καρκίνο στην Evita;
Η Evita Peron είχε πολλούς παράγοντες κινδύνου οι οποίοι οδήγησαν στην εξέλιξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Η σεξουαλική της ζωή ξεκίνησε προφανώς από νεαρή ηλικία.
Παντρεύτηκε έναν άνδρα, ο οποίος είχε πάρα πολλές διαφορετικές σεξουαλικές συντρόφους. Ακόμα περισσότερο, η πρώτη σύζυγος του Joan Peron, η Aurelia Tizon, πέθανε από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας όταν ήταν μόλις 28 ετών.
Τώρα γνωρίζουμε ότι η λοίμωξη με τον ιό των ανθρώπινων κονδυλωμάτων (HPV), μια συνήθης σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσος, είναι η κύρια αιτία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο καρκίνος του τραχήλου μοιάζει με διάφορα καλοήθη αφροδίσια νοσήματα στο γεγονός ότι συσχετίζεται με την ελεύθερη σεξουαλική συμπεριφορά.
Επιπρόσθετα υπήρχε ένας άλλος πιθανός παράγοντας κινδύνου: η μητέρα της Evita πέθανε από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε ηλικία 77 ετών.
Από τον καιρό που πέθανε η Evita το 1950 μέχρι σήμερα, έχει γίνει ευρέως γνωστή η συσχέτιση μεταξύ ιών και καρκίνου.
Επιπροσθέτως υπάρχουν στοιχεία που συνδέουν τον HPV με τον καρκίνο εκ πλακωδών κυττάρων της κεφαλής και του τραχήλου.
Επίσης κάποιοι ιοί είναι ύποπτοι για τη δημιουργία άλλων καρκίνων, όπως: το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (ιός ηπατίτιδας Β και C), το λέμφωμα Burkitt, ο ρινοφαρυγγικός καρκίνος ιός Ebstein Barr) και το σάρκωμα του Kaposi. Ο εμβολιασμός κατά του ιού της ηπατίτιδας Β μπορεί να προστατέψει τον οργανισμό έναντι του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος και υπάρχει και το εξής πρόσφατο ενδιαφέρον στοιχείο ότι ένα εμβόλιο κατά του τύπου 16 του HPV μπορεί να είναι ικανό να προλάβει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Ήταν η Evita ένα θύμα του συνδρόμου VIP;
Η Evita Peron είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα ενός VIP (Very Important Person . Διάσημο Πρόσωπο), με ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας. Πιθανός για πολιτικούς λόγους ούτε εκείνη αλλά ούτε και ο λαός της Αργεντινής δεν γνώρισαν ποτέ ότι έπασχε από καρκίνο. Πράγματι στα μέσα του περασμένου αιώνα, δεν ήταν συνηθισμένο γεγονός στους ασθενείς η ανακοίνωση ότι είχαν καρκίνο αντίθετα με το σήμερα, που συνηθίζουμε να το κάνουμε. Αν ο ασθενής είναι μια διασημότητα, συχνά συζητιέται ευρέως η ασθένειά του από τα ΜΜΕ. Η πρόσφατη προσβολή του δημάρχου της Νέας Υόρκης, Rudy Giuliani, από καρκίνο του προστάτη είναι ένα καλό παράδειγμα. Συχνά η δημοσιότητα που συνδέεται με έναν καρκίνο ενός διάσημου προσώπου οδηγεί σε μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού όσον αφορά την επίγνωση του κινδύνου. Υπήρξε μεγάλη δημοσιότητα για τον καρκίνου του μαστού που είχε η σύζυγος του προέδρου Ford και αυτό οδήγησε σε μια αξιοσημείωτη αύξηση του αριθμού της μαστογραφίας, ως μέσο διάγνωσης.
Albert B. Lowenfels, M. D. Καθηγητής Χειρουργικής στο New York College Valhlla, Νέα Υόρκη
