Απάντηση της Υφυπουργού Υγείας, κας Φωτεινής Σκοπούλη στην επίκαιρη ερώτηση: «Παρακράτηση μέρους των συντάξεων (από 50-80%) ψυχικά πασχόντων, οι οποίοι φιλοξενούνται σε μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης»

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,

Χαίρομαι ιδιαίτερα που τίθεται ενώπιον σας, αν και είστε πολύ λίγοι μέσα σε αυτή την Αίθουσα, το θέμα της ψυχικής υγείας με αφορμή την ερώτηση του κ. Κώστα Ζαχαριά. Το νομικό πλαίσιο περί ου ο λόγος αφορά ουσιαστικά στην αναγκαστική συμμετοχή του χρονίως πάσχοντα ασθενή στην οικονομική δαπάνη περίθαλψης της αποκατάστασής του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για τον ψυχικά πάσχοντα ασθενή.

Πολλοί από εσάς μπορεί να μη γνωρίζετε ότι από το 2000 επιχειρείται μία ψυχιατρική μεταρρύθμιση για την ορθότερη αντιμετώπιση των ασθενών με ψυχικά νοσήματα. Ένας από τους στόχους είναι οι ψυχικά ασθενείς που χρίζουν παρατεταμένης φροντίδας, να μην παραμένουν στο νοσοκομείο, αλλά να παρακολουθούνται, να εκπαιδεύονται και να επανεντάσσονται στον κοινωνικό ιστό μέσα από διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα σε μικρές λειτουργικές δομές στην κοινότητα.

Οι δομές αυτές σήμερα αριθμούν τις 455 και φιλοξενούν 3400 περίπου πάσχοντες σε όλη την Ελλάδα. Οι 326 είναι δομές που ανήκουν στο δημόσιο και οι 129 αποτελούν δομές που ανήκουν σε επιχειρήσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Όλες οι δομές ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς λειτουργούν με δαπάνες του Υπουργείου Υγείας. Τα ασφαλιστικά Ταμεία των ασθενών οφείλουν να αποδίδουν τα αντίστοιχα νοσήλια σε αυτές τις δομές. Τον τελευταίο χρόνο με τον ΕΟΠΥΥ αυτό δεν γίνεται ακόμη!

Επίσης, είναι θεσμοθετημένο ότι το 2% των προμηθειών του ΕΣΥ θα αποδίδεται στις δομές αυτές. Δεν είναι γνωστό εάν αυτό συμβαίνει. Το ποσό που πληρώνει το Υπουργείο Υγείας για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ανέρχεται σε 80 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Το ποσό για δομές δημοσίου χαρακτήρα είναι απροσδιόριστο ακόμα! Πιθανότατα στο τέλος του μήνα να έχουμε στοιχεία. Αυτή είναι η κατάσταση του δημοσίου.

Το κόστος ανά άτομο στις ιδιωτικού χαρακτήρα δομές έχει μεγάλη διακύμανση. Σε μία συγκεκριμένη μορφή δομής, παραδείγματος χάριν σε ένα οικοτροφείο το κόστος κυμαίνεται από 26 χιλιάδες μέχρι 56 χιλιάδες ευρώ το χρόνο κατά άτομο.

Γιατί υπάρχει αυτή η ανομοιογένεια; Η ακριβότερη παροχή υπηρεσίας υγείας είναι πιο αποτελεσματική από τη φθηνότερη; Δυστυχώς, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο αξιολόγησης των δομών αυτών.

Ας επανέλθουμε, όμως, στο νόμο. Ο νόμος αυτός ψηφίστηκε, όπως είπε και ο κ. Ζαχαριάς, πριν από ένα χρόνο. Άλλο ένα κομματάκι του ψηφίστηκε εννέα μήνες μετά. Και στη συνέχεια ήρθε μια Υπουργική Απόφαση.

Η όλη προσέγγιση του θέματος μάλλον δηλώνει προχειρότητα, αν και θα ήθελα να πιστεύω ότι δηλώνει αβουλία για την εφαρμογή του. Θα ήθελα, παρεμπιπτόντως να σας ενημερώσω ότι ουδέποτε συμπεριλήφθηκε στον Προϋπολογισμό των εσόδων το ποσό που αναμενόταν από τη συμβολή των ασφαλισμένων και πιθανότατα δεν έχει υπολογιστεί ποτέ. Χονδρικά το υπολογίζουμε κάτω από το 2% της συνολικής χρηματοδότησης από το Υπουργείο Υγείας.

Ο νόμος αυτός πάντως είναι αποκύημα της ανάγκης για μείωση της κρατικής επιχορήγησης, όπως σαφώς αναγράφεται και στην εισαγωγή του. Δεν θα μιλήσω για την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υγείας. Θα σας επισημάνω, όμως, ένα μείζον σφάλμα που γίνεται κατά συρροή τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Είναι η κατάργηση πρακτικών και αξιών που αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους στη λειτουργία ενός χώρου και μιλάμε για το χώρο της υγείας.

Δεν ισοπεδώνονται τα πάντα προς όφελος του κόστους και του κέρδους. Στην ιατρική, πολλώ δε μάλλον στην ψυχιατρική, στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι η αυτονόμηση του ασθενή. Εάν ο ασθενής έχει κάποιο εισόδημα, αυτό αποτελεί και πρέπει να αποτελεί εργαλείο για την ψυχοκοινωνική αυτονόμηση και την ισορροπία του.

Η καταστρατήγηση, είτε αυτή προέρχεται από την πολιτεία είτε από το συγγενικό του περιβάλλον, της δυνατότητας του πάσχοντα να χειρίζεται το εισόδημά του δεν συνάδει με τη θεραπευτική αντιμετώπισή του. Αν τώρα θίξουμε και νομικά ζητήματα, απλώς θα σας επισημάνω ότι αυτός ο νόμος αντίκειται σε θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, που είναι κατοχυρωμένα συνταγματικά τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Τέτοια είναι η ισότητα απέναντι στο νόμο, η ιδιοκτησία και το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την υγεία και την αυτονομία. Υπάρχουν σχετικές γνωμοδοτήσεις τις οποίες θα σας καταθέσω. Επί του πρακτέου, εισηγούμαστε την κατάργηση των σχετικών διατάξεων, παράγραφος 9 του άρθρου 66 του ν. 3984. Επίσης, την κατάργηση της παραγράφου 6 του άρθρου 30 του ν. 4052 και της υπουργικής απόφασης 26159.

Θα ολοκληρώσω με το δεύτερο σκέλος της ερώτησης. Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος, θα εξασφαλιστεί η απόδοση των θεσμοθετημένων αναλογούντων εσόδων, τα οποία δεν αποδίδονται αυτή τη στιγμή, όπως η καταβολή νοσηλίων από τον ΕΟΠΥΥ και η απόδοση του 2% από τις προμήθειες του ΕΣΥ. Θα κινητοποιήσουμε τους μηχανισμούς για την αξιολόγηση των δομών για την αποτελεσματικότητά τους και το κόστος τους.

Στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης της μεταρρύθμισης θα εκτιμήσουμε τις πραγματικές χωροταξικές και λειτουργικές ανάγκες και θα τις συνδέσουμε με την αξιοποίηση της περιουσίας του Υπουργείου. Θα αξιοποιήσουμε τα κοινοτικά χρήματα με αυστηρά κριτήρια που αφ’ ενός θα υποστηρίζουν ουσιαστικά τη μεταρρυθμιστική διαδικασία και αφ’ ετέρου θα εξασφαλίζουν τη διαχρονική βιωσιμότητα των δομών. Δεν θα έρχεται ο καθένας και θα παίρνει ένα ΕΣΠΑ και θα το κάνει για έξι μήνες μια θέση εργασίας. Και μετά τι; Υπάρχουν κανόνες και στα ΕΣΠΑ, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη λειτουργήσει. Θέλω να σας ενημερώσω, κ. Ζαχαριά, ότι ο νόμος για την παρακράτηση των συντάξεων δεν είναι απαίτηση του μνημονίου. Απαίτηση του μνημονίου είναι να κοπούν οι φαρμακευτικές δαπάνες, οι οποίες όμως μεταφράστηκαν από το Ελληνικό Κοινοβούλιο και από την προηγούμενη Κυβέρνηση σαν «κόβουμε απ’ όπου μπορούμε να κόψουμε, αλλά δεν πειράζουμε το φάρμακο». Ευχαριστώ.